VĂN BẢN: TRUYỆN VỀ CÁC VỊ THẦN SÁNG TẠO THẾ GIỚI

Câu 1: Có những vị thần nào được liệt kê trong bài vè?

Đáp án chuẩn:

Thần đếm cát, thần tát biển, thần kể sao, thần đào sông, thần trồng cây, thần xây núi, thần trụ trời.

Câu 2: Mục đích của việc tạo ra nhân vật đứa con thần Gió là gì? 

Đáp án chuẩn:

Lí giải cho hiện tượng khi cây ngải gió cuốn bông, cuốn lá lại, người hạ giới lại biết đó là dấu hiệu của việc trời sắp nổi gió, nổi mưa.

Câu 1: Xác định thời gian, không gian, nhân việt và sự kiện chính trong từng truyện kể.

Đáp án chuẩn:

Câu 2: Hãy chỉ ra một số dấu hiệu giúp người đọc nhận biết ba truyện kể trên thuộc nhóm thần thoại suy nguyên.

Đáp án chuẩn:

- Cốt truyện đơn giản

- Nhân vật chính là các vị thần

- Chức năng của các nhân vật trong truyện là cắt nghĩa, lí giải các hiện tượng tự nhiên.

- Câu chuyện gắn liền với thời gian phiếm chỉ, mang tính ước lệ và không gian vũ trụ với nhiều cõi khác nhau.

- Lối tư duy chất phác, tự nhiên mà sâu sắc cùng trí tưởng tượng bay bổng.

Câu 3: Trong cái nhìn của con người thời cổ đại, thần Trụ Trời, thần Gió, thần Sét có hình dạng và tính khí ra sao? Sự tưởng tượng về các vị thần ấy được hình thành trên cơ sở nào?

Đáp án chuẩn:

- Trong cái nhìn của con người thời cổ đại:

+ Thần Trụ Trời: thân thể to lớn, chân thần bước một bước là từ tỉnh này qua tỉnh nọ hay từ đỉnh núi này sang đỉnh núi khác.

+ Thần Sét: mặt mũi nanh ác, tiếng quát tháo rất dữ dội, luôn mang bên mình lưỡi búa đá.

+ Thần Gió: hình dạng kì quặc, không có đầu. 

- Cơ sở: dựa trên sức mạnh, sự ảnh hưởng của mỗi vị thần đối với cuộc sống

Câu 4: Công việc của thần Trụ Trời, thần Sét và thần Gió là gì? Công việc đó được miêu tả như thế nào, nhằm mục đích gì?

Đáp án chuẩn:

- Thần Trụ Trời: Phân chia trời, đất, tạo ra các ngọn núi, hòn đảo, cao nguyên, biển cả,...

- Thần Sét: thi hành luật pháp ở trần gian theo lệnh của Ngọc Hoàng.

- Thần Gió: tạo ra gió, bão ở trần gian

=> Được miêu tả dựa trên các hiện tượng thiên nhiên mà người dân quan sát được trong cuộc sống hàng ngày, nhằm mục đích lí giải chúng.

Câu 5: Hình tượng thần Trụ Trời, thần Sét và thần Gió phản ánh những quan niệm, nhận thức gì của người xưa về thế giới tự nhiên? Những khát vọng nào đã được họ gửi vào các hình tượng đó?

Đáp án chuẩn:

- Sự sùng bái tự nhiên thể hiện niềm tin vào thế lực siêu nhiên và thần linh điều khiển mọi hiện tượng tự nhiên.

- Mỗi hiện tượng đều được cho là do một vị thần tạo ra, phản ánh nhận thức chưa đầy đủ về tự nhiên.

=> Khát vọng chinh phục tự nhiên của người xưa rất mãnh liệt và táo bạo.

Câu 6: Chỉ ra những đặc điểm nổi bật trong cách xây dựng nhân vật của chùm truyện. Từ đó, nhận xét về thái độ, tình cảm của người xưa đối với thế giới tự nhiên.

Đáp án chuẩn:

- Nhân vật trong chùm truyện được khắc họa mang tính ước lệ, có sức mạnh phi thường và có tầm ảnh hưởng lớn đối với cuộc sống người dân. 

- Phần lớn các nhân vật đều không có hoặc không rõ nội tâm. Tính cách của nhân vật được miêu tả chỉ nhằm lý giải các hiện tượng thiên nhiên.

 Câu 7: Trong những điều làm nên vẻ đẹp “một đi không trở lại" của thần thoại, có niềm tin thiêng liêng về một thế giới mà ở đó vạn vật đều có linh hồn. Theo bạn, niềm tin ấy có còn sức hấp dẫn với con người hiện đại không? Vì sao?

Đáp án chuẩn:

- Niềm tin vào các vị thần thiên nhiên vẫn thu hút người hiện đại, thể hiện qua các tín ngưỡng như thờ sơn thần, thủy thần, và cá ông.

- Người Việt, đặc biệt là các gia đình nông nghiệp, vẫn duy trì niềm tin vào các vị thần chế ngự thiên nhiên.

Câu 1: Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) phân tích một chi tiết kì ảo trong một truyện thần thoại đã học hoặc tự đọc thêm.

Đáp án chuẩn:

Chi tiết Nữ Oa dùng đá ngũ sắc vá bầu trời để cứu nhân gian khỏi lầm than trong thần thoại Nữ oa vá trời của Trung Quốc.

     Chi tiết tưởng tượng, kì ảo là những yếu tố không có thật, mang tính chất hoang đường và kì lạ. Trong truyện truyền thuyết, những chi tiết này được sáng tạo để dựng lên câu chuyện thần kì, giải thích sự kiện khó hiểu, hoặc thần thánh hóa các nhân vật được tôn sùng. Ví dụ, trong thần thoại Nữ Oa vá trời, Nữ Oa dùng đá ngũ sắc để vá bầu trời rách nát nhằm cứu nhân gian khỏi lầm than. Đây là chi tiết kì lạ, đẹp đẽ, thể hiện sự biết ơn của nhân dân và lý giải sự xuất hiện của mây ngũ sắc trên trời.