I. LÝ THUYẾT

• Khái niệm: Lặp cấu trúc là một biện pháp tu từ dùng sự trùng điệp về âm hưởng bằng cách lặp đi lặp lại những thanh điệu cùng  nhóm bằng hoặc nhóm trắc, nhằm mục đích tăng nhạc tính, tăng tính tạo hình và biểu cảm của câu thơ.
• Tác dụng: Lặp cấu trúc nhằm nhấn mạnh nội dung và tạo sự nhịp nhàng cân đối cho văn bản.

II. HƯỚNG DẪN GIẢI BÀI TẬP SGK

1. BÀI TẬP 1

Cả 3 phần a, b, c đều sử dụng biện pháp tu từ lặp cấu trúc. Tác dụng cụ thể:

a.   Ở phần a điệp cấu trúc “anh quay lại, anh quay lại” nhằm truyền tải, thể hiện cảm xúc của chủ thể trữ tình. Qua đó khắc họa rõ nét tâm trạng, cảm xúc lưu luyến của nhân vật.

b.  Ở phần b điệp cấu trúc “Đừng bỏ em…” Bằng cách sử dụng biện pháp tu từ điệp cấu trúc, cảm xúc luyến tiếc, buồn rầu của người con gái khi phải tiễn người con trai ra đi được bộc lộ rõ nét và chân thực hơn.

c.   Ở phần c điệp cấu trúc “không lấy được nhau” Giúp khắc họa rõ nét hình ảnh và cảm xúc của nhân vật, họ muốn ở bên nhau, dù thời gian có trôi qua bao lâu.

2. BÀI TẬP 2

a. Góp phần tạo nên nhịp thơ dồn dập, giọng điệu hào hùng nhằm khẳng định ý thức chủ quyền về lãnh thổ, niềm tự hào về cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp, trù phú của đất nước.

b. Nhằm nhấn mạnh thêm tình cảm của tác giả với mùa xuân của Hà Nội, của Bắc Việt, thể hiện sự trân trọng, thương nhớ, yêu quý với mùa xuân của tác giả.

c. Tác dụng là tăng sức gợi hình, gợi cảm, tạo nhịp điệu cho câu thơ. Nhấn mạnh mong ước chân thành của con người với khát khao hiến dâng. Bộc lộ tình cảm chân thành, tha thiết, khát khao cống hiến của tác giả.

d. Tác dụng là tăng sức gợi hình, gợi cảm cho lời nói của nhân vật. tăng tính khẳng định về nguyên nhân gây nên  những điều đồi bại.

3. BÀI TẬP 3

Trời xanh đây là của chúng ta

Núi rừng đây là của chúng ta

Những cánh đồng thơm mát

Những ngả đường bát ngát

Những dòng sông đỏ nặng phù sa

Chỉ trong 5 câu thơ ngắn ngủi, nhà thơ Nguyễn Đình Thi đã sử dụng một loạt biện pháp tu từ điệp từ (đây, là, của, chúng ta), điệp ngữ (của chúng ta) và điệp cấu trúc (Trời xanh đây là của chúng ta/ Núi rừng đây là của chúng ta). Nhờ việc sử dụng các biện pháp tu từ đó mà tác giả đã thành công trong việc nhấn mạnh, khẳng định những hình ảnh thiên nhiên của đất nước Việt Nam là của con người Việt Nam. Biện pháp cũng góp phần tạo nên nhịp thơ dồn dập, giọng điệu hào hùng nhằm khẳng định ý thức chủ quyền về lãnh thổ, niềm tự hào về cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp, trù phú của đất nước.