VĂN BẢN: YÊU VÀ ĐỒNG CẢM

TRƯỚC KHI ĐỌC

Câu 1: Ban hiểu như thế nào về sự đồng cảm trong cuộc sống? Khi bày tỏ sự đồng cảm với người khác hoặc khi nhận được sự đồng cảm của ai đó, bạn có tâm trạng như thế nào? 

Giải rút gọn:

Khi bạn bày tỏ sự đồng cảm với người khác, bạn có thể cảm thấy hạnh phúc và gần gũi hơn với họ,  được sự ủng hộ và hiểu biết từ người đó, giúp bạn cảm thấy thoải mái và tự tin hơn. Sự đồng cảm là một phần quan trọng trong cuộc sống và giúp chúng ta xây dựng mối quan hệ tốt hơn với những người xung quanh

Câu 2: Bạn thường có những cảm xúc gì nỗi lần tiếp xúc với một tác phẩm nghệ thuật (Văn học, hội họa, âm nhạc,...)? Thử lý giải vì sao bạn có cảm xúc ấy? 

Giải rút gọn:

Muốn hiểu sâu được trạng thái và cảm xúc của người nghệ sĩ ấy tạo ra tác phẩm. Cảm giác tò mò và thích thú khi cảm nhận chất nghệ thuật trong đấy. Có lẽ vì đó là cái đẹp thực sự mà chỉ riêng nghệ thuật mới làm được. Xuất phát từ chính cái đẹp bên trong một con người và được truyền tải qua tác phẩm

TRONG KHI ĐỌC

Câu 1: Tác giả mở đầu bài viết bằng một câu chuyện, điều đó gây được ấn tượng gì với bạn?

Giải rút gọn:

Một cách dẫn dắt thú vị, tạo hứng thú, tò mò cho người đọc, tạo sự tự nhiên, tăng tính thực tế và hấp dẫn cho bài nghị luận.

Câu 2: Tác giả phục chú bé vì sự chăm chỉ hay vì điều gì khác?

Giải rút gọn:

Không chỉ vì sự chăm chỉ mà còn cảm phục tấm lòng đồng cảm của chú bé. Chú bé hòa mình vào suy nghĩ, cảm xúc của đồ vật và xếp chúng về đúng vị trí của mình.

Câu 3: Góc nhìn riêng về sự vật được thể hiện thế nào ở những người có nghề nghiệp khác nhau?

Giải rút gọn:

Cụ thể với một gốc cây:

+ Nhà khoa học nhìn thấy tính chất và trạng thái của gốc cây.

+ Bác làm vườn lại nhìn về sức sống của cây.

+ Còn chú thợ mộc lại thấy được chất liệu tốt hoặc kém của gốc cây.

+ Anh họa sĩ nhìn về dáng vẻ của cây, chỉ đơn thuần thưởng thức dáng vẻ của cây, không còn mục đích gì khác.

=> Mỗi góc người làm những nghề khác nhau đều có những góc nhìn riêng không giống nhau. Dù sự vật vẫn y nguyên như vậy, chỉ khác ở cách nhìn nhận.

Câu 4: Phải chăng sự đồng cảm là một phẩm chất không thể thiếu của người nghệ sĩ?

Giải rút gọn:

Nếu không có tấm lòng bao la, không đồng điệu đồng cảm, cùng buồn, cùng vui, cùng khóc với đối tượng miêu tả, chỉ chăm chăm vào kĩ thuật thì chắc chắn tác phẩm của họ không thể chạm đến trái tim của người khác. 

Sự đồng cảm mang đến cho người nghệ sĩ nguồn cảm hứng, sức mạnh tinh thần phong phú để tạo nên những tác phẩm giá trị.

Câu 5: Trong sáng tạo nghệ thuật, sự đồng cảm được biểu hiện như thế nào? 

Giải rút gọn:

Người nghệ sĩ phải đồng cảm với mọi vật, từ sinh vật đến phi sinh vật, từ động vật đến thực vật.

Cách nhìn sự vật, nhìn mọi vật dưới góc nhìn của thế giới Mĩ, vạn vật đều có linh hồn nên cần nhìn và cảm nhận chúng từ sâu trong tâm hồn mình.

Đặt mình vào chính đối tượng, cảm nhận và trải nghiệm cảm xúc của để có lòng đồng cảm, đồng điệu chúng trong sáng tạo nghệ thuật.

Câu 6: Người sáng tạo nghệ thuật học được ở trẻ em những điều gì?

Giải rút gọn:

Sự hồn nhiên, sự chân thành, lòng  đồng cảm với mọi vật. Bản chất của trẻ thơ là nghệ thuật, chúng thường để ý đến những việc mà người lớn không chú tâm đến và khám phá được nhiều điều thú vị.

SAU KHI ĐỌC

Câu 1: Tìm trong văn bản những đoạn, những câu nói về trẻ em và tuổi thơ. Vì sao tác giả lại nhắc nhiều đến trẻ em và tuổi thơ như vậy?

Giải rút gọn:

 =>  Tác giả  luôn đề cao tấm lòng thơ trẻ trong cách nhìn đời và thực hành nghệ thuật; ngưỡng mộ, ngợi ca tấm lòng đồng cảm của trẻ em, ông đã đưa sự ngợi ca ấy vào những sáng tác của mình để truyền tải suy nghĩ của mình đến người đọc. Đồng thời thể hiện ước mơ, khao khát được quay trở lại tuổi thơ, để có thể sống cuộc sống hồn nhiên, hạnh phúc, sống lại “thời hoàng kim” đã qua trong đời.

Câu 2: Mặc dù không ít lần nói tới danh xưng “họa sĩ”, nhưng trên thực tế, điều tác giả muốn bàn luận không chỉ bó hẹp trong phạm vi hội họa. Những từ ngữ nào trong văn bản đã giúp bạn nhận ra điều đó? 

Giải rút gọn:

- Tấm lòng, đồng cảm,

- Thế giới của Chân – Thiện – Mĩ,

- Trẻ em, tuổi thơ.

Câu 3: Xác định nội dung trọng tâm của từng phần đã được đánh số trong văn bản và đánh giá sự liên kết giữa các phần.

Giải rút gọn:

- Nội dung trọng tâm của từng phần được đánh số trong văn bản:

- Sự liên kết giữa các phần được đánh số trong văn bản:

  + Về nội dung: Nội dung của các phần đều có sự liên kết với nhau, nội dung đoạn sau có sự liên hệ với nội dung, vấn đề của đoạn trước như ở đoạn (1) nhắc đến cách nhìn đồ vật của chú bé khi xếp đồ giúp tác giả thì nối tiếp đó đoạn (2) nhắc đến cái nhìn mọi vật của người nghệ sĩ, có sự liên hệ với chú bé ở đoạn (1).

  + Về hình thức: Giữa các phần được đánh số đã có sự liên kết với nhau, được nối với nhau bởi các phép liên kết như đoạn (2) được liên kết với đoạn (3) bằng phép lặp những từ “họa sĩ”, “tấm lòng”,...

Câu 4: Tác giả đã nêu lên những lí lẽ, bằng chứng nào để khẳng định tầm quan trọng của sự đồng cảm trong hoạt động sáng tạo nghệ thuật?

Giải rút gọn:

- Nhìn dáng vẻ của cái cây với cái nhìn của khía cạnh thực tiễn, của thế giới Chân – Thiện, còn người nghệ sĩ nhìn cái cây ở khía cạnh hình thức, thưởng thức cái đẹp, cái Mĩ của cây.

- Người nghệ sĩ phải đồng điệu đồng cảm với đối tượng miêu tả để có thể tạo nên những tác phẩm xuất sắc nhất, trở thành người có nhân cách vĩ đại.

- Có tấm lòng bao la, đồng cảm với mọi sự vật trên đời, đạt được cảnh giới “ta và vật một thể” trong sáng tạo nghệ thuật. Và phải để tâm trí bản thân trở về là một đứa trẻ, đặt tình cảm vào tác phẩm nghệ thuật hay đối tượng miêu tả để đồng cảm với chúng.

Câu 5: Tác giả đã phát hiện ra những điều tương đồng gì giữa trẻ em và người nghệ sĩ? Sự khâm phục, trân trọng trẻ em của tác giả được hình thành trên cơ sở nào?

Giải rút gọn:

- Những điểm tương đồng giữa trẻ em và người nghệ sĩ:

  + Đều có tấm lòng đồng cảm, đồng cảm với  mọi thứ từ con người, động vật đến thực vật.

  + Tâm hồn trong sáng, ngây thơ, nhìn mọi vật với vẻ đẹp được nhân cách hóa, được lí tưởng hóa.

- Cơ sở hình thành sự khâm phục, trân trọng trẻ em của tác giả:

  + Tâm hồn trẻ em và yêu cầu của phẩm chất của người nghệ sĩ luôn phải trong sáng, ngây thơ, cảm nhận mọi vật qua thế giới nội tâm,  giàu lòng đồng cảm, đồng cảm với tất cả mọi vật một cách chân thành nhất.

Câu 6: Theo bạn, nếu không có đoạn kể về chú bé giúp tác giả sắp xếp đồ đạc ở phần 1, sức hấp dẫn, thuyết phục của văn bản Yêu và đồng cảm sẽ bị ảnh hưởng như thế nào? 

Giải rút gọn:

Thì sức hấp dẫn và sự thuyết phục của văn bản sẽ bị giảm đi, người đọc sẽ thấy mơ hồ khi bắt đầu đọc từ đoạn (2), dẫn đến việc khó có thể nắm bắt và hiểu được nội dung văn bản. Điều này làm văn bản mất đi sự mạch lạc, thiếu sự liên kết giữa đoạn mở đầu với những đoạn sau.

Câu 7: Nhà thơ Xuân Diệu từng viết: “Hãy nhìn đời bằng đôi mắt xanh non” (Đôi mắt xanh non, trong tập Riêng chung, NXB Văn học, Hà Nội, 1960). Dựa vào nội dung văn bản Yêu và đồng cảm, hãy thử nêu lý do khiến nhà thơ Xuân Diệu đề nghị như vậy.

Giải rút gọn:

- Đôi mắt xanh non là chỉ đôi mắt của trẻ con, nhìn đời một cách ngây thơ, hồn nhiên nhất để cảm nhận thế giới trong một màu hồng tươi đẹp.

- Nhà thơ muốn quay trở lại tuổi thơ, trở lại hình hài của một đứa trẻ để cảm nhận được tình yêu, niềm hạnh phúc khi được vui chơi mà không cần lo nghĩ việc đời.

KẾT NỐI ĐỌC - VIẾT

Câu 1: Sự đồng cảm tạo nên vẻ đẹp gắn kết của thế giới. Hãy viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) về chủ đề này.

Giải rút gọn:

*Gợi ý: học sinh tự phát triển luận điểm trên theo cách hành văn của mình 

 Đồng cảm là biết rung cảm trước những vui buồn của người khác, là hiểu, cảm thông và luôn đặt mình trong hoàn cảnh của người khác để nhìn nhận vấn đề, từ đó thể hiện thái độ, sự quan tâm của mình. Đồng cảm xuất phát từ con tim mách bảo chúng ta hành động, tạo nên sự sẻ chia cùng người khác, san sẻ niềm vui, nỗi buồn. Khi ta học được cách đồng cảm và chia sẻ nghĩa là biết sống vì người khác cũng chính là lúc được nhận niềm vui; ta cảm thấy cuộc đời này tươi đẹp hơn, có ý nghĩa hơn. Hãy mở rộng tấm lòng, chia sẻ với người khác những niềm vui, nỗi buồn, học cách lắng nghe, đồng cảm, giúp đỡ mọi người lúc họ gặp khó khăn . Khi đó, ta sẽ thấy yêu đời và yêu người hơn, cuộc sống này sẽ trở nên gắn kết, ấm áp biết bao. Vì ở đời “người với người sống để yêu nhau”.