VĂN BẢN: DƯỚI BÓNG HOÀNG LAN 

TRƯỚC KHI ĐỌC

Câu 1: Với cảnh vật xung quanh và với những người thân yêu, kỉ niệm nào mỗi khi nhớ lại, bạn thấy thật ấm áp, dễ chịu? Nếu được yêu cầu kể lại, bạn sẽ kể như thế nào?

Giải rút gọn:

Là những dịp tết đến xuân về và  đêm giao thừa gia đình quây quần đón năm mới. Nếu được yêu cầu kể lại, tôi sẽ kể về không gian, thời tiết lúc đó, cử chỉ, hành động của mọi người.

Câu 2: Đã bao giờ bạn có nhu cầu được sống chậm lại để cảm nhận sâu sắc hơn ý nghĩa của những điều vốn rất bình dị hằng ngày?

Giải rút gọn:

Tôi từng mong muốn được sống chậm lại để cảm nhận sâu sắc hơn ý nghĩa của những điều vốn rất bình dị hằng ngày. Đó là khi tôi chỉ bận rộn xoay học hành, mà quên mất sự nghỉ ngơi hay vẻ đẹp của thiên nhiên và vẻ đẹp của tình người.

TRONG KHI ĐỌC

Câu 1: Chú ý dấu hiệu để nhận viết ngôi của người kể 

Giải rút gọn:

 - Người kể chuyện toàn tri ngôi thứ ba.

- Dấu hiệu nhận biết: tác giả gọi tên các nhân vật và thuật lại lời nói của mỗi nhân vật, miêu tả trạng thái của các nhân vật

Câu 2: Tâm trạng của Thanh khi trở về với không gian thân thuộc. 

Giải rút gọn:

Thanh sung sướng khi nghĩ đến nơi mình có thể trở về sau những ngày làm việc và biết rằng Nga vẫn luôn đợi mình. Cảm thấy bình yên và thong thả. 

Câu 3: Trạng thái tình cảm của Thanh khi nhận ra đây là cây hoàng lan. Chú ý những chi tiết về cây hoàng lan trong toàn câu chuyện 

Giải rút gọn:

 Thanh thấy tâm hồn nhẹ nhõm tươi mát như vừa tắm ở dưới suối. 

- Cảm nhận  chi tiết về cây hoàng lan

+ Lá cây rung động trong gió, thân cây vút cao lên trời.

+ Mùi hương thơm của hoa thoang thoảng bay vào.

+ Kỉ niệm hồi bé, Thanh thường nhặt hoa dưới gốc cây mà nay cây đã lớn rồi.

Câu 4: Lưu ý sự đan xen giữa lời của người kể chuyện và lời độc thoại nội tâm của nhân vật

Giải rút gọn:

Lời của người kể chuyện cũng chính là những thắc mắc, những suy nghĩ nội tâm của nhân vật. Từ đó làm rõ tâm trạng của nhân vật Thanh 

Câu 5: Biểu hiện tình cảm của Nga và Thanh (qua lời nói, tâm trạng). 

Giải rút gọn:

Câu 6: Ý nghĩa lời đối thoại giữa bà cụ và Nga về chuyện hái hoa hoàng lan 

Giải rút gọn:

- Bà cụ đơn thuần hỏi về  lý do Nga hái hoa sớm, Nga Giải rút gọn ẩn ý cho tình cảm cô dành cho Thanh. Đó chính là cách Nga bày tỏ kín đáo tình cảm của mình. 

Câu 7: Chi tiết nào ở phần kết giúp bạn dự đoán sự tiến triển tình cảm giữa Thanh và Ngan? 

Giải rút gọn:

- Thanh đứng nhìn cây hoàng lan và nhờ người gửi lời dặn đến Nga.

- Thanh nghĩ đến căn nhà như một nơi mát mẻ và sung sướng để chàng thường về nghỉ sau việc làm

- Thanh biết rằng Nga sẽ vẫn đợi chàng, vẫn mong chàng như ngày trước

+ Mỗi mùa Nga lại giắt hoàng lan trong mái tóc để tưởng nhớ mùi hướng

=> Dù chia xa nhưng Thanh và Lan vẫn luôn dành sự thương nhớ cho nhau, khiến bạn đọc có niềm tin vào một cái kết hạnh phúc của 2 người. 

SAU KHI ĐỌC

Câu 1: Câu chuyện được kể bằng lời của người kể chuyện ngôi thứ mấy? Ngôi kể ấy có nhất quán từ đầu đến cuối câu chuyện không?

Giải rút gọn:

Câu chuyện được kể bằng lời của người kể chuyện ngôi thứ ba. Và nhất quán từ đầu đến cuối câu chuyện

Câu 2: Hình ảnh thiên nhiên, con người, cảnh sinh hoạt,... hiện ra qua đôi mắt của nhân vật nào? Việc chọn điểm nhìn như vậy có ý nghĩa gì?

Giải rút gọn:

- Hình ảnh thiên nhiên, con người, cảnh sinh hoạt,.. hiện ra qua đôi mắt của nhân vật người kể chuyện ngôi thứ ba có sự song trùng với nhân vật Thanh.

- Việc chọn điểm nhìn như vậy khiến cho câu chuyện và khung cảnh trở nên đặc sắc và chân thật hơn 

Câu 3: Lời đối thoại giữa bà và Thanh trong phần đầu của tác phẩm chủ yếu xoay quanh những chuyện gì? Tình cảm của các nhân vật bộc lộ như thế nào qua những lời đối thoại đó?

Giải rút gọn:

- Xoay quanh những chuyện xảy ra trong thời gian Thanh vắng nhà, về tình trạng sức khỏe của bà và những lời hỏi han ân cần, những lời quan tâm bà nói với anh.

- Tình cảm của các nhân vật đầy yêu thương, trìu mến. Bà vui khi thấy cháu về, quan tâm từng li từng tí. Cháu muốn biết có ai ở cùng bà vì không yên tâm khi bà ở một mình. Giọng điệu các nhân vật dành cho nhau đầy âu yếm, thân thương. 

Câu 4: Phân tích những biểu hiện tình cảm giữa Nga và Thanh được khắc họa trong tác phẩm.

Giải rút gọn:

Câu 5: Trong Dưới bóng hoàng lan, nghệ thuật viết truyện của Thạch Lam biểu hiện rõ nhất qua cốt truyện, nhân vật hay lời kể? Hãy phân tích một trong ba yếu tố đó.

Giải rút gọn:

Nghệ thuật viết truyện của Thạch Lam biểu hiện rõ nhất qua cách viết truyện đơn giản, nhẹ nhàng. Lời kể trong tác phẩm rất giàu chất thơ, cụ thể là qua nhịp điệu và những hình ảnh thiên nhiên với cảm nhận vô cùng tinh tế.

Câu 6: Theo bạn, nhan đề Dưới bóng hoàng lan có ý nghĩa gì?

Giải rút gọn:

- Gợi sự tò mò của người đọc về nội dung câu chuyện liên quan đến cây hoàng lan.

- Nói đến nhân chứng cho tình yêu đẹp giữa Thanh và Nga.

Câu 7: Cảnh nào được miêu tả trong truyện gợi cho bạn nghĩ đến một bức tranh đẹp? Nếu cần chọn một cảnh để vẽ minh họa, bạn sẽ chọn cảnh nào? Vì sao?

Giải rút gọn:

- Cảnh Thanh dắt tay Nga đến chỗ cây hoàng lan.

- Nếu cần chọn một cảnh để vẽ minh họa, nên chọn một trong những cảnh sau:

Thanh dắt tay Nga đến chỗ cây hoàng lan.

Thanh níu cành hoàng lan cho Nga hái.

Thanh ở trong nhà nhìn ngắm cây hoàng lan ở ngoài vườn.

Câu 8: Nhà thơ Thế Lữ cảm nhận: Dưới bóng hoàng lan là tác phẩm "nhân từ như một lời yên ủi" (Thạch Lam - Về tác gia và tác phẩm, NXB Giáo dục, Hà Nội, 2003, tr.147). Từ gợi ý đó, bạn hãy phân tích tình cảm của tác giả đối với con người và cuộc sống được thể hiện qua tác phẩm.

Giải rút gọn:

- Sự bao dung với con người (cụ thể: người bà chỉ hỏi nhỏ nhẹ Nga vì sao lại hái hoa khi nó còn đang xanh; bà quan tâm chăm sóc cho Thanh).

- Yêu mến tình cảm lứa đôi, tình cảm gia đình.

- Yêu thiên nhiên, cảm nhận thiên nhiên sâu sắc, chậm rãi.

KẾT NỐI ĐỌC - VIẾT

Câu 1: Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) phân tích tâm trạng nhân vật Thanh ở đoạn cuối của phần kết truyện.

Giải rút gọn:

Dưới bóng hoàng lan là một truyện ngắn của Thạch Lam đậm chất thơ. Đây có thể coi là một truyện không có cốt truyện hoặc cốt truyện hết sức đơn giản. Điểm nhấn của tác phẩm chính là tâm trạng và sự cảm nhận của nhân vật mà cụ thể ở đây là nhân vật Thanh. Trong phần cuối truyện, Thanh đã có những cảm xúc hết sức chân thật, hết sức người. Đó là vừa buồn, vừa vui, vừa hi vọng. Buồn vì lại phải lên tỉnh, lại phải xa những người yêu thương. Nhưng vui, vì anh sẽ lại được về, sẽ được về nhiều hơn và biết rằng Nga vẫn luôn chờ đợi mình. Những cảm xúc nhẹ nhàng và vui tươi ấy của Thanh đã khép lại tác phẩm và để cho người đọc hi vọng về sự tiến triển trong tình cảm của Thanh và Nga.