VĂN BẢN: YÊU VÀ ĐỒNG CẢM

PHẦN I: CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

TRƯỚC KHI ĐỌC 

CH 1: Bạn hiểu như thế nào về sự đồng cảm trong cuộc sống? Khi bày tỏ sự đồng cảm với người khác hoặc khi nhận được sự đồng cảm của ai đó, bạn có tâm trạng như thế nào? 

CH 2: Bạn thường có những cảm xúc gì mỗi lần tiếp xúc với một tác phẩm nghệ thuật (văn học, hội họa, âm nhạc...)? Thử lí giải vì sao bạn có cảm xúc ấy.

ĐỌC VĂN BẢN 

CH 1: Tác giả mở đầu bài viết bằng một câu chuyện, điều đó gây được ấn tượng gì với bạn?

CH 2: Tác giả phục chú bé vì sự chăm chỉ hay vì điều gì khác?

CH 3: Góc nhìn riêng về sự vật được thể hiện thế nào ở những người có nghề nghiệp khác nhau?

CH 4: Phải chăng sự đồng cảm là một phẩm chất không thể thiếu của người nghệ sĩ?

CH 5: Trong sáng tạo nghệ thuật, sự đồng cảm được biểu hiện như thế nào? 

CH 6: Người sáng tạo nghệ thuật học được ở trẻ em những điều gì?

SAU KHI ĐỌC

CH 1: Tìm trong văn bản những đoạn, những câu nói về trẻ em và tuổi thơ. Vì sao tác giả lại nhắc nhiều đến trẻ em và tuổi thơ như vậy?

CH 2: Mặc dù không ít lần nói tới danh xưng “họa sĩ”, nhưng trên thực tế, điều tác giả muốn bàn luận không chỉ bó hẹp trong phạm vi hội họa. Những từ ngữ nào trong văn bản đã giúp bạn nhận ra điều đó? 

CH 3: Xác định nội dung trọng tâm của từng phần đã được đánh số trong văn bản và đánh giá sự liên kết giữa các phần.

CH 4: Tác giả đã nêu lên những lí lẽ, bằng chứng nào để khẳng định tầm quan trọng của sự đồng cảm trong hoạt động sáng tạo nghệ thuật?

CH 5: Tác giả đã phát hiện ra những điều tương đồng gì giữa trẻ em và người nghệ sĩ? Sự khâm phục, trân trọng trẻ em của tác giả được hình thành trên cơ sở nào?

CH 6: Theo bạn, nếu không có đoạn kể về chú bé giúp tác giả sắp xếp đồ đạc ở phần 1, sức hấp dẫn, thuyết phục của văn bản Yêu và đồng cảm sẽ bị ảnh hưởng như thế nào? 

CH 7: Nhà thơ Xuân Diệu từng viết: “Hãy nhìn đời bằng đôi mắt xanh non” (Đôi mắt xanh non, trong tập Riêng chung, NXB Văn học, Hà Nội, 1960). Dựa vào nội dung văn bản Yêu và đồng cảm, hãy thử nêu lý do khiến nhà thơ Xuân Diệu đề nghị như vậy.

KẾT NỐI ĐỌC – VIẾT

CH 1: Sự đồng cảm tạo nên vẻ đẹp gắn kết của thế giới. Hãy viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) về chủ đề này.

PHẦN II: 5 PHÚT SOẠN BÀI

TRƯỚC KHI ĐỌC 

CH 1: - Sự đồng cảm là biết rung cảm trước những vui buồn của người khác, đặt mình vào hoàn cảnh của người khác để hiểu và cảm thông với họ. 

CH 2: Khi đọc một tác phẩm nghệ thuật, tôi nảy sinh những cảm xúc như vui, buồn… Đồng thời ngưỡng mộ về tài năng của người nghệ sĩ thông qua những tác phẩm nghệ thuật của mình.

ĐỌC VĂN BẢN 

CH 1: Cảm thấy hứng thú, tò mò về nội dung bài viết

CH 2: Vì khả năng đồng cảm với đồ vật.

CH 3: Góc nhìn riêng về sự vật, cụ thể là về một gốc cây của những nghề nghiệp khác nhau là:

• Nhà khoa học nhìn thấy tính chất và trạng thái của gốc cây.

• Bác làm vườn lại nhìn về sức sống của cây.

• Còn chú thợ mộc lại thấy được chất liệu tốt hoặc kém của gốc cây.

• Anh họa sĩ nhìn về dáng vẻ của cây, chỉ đơn thuần thưởng thức dáng vẻ của cây, không còn mục đích gì khác.

CH 4:Sự đồng cảm là một phẩm chất không thể thiếu của người nghệ sĩ vì:

• Người nghệ sĩ cần đồng điệu, đồng cảm với đối tượng mới có thể tạo ra một tác phẩm xuất sắc

• Người nghệ sĩ có lòng đồng cảm thì các tác phẩm được tạo ra sẽ có hồn hơn, dễ dàng đến gần hơn với người khác.

CH 5: Lòng đồng cảm không chỉ dành cho đồng loại mà trải khắp sinh vật và phi sinh vật ở mọi nơi

CH 6: Không chỉ đồng cảm với con người mà bằng một cách hết sức tự nhiên, đồng cảm với hết thảy sự vật

Sự hồn nhiên và tấm lòng chân thành

Để ý đến những việc, phát hiện ra những điểm mà mọi người ít chú tâm đến hoặc không phát hiện được.

SAU KHI ĐỌC

CH 1: - Những đoạn, những câu nói về trẻ em và tuổi thơ trong văn bản:

  + Đoạn (1): “Một đứa bé vào phòng tôi, giúp tôi sắp xếp đồ đạc… Thấy dây treo tranh trên tường buông thõng thò ra ngoài, nó bắc ghế trèo lên giấu vào trong hộ.”; “Tôi phục sát đất tấm lòng đồng cảm phong phú của chú bé này.”

  + Đoạn (3): “Họa sĩ đưa tấm lòng mình về trạng thái hồn nhiên như trẻ nhỏ để miêu tả tre em, đồng thời cũng đã đặt lòng mình vào biểu cảm đau khổ của người ăn mày để khắc hoạc ăn mày.”

  + Đoạn (5): “Về mặt này chúng ta không thể không ca tụng các em bé.…. Bởi vậy bản chất của trẻ thơ là nghệ thuật’”

  + Đoạn (6): “Tuổi thơ quả là thời hoàng kim trong đời người! Tuy thời hoàng kim của chúng ta đã trôi qua, nhưng nhờ bồi dưỡng về nghệ thuật, chúng ta vẫn có thể thấy lại thế giới hạnh phúc, nhân ái và hòa bình ấy.”

- Lý do tác giả nhắc nhiều đến trẻ em và tuổi thơ như vậy nhằm nhấn mạnh đến điểm tương đồng giữa trẻ em và người nghệ sĩ là đều có lòng đồng cảm sâu sắc với sự vật, con người.

CH 2: Những từ ngữ trong văn bản cho thấy điều tác giả muốn bàn luận không chỉ bó hẹp trong phạm vi hội họa:

- Tấm lòng, đồng cảm,

- Thế giới của Chân – Thiện – Mĩ,

- Trẻ em, tuổi thơ.

CH 3: - Nội dung trọng tâm của từng phần được đánh số trong văn bản:

  + Đoạn (1): kể về chú bé giúp tác giả sắp xếp đồ đạc trong phòng.

  + Đoạn (2): cái nhìn của người họa sĩ với mọi vật.

  + Đoạn (3): nhân cách vĩ đại của người nghệ sĩ.

  + Đoạn (4): tấm lòng đồng cảm với mọi thứ của người họa sĩ.

  + Đoạn (5): lòng đồng cảm của trẻ em, chất nghệ sĩ trong mỗi con người.

  + Đoạn (6): giá trị của tuổi thơ.

- Đánh giá sự liên kết giữa các phần được đánh số trong văn bản:Các phần có sự liên kết với nhau chặt chẽ về mặt nội dung, phần trước là tiền đề cho những lập luận ở phần sau

CH 4: Những lí lẽ, bằng chứng khẳng định tầm quan trọng của sự đồng cảm: 

- Mọi người nhìn dáng vẻ của cái cây với cái nhìn của khía cạnh thực tiễn, của thế giới Chân – Thiện, còn người nghệ sĩ nhìn cái cây ở khía cạnh hình thức, thưởng thức cái đẹp, cái Mĩ của cây.

- Người nghệ sĩ phải đồng điệu đồng cảm với đối tượng miêu tả để có thể tạo nên những tác phẩm xuất sắc nhất, trở thành người có nhân cách vĩ đại.

- Người nghệ sĩ phải có tấm lòng bao la, đồng cảm với mọi sự vật trên đời, đạt được cảnh giới “ta và vật một thể” trong sáng tạo nghệ thuật.

- Trong hoạt động sáng tạo nghệ thuật, người nghệ sĩ phải để tâm trí bản thân trở về là một đứa trẻ, đặt tình cảm vào tác phẩm nghệ thuật hay đối tượng miêu tả để đồng cảm với chúng.

CH 5: - Những điểm tương đồng giữa trẻ em và người nghệ sĩ:

  + Đều có tấm lòng đồng cảm, đồng cảm với mọi thứ từ con người, động vật đến thực vật.

  + Đều có tâm hồn trong sáng, ngây thơ, nhìn mọi vật với vẻ đẹp được nhân cách hóa, được lí tưởng hóa.

- Cơ sở hình thành sự khâm phục, trân trọng trẻ em của tác giả:

  + Tình cảm tự nhiên của một người lớn giàu lòng yêu thương

 + Tình cảm được dẫn dắt bởi trí tuệ, sự am hiểu sâu sắc về đời sống và nghệ thuật.

CH 6: Sức hấp dẫn và sự thuyết phục của văn bản bị giảm đi

Người đọc cảm thấy mơ hồ khi bắt đầu đọc từ đoạn 2

Văn bản sẽ không còn mạch lạc

CH 7: “Đôi mắt xanh non” là hình ảnh ẩn dụ cho cách nhìn đời đầy trẻ trung, hồn nhiên, luôn biết ngạc nhiên và bỏ qua mọi định kiến.

• Lí do khiến nhà thơ Xuân Diệu đề nghị như vậy: 

+ Nhà thơ cần phải nuôi dưỡng tâm hồn, luôn luôn làm mới và sống lại những gì đã cũ và duy trì một cái nhìn tích cực về thế giới xung quanh

+ Giá trị của nhà thơ nằm ở tấm lòng cởi mở khoáng đạt, khát khao giao cảm với đời với người mãnh liệt.

KẾT NỐI ĐỌC – VIẾT

CH 1: 

• Sự đồng cảm là thái độ tôn trọng thấu hiểu sẻ chia giữa người với người và vạn vật xung quanh.

• Nó không chỉ giúp cuộc đời mỗi người trở nên hạnh phúc, có giá trị mà còn góp phần gắn kết mối quan hệ giữa người với người, người với đời.

• Đồng cảm là khi ta biết trân trọng cuộc sống của chính bản thân mình, từ đó tôn trọng cuộc sống của người khác.

• Một xã hội có sự đồng cảm là một xã hội văn minh, phát triển,

• Hãy làm giàu tâm hồn mình bằng cách mở rộng tấm lòng, yêu thương bản thân và những người xung quanh, trân trọng cuộc sống và có ý thức bảo vệ cái đẹp.