BÀI 5: TRUYỆN NGẮN

VĂN BẢN: TRÁI TIM ĐAN – KÔ

PHẦN I: CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

ĐỌC VĂN BẢN

Câu 1: Chú ý cách tác giả miêu tả phong cảnh thiên nhiên.

Câu 2: Hãy hình dung về tình cảnh của đoàn người.

Câu 3: Ngoại hình, lời nói và hành động của Đan-kô như thế nào?

Câu 4: Con đường và khu rừng được miêu tả như thế nào?

Câu 5: Tâm trạng, thái độ của đoàn người diễn biến ra sao?

Câu 6: Những chi tiết nào cho thấy ý nghĩ và tình cảm của Đan-kô đối với đoàn người?

Câu 7: Chú ý hành động của Đan – ko.

Câu 8: Nơi mà đoàn người đã đến như thế nào?

Câu 9: Nhân vật "tôi" nhận xét gì về câu chuyện mà bào lão I-déc-ghin kể?

SAU KHI ĐỌC

Câu 1: Văn bản Trái tim Đan-kô có mấy người kể chuyện? Đó là những ai và họ kể chuyện như thế nào?

Câu 2: Hãy tóm tắt câu chuyện về chàng Đan-kô. Bối cảnh (không gian, thời gian) diễn ra các sự kiện trong câu chuyện có gì đáng chú ý?

Câu 3: Phân tích tình thế, diễn biến tâm trạng và hành động của đoàn người khi di chuyển trong rừng rậm.

Câu 4: Phân tích hình tượng nhân vật Đan-kô (Gợi ý: thể hiện qua các chi tiết miêu tả hành động, tâm trạng, lời nói của Đan-kô; xác định đặc điểm tính cách của nhân vật; nêu điểm đặc sắc của nghệ thuật khắc hoạ nhân vật).

Câu 5: Có ý kiến cho rằng: văn bản Trái tim Đan-kô chứa đựng thông điệp có ý nghĩa triết lí nhân sinh về mối quan hệ giữa cá nhân và cộng đồng. Em tán thành hay phản đối quan điểm đó? Vì sao?

Câu 6. Em có cảm nghĩ gì về hình ảnh “trái tim cháy hùng vĩ của Đan-kô"? Hãy ghi lại bằng một đoạn văn (khoảng 8 – 10 dòng).

PHẦN II: 5 PHÚT SOẠN BÀI

ĐỌC VĂN BẢN

Câu 1: 

+ một đám mây đen nặng nề… giống như một chỏm núi

+ đám mây trườn vào thảo nguyên

+ có những mảng mây tách ra… đến ngôi sao khác,…

+ Biển động ầm ầm.

Câu 2: Thời buổi khó khăn tới, họ bị xua đuổi vào tít rừng sâu, buộc họ phải đưa ra lựa chọn: hoặc vượt qua đầm lầy hôi thối để đến vùng thảo nguyên tự do hoặc quay lại đất cũ, nộp mình cho kẻ thù, chấp nhận thân phận nô lệ.

Câu 3: 

- Ngoại hình: Trẻ đẹp, khỏe mạnh, ánh mắt ngời sáng sức mạnh, nhiệt huyết.

- Lời nói và hành động: Mạnh mẽ và can đảm

+ Thôi thúc mọi người hãy đứng lên hành động tìm lối thoát, tiến bước thay vì ngồi không suy nghĩ.

+ Anh đã dẫn mọi người đi.

=> Phong thái và hành động cao cả, xứng đáng là người thủ lĩnh dẫn đầu.

Câu 4: 

+ Rừng tối om, cứ bước một bước… như một bức thành kiên cố.

- Cánh cây quấn quýt lấy nhau; rễ bò lan khắp nơi như đầu rắn.

- Rừng mỗi lúc một dày rậm, tăm tối.

Câu 5: Đoàn người kinh sợ, mệt lả và mất tinh thần. Họ xấu hổ nhưng không dám thú nhận sự yếu hèn của bản thân nên chuyển sang căm hờn, giận dữ với Đan-kô. 

Câu 6: 

- Trong tim anh bùng lên niềm phẫn nộ sục sôi, nhưng lòng thương hại mọi người đã dập tắt ngọn lửa uất giận ấy.

- Anh yêu họ và nghĩ rằng không có anh, có lẽ họ chết mất.

- Trong tim anh bừng lên ngọn lửa thiết tha muối cứu thoát họ.

- ...ý nghĩ của họ làm anh buồn rầu.

Câu 7: Đan – kô gào to hơn sấm, đưa hai tay lên xé toang lồng ngực, đưa trái tim ra và giơ cao lên đầu để soi đường cho mọi người.

Câu 8: Nơi mà đoàn người đã đến tràn ngập ánh nắng Mặt Trời và không khí trong lành được nước mưa gột sạch. Thảo nguyên thở đều, cỏ ngời sáng vì những giọt mưa chói lọi như kim cương và sông lấp lánh ánh vàng...

Câu 9: 

- Những câu chuyện, hồi ức thần kì trong trí nhớ của bà lão.

- Trái tim hùng vĩ, rực rỡ của Đan-kô.

- Những truyền thuyết đẹp đẽ và khí phách được tạo ra từ trí tưởng tượng của con người.

SAU KHI ĐỌC

Câu 1: Văn bản Trái tim Đan-kô có 2 người kể chuyện: bà I-déc-ghin và nhân vật "tôi".

+ Nhân vật “tôi” kể về bà lão I-dec-ghin.

+ Bà lão I-dec-ghin kể câu chuyện về Đan-kô cho nhân vật “tôi” nghe.

Câu 2: 

+ Chàng Đan-kô cùng nhóm người buộc phải tìm con đường đến vùng đất mới.

+ Chàng động viên và dẫn họ vào rừng sâu để tìm lối thoát.

+ Những khó khăn, thử thách khiến mọi người kiệt sức và kết tội Đan-kô.

+ Đan-kô buồn sầu nhưng không nỡ bỏ rơi họ, chàng quyết xé toang lồng ngực, dứt trái tim để soi sáng cho mọi người.

+ Mọi người đến được vùng đất hứa tươi đẹp, Đan-kô gục chết bên trái tim rực sáng.

- Bối cảnh:

+ Thời gian: tối tăm, mơ hồ, không xác định.

+ Không gian: rộng lớn, âm u, có biển, thảo nguyên, rừng rậm, mây trời,...

Câu 3: 

- Tình thế: khó khăn, gian nan, mất phương hướng, phải có Đan-kô động viên và dẫn lối mới có thể đi tiếp.

- Diễn biến tâm trạng và hành động:

+ Ban đầu, chính họ là người muốn Đan-kô dẫn đường.

+ Tuy nhiên, trước hoàn cảnh khắc nghiệt họ quay ra “oán trách” anh là “trẻ người non dạ”. Họ trút “căm hờn và giận dữ”, “kết tội” anh. 

=> Họ đã không dám tự mình di chuyển mà vẫn phải dựa vào Đan-kô nhưng lại chì chiết anh khi anh phạm phải sai lầm, đó là một hành động rất hèn nhát

Câu 4: Hành động:

+ Động viên, khích lệ mọi người đi tiếp.

+ Không trách cứ mà vẫn yêu mọi người khi bị kết tội.

+ Đan-kô tự xé toang lồng ngực, giơ cao trái tim cháy rực để soi đường cho mọi người. 

+ “luôn luôn đi ở phía trước và trái tim anh vẫn cháy bùng bùng”.

+ Rừng giãn ra nhường lối.

+ Đan-kô bật lên tiếng cười tự hào rồi gục xuống và chết.

→ Đan-kô là một người anh hùng cao cả, dũng cảm với tình thương người sâu sắc.

Câu 5: 

Em tán thành quan điểm đó vì: câu chuyện về trái tim chàng Đan-kô đã cho thấy cá nhân và cộng đồng luôn có mối quan hệ mật thiết. Cá nhân có trách nhiệm và nghĩa vụ tạo nên cộng đồng. Cộng đồng cũng cần đoàn kết để làm nên sức mạnh bảo vệ các cá nhân. Đan-kô là đại diện cho một cá nhân anh hùng, người luôn đặt quyền lợi và hạnh phúc của cộng đồng lên trước bản thân. Câu chuyện về chàng để lại xúc động lớn cho người đọc về ý nghĩa của cuộc sống trong việc phục vụ xã hội.

Câu 6. 

Văn bản "Trái tim Đan-Kô" đã truyền tải triết lí nhân sinh về mối quan hệ giữa cá nhân và cộng đồng qua hình ảnh người anh hùng Đan-kô với “trái tim cháy hùng vĩ”. Hình ảnh Đan - kô xé toang lồng ngực, giơ cao trái tim đang cháy sáng rực rỡ đẩy lùi tất cả đêm đen soi đường cho bộ lạc tiến lên là một hình ảnh đẹp, tỏa sáng cả một tác phẩm. Hình ảnh đó đẹp đến mức thiên nhiên đất trời cũng phải cảm động mà mở đường mở lối cho anh dẫn mọi người thoát ra. Qua đó có thể thấy hình ảnh “trái tim cháy hùng vĩ của Đan-kô” là một hình ảnh đẹp nhất thể hiện tất cả tình yêu thương rực rỡ, là biểu tượng cho ý thức của cá nhân đối với một cộng đồng tập thể.