THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

Câu 1: Nêu nhận xét khái quát về liên kết và mạch lạc trong văn bản Hiền tài là nguyên khí của quốc gia.

Đáp án chuẩn:

- Mạch lạc: Các đoạn văn nổi bật luận đề chung và sắp xếp hợp lý.

- Liên kết: Các câu trong đoạn hướng về chủ đề chính và liên kết bằng phép lặp, phép thế, phép nối.

Câu 2: Đọc các đoạn văn sau và trả lời câu hỏi:

Đoạn 1:

    Nói cách khác, con người ta vốn là nghệ thuật, vốn giàu lòng đồng cảm. Chỉ vì lớn lên bị cách nghĩ của người đời dồn ép, nên tấm lòng ấy mới bị cản trở hoặc hao mòn. Chỉ có kẻ thông minh mới không bị khuất phục, dù bên ngoài chịu đủ thứ áp bức, thì bên trong vẫn giữ được lòng đồng cảm đáng quý nọ. Những người ấy chính là nghệ sĩ.

a. Tại sao nó được coi là một đoạn văn?

b. Hãy chỉ ra mạch lạc giữa các câu trong đoạn văn trên.

c. Dấu hiệu nào cho thấy mạch lạc giữa đoạn văn này và các đoạn văn khác trong văn bản Yêu và đồng cảm?

d. Trong đoạn văn, những từ ngữ nào được lặp lại nhiều lần? Cách dùng từ ngữ như vậy có tác dụng gì?

Đoạn 2:

     Nhà nước ta rất coi trọng hiền tài. Người hiền tài có những năng lực vượt trội so với người bình thường và có thể làm được nhiều việc lớn. Hiền tài trong lịch sử thời nào cũng có.Tên của những hiền tài và sự nghiệp của họ luôn được nhân dân ghi nhớ.

a. Vì sao phép lặp từ đã được sử dụng ở các câu kề nhau mà đoạn văn vẫn rời rạc?

b. Đoạn văn đã mắc lỗi liên kết như thế nào?

Đoạn 3:

Thay vì cầm một cuốn sách để đọc, nhiều người bây giờ chỉ biết lăm lăm trong tay một chiếc điện thoại thông minh. Mặc dù không thấy được ích lợi của sách trong việc bồi dưỡng tâm hồn, phát huy trí tưởng tượng và rèn luyện cách suy nghĩ nên không ít người hầu như đã vứt bỏ thói quen đọc sách. Nó tuy rất tiện lợi trong việc đáp ứng nhiều nhu cầu của con người trong cuộc sống hiện đại, nhưng lại khó giúp ta tìm được sự yên tĩnh, lắng sâu trong tâm hồn.

a) Dấu hiệu nổi bật giúp nhận ra lỗi về mạch lạc trong đoạn văn là gì?

b) Chỉ ra các dấu hiệu của lỗi liên kết trong đoạn văn.

c) Đề xuất cách sửa để đảm bảo đoạn văn có mạch lạc. 

Đáp án chuẩn:

Đoạn 1:

a. Hình thức: Đoạn văn gồm 4 câu, liên kết bằng phép lặp, phép thế; viết giữa hai dấu chấm xuống dòng, chữ cái đầu viết lùi vào một chữ và viết hoa. Nội dung về lòng đồng cảm, thuộc văn bản "Yêu và đồng cảm."

b. Các câu mạch lạc, đều nhắc đến "tấm lòng" và "lòng đồng cảm."

c. Đoạn văn và các đoạn khác đều làm nổi bật chủ đề văn bản "Yêu và đồng cảm," là lý lẽ trong đoạn (5) về lòng đồng cảm của trẻ em và con người.

d. Từ ngữ: con người/người, tấm lòng, lòng đồng cảm, chỉ có/chỉ vì. Tác dụng: Tạo sự liên kết chặt chẽ, mạch lạc và logic.

Đoạn 2:

a. Lý do: phép liên kết được sử dụng chưa đúng cách, chưa phù hợp, nội dung các câu văn chưa có sự liên kết khiến đoạn văn bị rời rạc.

b. Lỗi liên kết: Đoạn văn sử dụng phép liên kết hình thức (phép lặp) chưa phù hợp, chưa liên kết được các câu trong đoạn.

Đoạn 3:

a. Dấu hiệu: Câu văn thứ hai không đúng với chủ đề chung của đoạn.

b. Lỗi liên kết:

- Phép nối giữa câu một và câu hai chưa phù hợp.

- Câu hai và câu ba thiếu phép liên kết hình thức.

c. Cách sửa:

- Thay "Mặc dù … nên…" bằng "Vì … nên…"

- Sửa câu ba thành: “Tuy chiếc điện thoại thông minh rất tiện lợi trong việc đáp ứng nhiều nhu cầu của con người trong cuộc sống hiện đại, nhưng nó lại khó giúp ta tìm được sự yên tĩnh, lắng sâu trong tâm hồn.”