VĂN BẢN: SỰ SỐNG VÀ CÁI CHẾT

Câu 1: Khi quan sát những biểu hiện cụ thể của sự sống trên Trái Đất, điều gì đã khiến bạn suy nghĩ, băn khoăn hoặc tò mò?

Đáp án chuẩn:

- Em đã băn khoăn sự sống bắt nguồn từ đâu, có lẽ phải có một đấng nào đó đã tạo ra sự sống. 

- Khi nghĩ đến điều này, em cảm thấy sự sống thật là một điều kì diệu.

Câu 1: Việc tác giả tưởng tượng ra một chuyến "du hành" ngược thời gian có ý nghĩa gì?

Đáp án chuẩn:

Giúp người đọc hình dung được sự sống trên Trái Đất đã kéo dài như thế nào.

Câu 2: Chú ý những thuật ngữ chuyên ngành sinh học được sử dụng trong các đoạn 3, 4 và tác dụng của chúng.

Đáp án chuẩn:

Khiến cho thông tin trở nên chuẩn xác và cho biết văn bản thuộc loại văn bản thông tin, khoa học.

Câu 3: Sự khác nhau giữa các vật vô sinh và các sinh vật là gì?

Đáp án chuẩn:

- Các sinh vật phải đấu tranh sinh tồn và bị đe dọa tuyệt chủng, tuân theo chọn lọc tự nhiên.

- Các vật vô sinh lại không phải đấu tranh sinh tồn, không bị đe dọa tuyệt chủng và cũng không phải tuân theo chọn lọc tự nhiên.

Câu 1: Văn bản Sự sống và cái chết viết về đề tài gì? Từ việc liên hệ tới những văn bản khác cùng đề cập đề tài này mà bạn đã đọc, hãy cho biết góc độ tiếp cận vấn đề riêng của tác giả.

Đáp án chuẩn:

- Đề tài sự sống trên Trái Đất.

- Góc độ tiếp cận vấn đề: ông không viết quá hàn lâm, chuyên môn mà hướng đến đối tượng độc giả đại chúng, với một văn phong giản dị, nhưng hàm súc và mang tính triết lí.

Câu 2: Tóm tắt những thông tin chính trong văn bản và chỉ ra cách tác giả sắp xếp, tổ chức các thông tin đó.

Đáp án chuẩn:

- Lịch sử sự sống trên Trái Đất diễn ra theo hai hướng: dọc và ngang.

- Các sinh vật tiến hóa và đa dạng theo thời gian.

- Sự xuất hiện của loài mới không nhất thiết làm đào thải loài cũ, nhưng không có loài nào tồn tại mãi mãi.

- Sinh vật tiến hóa và tự hoàn thiện để thích nghi.

- Tác giả trình bày từ khái quát về sinh vật đến sự tiến hóa và lý do của nó, mở rộng vấn đề về sự sống và cái chết trên Trái Đất, cung cấp thông tin bổ ích cho người đọc.

Câu 3: Dựa vào nội dung văn bản, vẽ sơ đồ mô tả quá trình phát triển của sự sống trên Trái Đất.

Đáp án chuẩn:

- Cách đây 3 tỉ năm: xuất hiện vi khuẩn và vi khuẩn cổ sinh.

- Cách đây 500 triệu năm: có vi khuẩn, tảo, bọt biển, rêu, nấm, sâu bọ, bọ ba thùy, tôm, cua, và động vật nhuyễn thể.

- Cách đây 140 triệu năm: bọ ba thùy tuyệt chủng; xuất hiện bướm, ong, chim hót, cá biển, động vật có vú nhỏ, khủng long ăn thịt và thằn lằn tiền sử.

- Cách đây 65 triệu năm: khủng long tuyệt chủng, các loài khác chiếm giữ các ổ sinh thái.

Câu 4: Văn bản đưa lại cho bạn hiểu biết gì về mối quan hệ giữa "đấu tranh sinh tồn" và "tiến hóa", giữa "sự sống" và "cái chết"?

Đáp án chuẩn:

Đây là những mặt tưởng như đối lập nhưng thực tế lại có mối quan hệ mật thiết, là một phần không thể tách rời khỏi nhau. 

Câu 5: Ngoài việc biết thêm các thông tin khoa học về Trái Đất, bạn còn nhận được những thông điệp gì từ văn bản Sự sống và cái chết? Trình bày suy nghĩ của bạn về những thông điệp đó.

Đáp án chuẩn:

Em còn nhận được những thông điệp mang tính triết lí từ văn bản:

- Nhan đề của văn bản gợi ra: sự sống và cái chết là lẽ dĩ nhiên. Chúng ta vẫn thường nghĩ chúng là những mặt đối lập, nhưng thực tế có sự sống sẽ có cái chết. 

- Có cái chết thì sự sống ngày sau mới tiếp tục có được. Một sự khởi đầu cũng sẽ có kết thúc. 

- Sự kết thúc chính là tiền đề cho một khởi đầu mới. Sự sống và cái chết cứ thế bám lấy nhau, tiếp nối nhau dài vô tận.

Câu 7: Có thể đổi nhan đề của văn bản thành Sự sống và cái chết của các loài sinh vật trên Trái Đất được không? Vì sao?

Đáp án chuẩn:

- Có thể.

- Vì văn bản về sự sống của các loài sinh vật trên Trái Đất. Nếu đổi tên, tính bao quát sẽ bị thu hẹp và không còn tạo sự "lấp lửng", khơi gợi trí tò mò của người đọc.

Câu 8: Vấn đề tác giả đặt ra trong văn bản này đã tác động như thế nào đến nhận thức của bạn về cuộc sống?

Đáp án chuẩn:

Em hiểu được sự sống và cái chết là một quá trình gắn liền với nhau, cũng thấy được sự kì diệu của sự sống và cái chết, hiểu được sự kì diệu mang bàn tay của tạo hóa.

Câu 1: Thu thập thông tin về một loài sinh vật mà bạn muốn tìm hiểu. Trình bày thông tin đó bằng một đoạn văn (khoảng 150 chữ).

Đáp án chuẩn:

Có một loài vật được nuôi trong hầu hết các gia đình. Chúng đều được coi là một loài vật dễ thương, bắt chuột, bảo vệ mùa màng. Đó là loài mèo. Những con mèo được con người nuôi sẽ bắt chước đặc điểm tính cách, lối sống từ chủ nhân của chúng. Một con mèo sống cùng với người chủ thường xuyên bị căng thẳng, rối loạn lo âu thì mèo cũng rơi vào tình trạng tương tự. Trong khi đó, một con mèo khác sống với chủ nhân có tính tình dễ chịu và vui vẻ, chúng sẽ thân thiện, dễ dỗ dàng và ít cáu kỉnh.