VĂN BẢN: NHỮNG TÌNH HUỐNG HIỂM NGHÈO

Chuẩn bị đọc

Câu 1: Theo em, một người bạn tốt có những đức tính gì?

Giải rút gọn:

Theo em, một người bạn tốt có những đức tính:

• Sự tin tưởng: Một người bạn tốt thường tin tưởng bạn của mình và sẵn sàng bám vào bạn trong mọi tình huống.

• Sự tình thần đoàn kết: Bạn tốt không bỏ bạn mình mà sẽ cố gắng giúp đỡ và bảo vệ bạn trong lúc khó khăn.

• Sự thấu hiểu: Bạn tốt sẽ thấu hiểu bạn mình và không đánh giá dựa trên tuổi tác hay tình huống.

• Sự hợp tác: Bạn tốt thường sẵn sàng hợp tác để giải quyết vấn đề cùng bạn của mình.

• Tính kiên nhẫn và quan tâm: Bạn tốt sẽ kiên nhẫn lắng nghe và quan tâm đến bạn của mình.

Câu 2: Trong trường hợp nào thì một người được xem là "kẻ mạnh"?

Giải rút gọn:

Một người được xem là "kẻ mạnh" khi người đó không chỉ có sức mạnh về thể chất mà còn biết sử dụng trí tuệ và lòng dũng cảm để đối phó với những tình huống khó khăn và nguy hiểm. Sức mạnh không chỉ nằm ở cơ bắp, mà còn ở tinh thần và khả năng đối phó.

Trải nghiệm cùng văn bản

Câu 1: Sự kiện nào trong truyện làm em bất ngờ?

Giải rút gọn:

Sự kiện bất ngờ trong truyện "Hai người bạn đồng hành và con gấu" là khi con gấu bất ngờ xuất hiện và tấn công hai người bạn khi họ cảm thấy an toàn và đoàn kết. Sự kiện này làm họ phải tương tàn.

Câu 2: Lời lẽ của sói trong truyện có thuyết phục không? Vì sao?

Giải rút gọn:

Lời lẽ của sói trong truyện không thể thuyết phục được bởi vì con gấu đã kết thúc việc kiểm tra. Sói đòi xem ai là người khuấy động nước, nhưng chiên con chứng minh rằng không phải người nào khuấy động mà là sói. Lời thoại của sói thể hiện một tính cách gian ác và cố ý để hạch sách chiên con.

Câu 3: Trong đoạn kết, chó sói cố tình vặn vẹo, hạch sách chiên con nhằm mục đích gì?

Giải rút gọn:

Trong truyện, chó sói cố tình vặn vẹo, hạch sách chiên con nhằm mục đích ăn được chiên con.

Suy ngẫm và phản hồi

Câu 1: Liệt kê một số từ ngữ chỉ không gian và thời gian trong văn bản “Hai người bạn đồng hành và con gấu”, “Chó sói và chiên con” theo mẫu dưới đây (làm vào vở). Nhận xét về không gian được miêu tả trong hai văn bản.

Giải rút gọn:

Các từ ngữ chỉ không gian và thời gian trong văn bản “Hai người bạn đồng hành và con gấu”, “Chó sói và chiên con” được liệt kê theo mẫu trên là:

Không gian được miêu tả trong hai văn bản đều là những nơi hẻo lánh, ẩn chứa đầy rẫy những hiểm nguy.

Câu 2: Xác định tình huống trong truyện “Hai người bạn đồng hành và con gấu”, “Chó sói và chiên con”. Tình huống ấy có tác dụng thế nào trong việc thể hiện đặc điểm nhân vật?

Giải rút gọn:

Truyện “Hai người bạn đồng hành và con gấu”: Khi con gấu xuất hiện, người đầu tiên đã thể hiện sự tự bảo vệ bằng cách leo lên cây. Trong khi đó, người còn lại đã chọn cách giả vờ chết. Con gấu không tấn công người đó. Tình huống này thể hiện tính cách của người bạn kia: cẩn trọng và sẵn sàng tự bảo vệ mình trong tình huống nguy hiểm.

Truyện “Chó sói và chiên con”: Khi chó sói gặp chiên con, nó đã sử dụng tình thế để tạo ra một vị thế mạnh mẽ hơn và đã thể hiện sự lươn lẹo bằng cách đưa ra lý lẽ để thực hiện mục tiêu của mình, là ăn thịt chiên con. Tình huống này cho thấy tính cách của chó sói: tham lam và tài trí tầm thường.

Câu 3: Tóm tắt truyện “Hai người bạn đồng hành và con gấu”.

Giải rút gọn:

Truyện "Hai người bạn đồng hành và con gấu" kể về hai người bạn, một trẻ mạnh mẽ nhưng thiếu dũng cảm và người khác già hơn, yếu đuối nhưng can đảm. Đề tài của truyện là tình bạn và lòng đoàn kết. Bài học là một người bạn thực sự sẽ không bao giờ bỏ mặc bạn của mình, dù trong bất kỳ tình huống nào.

Câu 4: Trong văn bản ngụ ngôn cũng như trong các văn bản truyện, lời thoại của nhân vật thường góp phần thể hiện đặc điểm của nhân vật ấy. Hãy tóm tắt cuộc đối thoại giữa hai nhân vật trong “Chó sói và chiên con” và cho biết lời thoại đã góp phần thể hiện đặc điểm của mỗi nhân vật như thế nào? 

Giải rút gọn:

• Tóm tắt cuộc đối thoại giữa hai nhân vật trong “Chó sói và chiên con”:

• Khi sói thấy chiên đang uống nước tại dòng suối, nó đã dùng lời lẽ thách thức rằng làm sao dám động vào nước nó uống. Chiên, ngạc nhiên và sợ hãi, nhanh chóng xin sói tha thứ và nói rằng nước suối nó uống cách xa nơi đây hai chục bước.

• Sói tiếp tục phê phán chiên bằng cách nói rằng chiên con đã nói xấu nó năm ngoái. Chiên con ngay lập tức đáp lại rằng nó chưa sinh ra vào thời điểm đó.

• Sói sau đó quay sang cáo buộc anh em nhà chiên. Chiên con không chấp nhận và phản đối, cho biết nó không có anh em.

• Sói, không vượt qua được lời phản bác của chiên, quyết định trả thù và cuốn một con chiên nhỏ ra rồi nhanh chóng tấn công.

• Từ cuộc đối thoại này, ta nhận thấy đặc điểm tính cách của hai nhân vật:

• Chó sói: xảo quyệt, hung ác.

• Chiên con: ngây thơ và trong sáng.

Câu 5: Xác định đề tài và nêu bài học mà em rút ra từ mỗi truyện.

Giải rút gọn:

• Đề tài:

• Truyện "Hai người bạn đồng hành và con gấu": Bạn thật sự chỉ được thử nghĩa khi đối mặt với khó khăn và bạn biết người bạn thực sự sẽ ở lại và giúp đỡ bạn trong những lúc đó.

• Truyện "Chó sói và chiên con": Cuộc đối đầu giữa người mạnh và người yếu.

• Bài học:

• Truyện "Hai người bạn đồng hành và con gấu": Hãy cẩn trọng khi chọn bạn đồng hành và không đi cùng với những người sẵn sàng bỏ bạn lúc bạn gặp khó khăn. Sự thật luôn là người bạn thật sự sẽ không bao giờ bỏ rơi bạn trong những tình huống khó khăn.

• Truyện "Chó sói và chiên con": Hãy sử dụng trí thông minh và sự sáng tạo của bạn để đối mặt với kẻ xấu, thậm chí cả những kế sách, và không nên thường xuyên cố gắng thuyết phục bằng lý lẽ với những người xấu xa.

Câu 6: Trong hai văn bản: “Chó sói và chiên con”, “Chó sói và cừu non”, em thích văn bản nào hơn? Vì sao? Viết một đoạn văn khoảng 4 đến 5 câu nêu cảm nhận của em về văn bản ấy.

Giải rút gọn:

Trong hai văn bản, em ưa thích truyện "Chó sói và chiên con" hơn, đặc biệt khi nó được chuyển thể thành một bài thơ. Mặc dù cuộc đối thoại giữa chó sói và chiên con ngắn gọn, nhưng nó đưa đến nhiều ý nghĩa triết học và tận dụng trí thông minh để đối mặt với kẻ xấu. Trong cuộc sống, chúng ta thường phải đối mặt với những người mưu mô và không thể thuyết phục bằng lý lẽ. Truyện này giúp em nhớ rằng, đôi khi, phải sử dụng tài năng và sáng tạo để vượt qua những tình huống khó khăn.