VĂN BẢN: TRUYỆN VỀ CÁC VỊ THẦN SÁNG TẠO THẾ GIỚI

TRƯỚC KHI ĐỌC 

Câu 1: Nêu tên một truyện kể hoặc bộ phim có nhân vật chính là một vị thần. Theo bạn, điều gì làm nên sức hấp dẫn của tác phẩm đó? 

Giải rút gọn:

Truyện: Sơn tinh - Thủy tinh 

=> Điều làm nên sức hấp dẫn của tác phẩm là những tình tiết kỳ bí và  những trận chiến giữa các vị thần tạo nên một thế giới đầy màu sắc và hấp dẫn cho người đọc hoặc người xem. Ngoài ra, tác phẩm thần thoại còn thể hiện được nhiều giá trị văn hóa, tôn giáo và triết học của các dân tộc, góp phần làm giàu kiến thức và tư duy cho người đọc hoặc người xem.

TRONG KHI ĐỌC 

Câu 1: Chú ý các chi tiết mở đầu câu chuyện.

Giải rút gọn:

- Chưa có vũ trụ, muôn vật và loài người

- Trời đất hỗn độn, tăm tối, lạnh lẽo

Câu 2: Hình dung vóc dáng và những hành động của thần Trụ Trời.

Giải rút gọn:

- Vóc dáng: Một ông thần thân thể to lớn, chân bước một bước từ tỉnh này qua tỉnh nọ, đỉnh núi này sang đỉnh núi kia

- Hành động: đứng dậy dùng đầu đội trời lên rồi đào đất, đá thành cái cột vừa to vừa cao để chống trời

Câu 3: Có những vị thần nào được liệt kê trong bài vè?

Giải rút gọn:

 Thần đếm cát, thần tát biển, thần kể sao, thần đào sông, thần trồng cây, thần xây núi, thần trụ trời.

Câu 4: Chú ý các chi tiết miêu tả công việc và “tính khí” của thần Sét.

Giải rút gọn:

Câu 5: Chú ý hình dạng và hoạt động của thần Gió.

Giải rút gọn:

Câu 6: Mục đích của việc tạo ra nhân vật đứa con thần Gió là gì? 

Giải rút gọn:

Nhằm lý giải cho hiện tượng khi cây ngải gió cuốn bông, cuốn lá lại, người hạ giới lại biết đó là dấu hiệu của việc trời sắp nổi gió, nổi mưa.

SAU KHI ĐỌC 

Câu 1: Xác định thời gian, không gian, nhân việt và sự kiện chính trong từng truyện kể.

Giải rút gọn:

Câu 2: Hãy chỉ ra một số dấu hiệu giúp người đọc nhận biết ba truyện kể trên thuộc nhóm thần thoại suy nguyên.

Giải rút gọn:

Ba truyện kể trên thuộc nhóm thần thoại suy nguyên vì:

• Cốt truyện đơn giản

• Nhân vật chính là các vị thần

• Chức năng của các nhân vật trong truyện là cắt nghĩa, lí giải các hiện tượng tự nhiên.

• Câu chuyện gắn liền với thời gian phiếm chỉ, mang tính ước lệ và không gian vũ trụ với nhiều cõi khác nhau.

• Lối tư duy chất phác, tự nhiên mà sâu sắc cùng trí tưởng tượng bay bổng.

Câu 3: Trong cái nhìn của con người thời cổ đại, thần Trụ Trời, thần Gió, thần Sét có hình dạng và tính khí ra sao? Sự tưởng tượng về các vị thần ấy được hình thành trên cơ sở nào?

Giải rút gọn:

=> Sự tưởng tượng về các vị thần được hình thành dựa trên sức mạnh, sự ảnh hưởng của mỗi vị thần đối với cuộc sống. 

Câu 4: Công việc của thần Trụ Trời, thần Sét và thần Gió là gì? Công việc đó được miêu tả như thế nào, nhằm mục đích gì?

Giải rút gọn:

=> Công việc của các vị thần được miêu tả dựa trên các hiện tượng thiên nhiên mà người dân quan sát được trong cuộc sống hàng ngày, nhằm mục đích lí giải chúng.

Câu 5: Hình tượng thần Trụ Trời, thần Sét và thần Gió phản ánh những quan niệm, nhận thức gì của người xưa về thế giới tự nhiên? Những khát vọng nào đã được họ gửi vào các hình tượng đó?

Giải rút gọn:

Phản ánh sự sùng bái tự nhiên, coi tự nhiên như một thế lực siêu nhiên mà ở đó thế giới thần linh tồn tại, chi phối và điều khiển mọi thứ. Mỗi hiện tượng tự nhiên đều do một vị thần nào nó tạo ra. Từ đó, ta thấy được khát vọng, ước mơ chinh phục tự nhiên của người xưa rất lớn lao, rất mãnh liệt và táo bạo.

Câu 6: Chỉ ra những đặc điểm nổi bật trong cách xây dựng nhân vật của chùm truyện. Từ đó, nhận xét về thái độ, tình cảm của người xưa đối với thế giới tự nhiên.

Giải rút gọn:

Nhân vật trong chùm truyện được khắc họa mang tính ước lệ, có sức mạnh phi thường và có tầm ảnh hưởng lớn đối với cuộc sống người dân. Về tâm lí và tính cách, phần lớn các nhân vật đều không có hoặc không rõ nội tâm. Tính cách của nhân vật được miêu tả chỉ nhằm lý giải các hiện tượng thiên nhiên.

Câu 7: Trong những điều làm nên vẻ đẹp “một đi không trở lại" của thần thoại, có niềm tin thiêng liêng về một thế giới mà ở đó vạn vật đều có linh hồn. Theo bạn, niềm tin ấy có còn sức hấp dẫn với con người hiện đại không? Vì sao?

Giải rút gọn:

Niềm tin ấy vẫn còn sức hấp dẫn đối với con người hiện đại, thể hiện qua các tín ngưỡng của nhân dân ta vẫn còn lưu giữ đến ngày nay như thờ sơn thần, thủy thần, thờ cá ông,... Có thể nói, người Việt ta vẫn có một niềm tin vô hình vào những vị thần chế ngự thiên nhiên, đặc biệt đối với những gia đình làm nông nghiệp.

 KẾT NỐI ĐỌC - VIẾT

Câu 1: Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) phân tích một chi tiết kì ảo trong một truyện thần thoại đã học hoặc tự đọc thêm.

Giải rút gọn:

*Gợi ý: học sinh tự phát triển luận điểm dưới đây theo lối hành văn của mình 

=> Phân tích chi tiết Nữ Oa dùng đá ngũ sắc vá bầu trời để cứu nhân gian khỏi lầm than trong thần thoại Nữ oa vá trời của Trung Quốc. Truyện kể rằng Nữ Oa là vị thần sinh ra muôn loài. Khi nhân gian đang sống trong cõi bình yên vô sự thì bỗng một hôm trên trời xày ra sự cố, các vị thần đánh nhau dẫn đến vòm trời bị rách toạc, muôn cõi lầm than. Để cứu nhân gian, Nữ Oa đã dùng sức mình ngày đêm hì hục vá lại vòm trời. Bà chọn những viên đá ngũ sắc, dùng chúng chất thành núi, sau đó lần lượt vá hết các lỗ hổng trên vòm trời. Vì kiệt sức, người chết đi, thân xác hòa với thiên nhiên.