VĂN BẢN: TẠ QUANG BỬU - NGƯỜI THẦY THÔNG THÁI

Câu 1: Phần mở đầu nêu lên vấn đề gì?

Đáp án chuẩn:

- Phần mở đầu đặt vấn đề: nhận định của mọi người về Tạ Quang Bửu.

Câu 2: Tại sao Tạ Quang Bửu lại tìm học chữ Hán?

Đáp án chuẩn:

- Tạ Quang Bửu lại tìm học chữ Hán vì ông muốn hiểu sâu sắc về văn hóa Việt Nam và phương Đông.

Câu 3: Điều gì khiến Giáo sư Lê Văn Thiêm kinh ngạc?

Đáp án chuẩn:

- Giáo sư Lê Văn Thiêm kinh ngạc vì thấy Tạ Quang Bửu dù bận rộn với công việc vẫn dành ra thời gian để đọc sách.

Câu 4: Việc dẫn ra ý kiến của Chom-xki có ý nghĩa gì?

Đáp án chuẩn:

- Việc dẫn ra ý kiến của Chom-xki có ý nghĩa khẳng định ông Tạ Quang Bửu là một người thông minh. Sự thông minh của ông đấy được cả người ngoại quốc khẳng định.

Câu 5: Nội dung chính của phần 2 là gì?

Đáp án chuẩn:

- Nội dung chính của phần 2 là: Những giá trị mà Tạ Quang Bửu để lại.

Câu 6: Đoạn thơ dẫn ra trong phần cuối có tác dụng gì?

Đáp án chuẩn:

- Đoạn thơ dẫn ra trong phần cuối có tác dụng thể hiện sự tôn trọng, cũng như một lần nữa khẳng định Tạ Quang Bửu là một thông thái, sống hết mình và nhận được yêu quý, kính trọng của nhiều người.

Câu 1: Xác định đề tài, bố cục và nội dung chính của mỗi phần trong văn bản Tạ Quang Bửu – người thầy thông thái.

Đáp án chuẩn:

- Đề tài của tác phẩm là: Văn bản viết về phong cách, lối sống, quan điểm sống của Tạ Quang Bửu.

- Bố cục gồm hai phần chính:

+ Phần 1: là phong cách, lối sống của Tạ Quang Bửu

+ Phần 2: Những giá trị Tạ Quang Bửu để lại đến ngày nay.

Câu 2: Thống kê và tìm hiểu thông tin về các nhân vật liên quan đến Tạ Quang Bửu được tác giả Hàm Châu dẫn ra trong bài viết. Các nhân vật ấy có đặc điểm chung nào?

Đáp án chuẩn:

Tác giả Hàm Châu đã nêu lên những nhân vật liên quan đến Tạ Quảng Bửu:

- Nô-am Chom-xki - nhà Ngôn ngữ - Toán học, được tạp chí Mỹ Newsweek vinh danh là "một trong những nhà bác học lớn nhất của thế kỉ XX".

- Người từng công tác cùng đơn vị với Tạ Quang Bửu - ông Nguyễn Xuân Huy.

- Nhà toán học người Nga - Mi-ku-xin-xki.

- Nhà hoạt động chính trị gia Nguyễn Xiển, ông còn là người thầy dạy Toán kì cựu.

- Tiến sĩ Toán học đầu tiên của Việt Nam - Giáo sư Lê Văn Thiêm. Ông còn là một trong số các nhà khoa học tiêu biết nhất của Việt Nam thế kỷ XX.

- Giáo sư, Tiến sĩ khoa học Phan Đình Diệu.

=> Các nhân vật được Hàm Châu đề cập đến đều có đặc điểm chung là người có học thức, tài cao, biết nhìn xa trông rộng.

Câu 3: Văn bản tập trung làm sáng tỏ vấn đề gì? Tác giả đã triển khai bài viết bằng cách nào? Việc trích dẫn ý kiến của nhiều nhân vật trên đây có tác dụng gì?

Đáp án chuẩn:

- Văn bản tập trung làm sáng tỏ vấn đề ông Tạ Quang Bửu là một người thông thái.

- Tác giả triển khai bài viết bằng cách liệt kê các câu chuyện liên quan đến Tạ Quang Bửu, những hồi ức, câu chuyện, nhận xét của người khác về ông để từ đó chứng minh vấn đề.

- Việc trích dẫn ý kiến của nhiều nhân vật trên đây có tác dụng tăng tính khách quan cho bài viết đồng thời chứng minh vấn đề mà tác phẩm đang đề cập đến.

Câu 4: Phân tích và làm sáng tỏ thái độ, tình cảm của người viết thể hiện trong văn bản qua một số câu văn cụ thể.

Đáp án chuẩn:

Các câu văn trong phần 2 như:

- "nhà thông thái của chúng ta....": Thể hiện sự kính trọng của tác giả với Giáo sư Tạ Quang Bửu.

- "Giáo sư Tạ Quang Bửu đột ngột ngừng làm việc": Thay vì dùng từ ngã bệnh, tác giả đã dùng biện pháp nói giảm nói tránh. 

=> Tác giả thể hiện sự kính trọng với Giáo sư Tạ Quang Bửu vì những thành tựu mà giáo sư tạo ra. Đồng thời thể hiện niềm tiếc nuối với sự ra đi của giáo sư Tạ Quang Bửu.

Câu 5: Văn bản Tạ Quang Bửu – người thầy thông thái mang lại cho em những thông tin và nhận thức bổ ích gì? Hãy nêu ra một ví dụ về phẩm chất cao đẹp của người Việt Nam mà em biết trong cuộc sống hoặc qua các phương tiện thông tin đại chúng.

Đáp án chuẩn:

- Văn bản Tạ Quang Bửu – người thầy thông thái mang lại cho em những thông tin và nhận thức cách sống và làm việc của Giáo sư Tạ Quang Bửu. Rút ra cho mình những bài học bổ ích trong cuộc sống như cách học tập, làm việc hiệu quả, sống sao cho có ích cho đời.

- Những phẩm chất tốt đẹp của con người Việt Nam là: yêu nước, đoàn kết, yêu thương, cần cù, siêng năng, hiếu học….Để phát huy những phẩm chất tốt đẹp đó, em cố gắng học tập thật giỏi và rèn luyện những đức tính đó thông qua những lời Bác dạy, những mẩu chuyện về cuộc sống của Bác.

Câu 6: Dựa vào thông tin từ văn bản trên, hãy viết đoạn văn (khoảng 10 – 12 dòng) giới thiệu về Giáo sư Tạ Quang Bửu.

Đáp án chuẩn:

Giáo sư Tạ Quang Bửu là một trong những nhà trí thức tài giỏi của Việt Nam. Ông đã cống hiến rất nhiều cho sự nghiệp Cách mạng và giải phóng dân tộc cũng như nền khoa học nước nhà và góp phần không nhỏ trong sự nghiệp phát triển giáo dục Việt Nam. Giáo sư Tạ Quang Bửu là một người có hiểu biết rộng về các lĩnh vực: toán học, thể thao, kiến trúc, hội họa, âm nhạc. Ông có khả năng tự học phi thường, tinh thông nhiều ngoại ngữ: tiếng Anh, tiếng Nga, tiếng Ba Lan… Là một người có tầm ảnh hưởng lớn đến các thế hệ trí thức đương thời và được các nhà khoa học uy tín đánh giá cao. Ông được tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh (sau năm 1945), và đã để lại cho hậu thế rất nhiều cuốn sách có giá trị.