BÀI 4: VĂN BẢN THÔNG TIN

VĂN BẢN: TẠ QUANG BỬU - NGƯỜI THẦY THÔNG THÁI

PHẦN I: CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

TRƯỚC KHI ĐỌC

Câu 1: Đọc trước văn bản Tạ Quang Bửu – người thầy thông thái, tìm hiểu thêm các bài viết về Giáo sư Tạ Quang Bửu và những người khác tiêu biểu cho phẩm chất tốt đẹp của người Việt Nam.

ĐỌC VĂN BẢN

Câu 1: Phần mở đầu nêu lên vấn đề gì?

Câu 2: Chú ý các lĩnh vực mà Giáo sư Tạ Quang Bửu hiểu biết.

Câu 3: Tại sao Tạ Quang Bửu lại tìm học chữ Hán?

Câu 4: Điều gì khiến Giáo sư Lê Văn Thiêm kinh ngạc?

Câu 5: Việc dẫn ra ý kiến của Chom-xki có ý nghĩa gì?

Câu 6: Chú ý các bằng chứng về năng lực ngoại ngữ của Giáo sư Tạ Quang Bửu.

Câu 7: Nội dung chính của phần 2 là gì?

Câu 8: Đoạn thơ dẫn ra trong phần cuối có tác dụng gì?

SAU KHI ĐỌC

Câu 1: Xác định đề tài, bố cục và nội dung chính của mỗi phần trong văn bản Tạ Quang Bửu – người thầy thông thái.

Câu 2: Thống kê và tìm hiểu thông tin về các nhân vật liên quan đến Tạ Quang Bửu được tác giả Hàm Châu dẫn ra trong bài viết. Các nhân vật ấy có đặc điểm chung nào?

Câu 3: Văn bản tập trung làm sáng tỏ vấn đề gì? Tác giả đã triển khai bài viết bằng cách nào? Việc trích dẫn ý kiến của nhiều nhân vật trên đây có tác dụng gì?

Câu 4: Phân tích và làm sáng tỏ thái độ, tình cảm của người viết thể hiện trong văn bản qua một số câu văn cụ thể.

Câu 5: Văn bản Tạ Quang Bửu – người thầy thông thái mang lại cho em những thông tin và nhận thức bổ ích gì? Hãy nêu ra một ví dụ về phẩm chất cao đẹp của người Việt Nam mà em biết trong cuộc sống hoặc qua các phương tiện thông tin đại chúng.

Câu 6: Dựa vào thông tin từ văn bản trên, hãy viết đoạn văn (khoảng 10 – 12 dòng) giới thiệu về Giáo sư Tạ Quang Bửu.

PHẦN II: 5 PHÚT SOẠN BÀI

TRƯỚC KHI ĐỌC

Câu 1: - Các bài viết về giáo sư Tạ Quang Bửu: 

+ Giáo sư Tạ Quang Bửu - Nhà đại trí thức Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh. (Trích Báo Đại biểu nhân dân Tỉnh Nghệ An)

+ GS Tạ Quang Bửu và câu nói được con trai mang theo suốt đời quân ngũ (Trích Báo Vietnamnet.vn)

+ Tạ Quang Bửu: Nhà trí thức cách mạng, nhà khoa học tài năng (Trích Trang tin điện tử Đảng bộ Thành phố Hồ Chí Minh)

- Các bài viết về một số người khác tiêu biểu:

+ Bác Hồ: Hồ Chí Minh - Nhà văn hoá kiệt xuất của Việt Nam (Trích báo Tuyên giáo.vn)

+ Võ Nguyên Giáp: Võ Đại tướng - Nhà trí thức cách mạng tiêu biểu (Tạp chí điện tử Tòa án nhân dân)

+ Trần Đại Nghĩa: Giáo sư, Viện sĩ Trần Đại Nghĩa với căn cứ địa Việt Bắc (Trích Cổng thông tin điện tử Đảng bộ tỉnh Tuyên Quang)

ĐỌC VĂN BẢN

Câu 1: Nhận định của mọi người về Tạ Quang Bửu.

Câu 2: Toán, thể thao, âm nhạc, hội họa, kiến trúc, ngoại ngữ.

Câu 3: Vì ông muốn hiểu sâu sắc về văn hóa Việt Nam và phương Đông.

Câu 4: Điều khiến Giáo sư Lê Văn Thiêm kinh ngạc là tuy chìm trong công việc, Giáo sư Trần Quang Bửu vẫn dành thì giờ đọc các sách, báo toán nổi tiếng qua tiếng Đức, tiếng Anh, tiếng Pháp.

Câu 5: Tác dụng tăng tính thuyết phục và làm rõ sự thông thái của Giáo sư Tạ Quang Bửu.

Câu 6: Giáo sư Tạ Quang Bửu học ba tháng đã đọc được tiếng Nga sau đó dịch ra tiếng Pháp

• Giáo sư đọc hẳn tiếng Ba Lan vầ thuyết trình cho mọi người về nghiên cứu toán cho thầy giáo dạy toán ở các trường đại học Hà Nội.

• Giáo sư giúp Bác soạn những bức công hàm gửi nước ngoài bằng tiếng Anh.

Câu 7: Đánh giá khái quát và nêu suy nghĩ của người viết về Giáo sư Tạ Quang Bửu.

Câu 8: - Làm rõ thêm tình cảm yêu mến của mọi người đối với Tạ Quang Bửu, làm sáng tỏ thêm tài năng, nhân cách của con người Tạ Quang Bửu, góp phần thể hiện tính chất tổng hợp của văn bản thông tin này.

SAU KHI ĐỌC

Câu 1: - Đề tài: Sự thông thái, uyên bác của Giáo sư Tạ Quang Bửu.

- Bố cục 2 phần:

+ Phần 1: Từ đầu đến “như lời thơ Xuân Diệu”: Nêu lên và làm sáng tỏ sự thông thái, uyên bác của Tạ Quang Bửu.

- Phần 2: Phần còn lại: Đánh giá khái quát và nêu suy nghĩ của cá nhân người viết đối với Giáo sư Tạ Quang Bửu.

Câu 2: 

- Các nhà khoa học có liên quan đến Tạ Quảng Bửu trong bài viết:

+ Phó giáo sư Đặng Thái Hoàng, con trai nhà văn Đặng Thai Mai.

+ Hoàng Xuân Tùy, nguyên Thứ trưởng Bộ Đại học và Trung học chuyên nghiệp.

+ Cụ Phan Bội Châu.

+ Nhà hoạt động chính trị gia Nguyễn Xiển, người thầy dạy toán kì cựu.

+ Giáo sư toán học Lê Văn Thiêm – một trong những nhà khoa học tiêu biểu nhất của Việt Nam thế kỉ XX.

+ Nô-am Chom-xki - nhà Ngôn ngữ - toán học, được tạp chí Mỹ Newsweek vinh danh là “một trong những nhà bác học lớn nhất của thế kỉ XX”.

+ Ông Nguyễn Xuân Huy - Người từng công tác cùng đơn vị với Tạ Quang Bửu + Nhà toán học Ba Lan Mi-ku-xin-xki.

+ Bác Hồ

+ Võ Nguyên Giáp

+ Nhà thơ đất Quảng, Khương Hữu Dụng, bạn cùng lớp với Giáo sư Tạ Quang Bửu.

+ Giáo sư, Tiến sĩ khoa học toán học Phan Đình Diệu.

=> Điểm chung: Các nhân vật được nêu ra trong bài viết đều là các nhà khoa học lớn, nổi tiếng trên nhiều lĩnh vực của thế giới và Việt Nam.

Câu 3: - Văn bản tập trung làm sáng tỏ Giáo sư Tạ Quang Bửu là người thầy rất thông thái, uyên bác.

- Ý tưởng nêu trên của bài viết được trình bày theo trình tự: tổng, phân, hợp.

- Việc trích dẫn ý kiến của nhiều nhân vật (các nhà khoa học) trong văn bản có tác dụng tăng tính thuyết phục và làm rõ sự thông thái của Giáo sư Tạ Quang Bửu.

Câu 4:  “Chúng ta còn nhớ, dạo ấy, Bộ trưởng Bộ Nội vụ là đồng chí Võ Nguyên Giáp. Đẹp biết bao thế hệ trí thức thời mở nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà, “Cái thuở ban đầu Dân quốc ấy / Nghìn năm chưa dễ đã ai quên”.

Câu 5: Văn bản mang lại cho em những thông tin và nhận thức về cách sống và làm việc, sự thông thái, uyên bác, tài năng, nhân cách của Giáo sư Tạ Quang Bửu. 

- Những phẩm chất tốt đẹp của con người Việt Nam là: Yêu nước, đoàn kết, yêu thương, cần cù, siêng năng, hiếu học….

Câu 6: 

Giáo sư Tạ Quang Bửu là một trong những nhà trí thức tài giỏi của Việt Nam. Ông đã cống hiến rất nhiều cho sự nghiệp Cách mạng và giải phóng dân tộc cũng như nền khoa học nước nhà và góp phần không nhỏ trong sự nghiệp phát triển giáo dục Việt Nam. Giáo sư Tạ Quang Bửu là một người có hiểu biết rộng về nhiều lĩnh vực và khả năng tự học phi thường, tinh thông nhiều ngoại ngữ. Ông được tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh (sau năm 1945), và đã để lại cho hậu thế rất nhiều cuốn sách có giá trị.