BÀI 1. THƠ VÀ TRUYỆN THƠ. THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

PHẦN I: CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

CH1: Biện pháp tu từ nào được sử dụng trong cả ba đoạn trích dưới đây (trích từ truyện thơ dân gian Tiễn dặn người yêu)? Phân tích tác dụng biểu đạt của biện pháp tu từ ấy.

a. Anh yêu em, lẽ tiễn đưa em đến tận nhà chồng

   Nhưng chim chích trên cao lượn vòng gọi anh quay lại, anh quay lại

   Chim nhạn dưới thấp bay quanh như anh quay đi, anh quay đi

b. Đừng bỏ em trơ trọi giữa rừng

   Đừng bỏ em giữa dòng sống thác trào dâng!

c. Không lấy được nhau mùa hạ, ta sẽ lấy nhau mùa đông

   Không lấy được nhau thời trẻ, ta sẽ lấy nhau khi giả bụa về già.

CH2: Hãy tìm và phân tích tác dụng của biện pháp lặp cấu trúc trong các câu thơ, câu văn dưới đây.

a. Trời xanh đây là của chúng ta

Núi rừng đây là của chúng ta

Những cảnh đồng thơm mát

Những ngả đường bát ngát

Những dòng sông đỏ nặng phù sa.

(Nguyễn Đình Thi)

b. Mùa xuân của tôi - mùa xuân Bắc Việt, mùa xuân của Hà Nội - là mùa xuân có mưa riêu riêu, gió lành lạnh, có tiếng nhạn kêu trong đêm xanh, có tiếng trống chèo vọng lại từ những thôn xóm xa xa, có câu hát huê tình của cô gái đẹp như thơ mộng... (Vũ Bằng)

c. Nếu là chim, tôi sẽ là loài bồ câu trắng.

Nếu là hoa, tôi sẽ là một đóa hướng dương.

Nếu là mây, tôi sẽ là một vầng mây ấm.

Là người, tôi sẽ chết cho quê hương.

(Trương Quốc Khánh)

d. Vậy mà ai ai cũng cho ông là thủ phạm. Vua xa xỉ là vì ông, công khổ hao hụt là vì ông, dân gian lầm than là vì ông, man di oán giận là vì ông, thần nhân trách móc là vì ông. Cửu Trùng Đài, họ có cần đâu? Họ dấy nghĩa cốt giết ông, phủ Cửu Trùng Đài. (Nguyễn Huy Tưởng)

CH3: Viết một đoạn văn (khoảng 8 - 10 dòng) phân tích tác dụng của biện pháp tu từ lặp cấu trúc trong một bài thơ mà em đã học hoặc đã đọc.

PHẦN II: 5 PHÚT SOẠN BÀI

CH1:

a. Điệp cấu trúc: "anh quay lại", " anh quay đi"

Tác dụng: góp phần tạo nên nhịp thơ, nhấn mạnh hiện thực tình cảnh của chàng trai khi tiễn đưa người yêu về nhà chồng.

b. Điệp cấu trúc "Đừng bỏ em...."

Tác dụng: nhấn mạnh tình cảm sâu đậm của hai người dành cho nhau, người con gái như muốn níu kéo chàng trai.

c. Điệp cấu trúc "Không lấy được nhau..."

Tác dụng: nhấn mạnh tình cảm bền chặt và nhấn mạnh quyết tâm để trở về bên nhau.

CH2: 

a. Lặp cấu trúc “… là của chúng ta”, “những”

Tác dụng: nhấn mạnh ý thức chủ quyền về lãnh thổ, niềm tự hào về cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp, trù phú của đất nước, tạo giọng điệu hào hùng.

b. Lặp cấu trúc “mùa xuân”

Tác dụng: nhấn mạnh vẻ đẹp của mùa xuân, tạo giọng điệu, thể hiện rõ tình cảm yêu mến mùa xuân Hà Nội của tác giả.

c. Lặp cấu trúc “nếu là…tôi sẽ là…”

Tác dụng: nhấn mạnh mong ước chân thành, khát khao hiến dâng, đồng thời bộc lộ tình cảm tha thiết của tác giả.

d. Lặp cấu trúc “vì ông”

Tác dụng: nhấn mạnh những việc làm sai trái, tội ác của “ông” gây ra.

CH3: 

- Biện pháp lặp cấu trúc: là việc người viết/người nói lặp lại cấu trúc của một cụm từ, một câu.

- Tác dụng:

+ Nhấn mạnh nội dung biểu đạt.

+ Tạo nhịp điệu, sự liên kết cho câu văn, câu thơ.