VĂN BẢN: LỜI CỦA CÂY

Chuẩn bị đọc

Câu 1: Em đã bao giờ quan sát quá trình lớn lên của một cái cây, một bông hoa hay một con vật chưa? Điều đó gợi cho em suy nghĩ hoặc cảm xúc gì?

Giải rút gọn:

Em đã từng chứng kiến quá trình lớn lên của cây, dưới hình thức mầm nảy mọc và phát triển thành cây xanh. Điều đó gợi cho em cảm xúc về sự kỳ diệu của cuộc sống và quá trình phát triển của thiên nhiên. Nó cũng thúc đẩy em suy nghĩ về sự liên kết giữa con người và tự nhiên.

Trải nghiệm cùng văn bản

Câu 1: Em hình dung thế nào về hiện tượng nảy mầm qua hình ảnh "nhú lên giọt sữa"?

Giải rút gọn:

Hình ảnh "nhú lên giọt sữa" trong bài thơ mô tả việc mầm bắt đầu phát triển từ hạt. Hình ảnh này giúp em hình dung ra sự nảy mầm của một ngọn cây nhỏ xuất hiện từ giọt sữa, như một biểu trưng cho sự sống mới.

Câu 2: Chú ý những động từ miêu tả quá trình lớn lên của hạt mầm ở các khổ thơ 2, 3, 4.

Giải rút gọn:

Các động từ trong các khổ thơ này mô tả quá trình phát triển của mầm từ hạt:

• "nảy mầm": Mầm bắt đầu mọc lên từ hạt.

• "thì thầm": Mầm như đang nói lén, thể hiện sự sống và sự tồn tại của nó.

• "nghe rõ": Mầm có khả năng nghe và phản ứng, dường như có một sự nhạy bén trong quá trình phát triển.

Suy ngẫm cùng bài đọc

Câu 1: Năm khổ thơ đầu là lời của ai? Khổ thơ cuối là lời của ai? Dựa vào đâu để khẳng định như vậy?

Giải rút gọn:

Năm khổ thơ đầu là lời của hạt mầm, trong khi khổ thơ cuối là lời của cây khi đã trưởng thành. Điều này có thể được suy luận dựa trên sự thay đổi trong ngữ cảnh và mô tả của các khổ thơ. Khổ thơ đầu tập trung vào quá trình từ hạt mầm tới mầm mọc, trong khi khổ thơ cuối mô tả quá trình cây trưởng thành và góp phần vào “xanh đất trời.”

Câu 2: Tìm một số hình ảnh, từ ngữ đặc sắc mà tác giả đã sử dụng trong bài thơ để miêu tả quá trình từ hạt thành cây và thể hiện quá trình đó bằng sơ đồ.

Giải rút gọn:

• Tác giả đã sử dụng nhiều hình ảnh và từ ngữ đặc sắc, ví dụ:

• "nhú lên giọt sữa": Mô tả quá trình mầm nảy mọc từ hạt.

• "mầm tròn nằm giữa, vỏ hạt làm nôi": Mô tả sự bảo vệ và phát triển của mầm bên trong hạt.

• "nghe bàn tay vỗ, nghe tiếng ru hời": Mô tả việc con người quan tâm và chăm sóc cho mầm.

• Sơ đồ quá trình phát triển có thể được mô tả như sau:

Câu 3: Theo em, những dòng thơ như "Ghé tai nghe rõ", "Nghe mầm mở mắt" thể hiện mối quan hệ như thế nào giữa hạt mầm và nhân vật đang "ghé tai nghe rõ"?

Giải rút gọn:

Các dòng thơ "Ghé tai nghe rõ" và "Nghe mầm mở mắt" thể hiện một mối quan hệ gần gũi và tương tác giữa người và cây. Chúng cho thấy sự quan tâm, sự nhạy bén của người đối với quá trình phát triển của mầm. Người đang "ghé tai nghe rõ" để lắng nghe sự sống bắt đầu trong mầm, và mầm, qua dòng thơ "Nghe mầm mở mắt," dường như có thể phản ứng, nghe thấy sự quan tâm và tình cảm của người đang giám sát nó.

Câu 4: Tìm những hình ảnh, từ ngữ thể hiện tình cảm, cảm xúc mà tác giả dành cho những mầm cây. Hãy cho biết đó là tình cảm gì.

Giải rút gọn:

Trong bài thơ, tác giả sử dụng các từ ngữ và hình ảnh để thể hiện tình cảm của tác giả đối với những mầm cây. Các từ ngữ và hình ảnh này thể hiện tình cảm của lòng nhân văn và sự kỳ diệu của sự sống. Tác giả thể hiện tình cảm tôn trọng và quan tâm đối với quá trình phát triển của mầm cây, thể hiện tình yêu thiên nhiên và mong muốn góp phần vào sự xanh tươi của thế giới.

Câu 5: Xác định các biện pháp tu từ chủ yếu được sử dụng trong văn bản. Nêu tác dụng của chúng.

Giải rút gọn:

• Trong bài thơ, các biện pháp tu từ chủ yếu bao gồm:

• Ẩn dụ: Sử dụng hình ảnh và mô tả đời sống của cây từ giai đoạn hạt mầm tới cây trưởng thành để truyền đạt thông điệp về sự sống và phát triển.

• So sánh: Tác giả sử dụng so sánh như "nhú lên giọt sữa" để truyền đạt hình ảnh và ý tưởng về sự phát triển của mầm cây.

• Hoán dụ: Cây được hoán dụ cho hình ảnh con người “Cây chính là tôi”

• Biện pháp tu từ này giúp làm cho bài thơ trở nên hấp dẫn và tạo sự tương tác giữa người đọc và nội dung của bài thơ.

Câu 6: Nhận xét về cách gieo vần, ngắt nhịp trong bài thơ trên và cho biết vần và nhịp đã có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện "lời của cây"?

Giải rút gọn:

• Nhịp thơ 2/2, đều đặn và dễ nhớ, như nhịp của nôi, vừa tái hiện sự êm đềm trong cuộc sống của cây xanh, vừa thể hiện tình yêu và lòng trìu mến của tác giả.

• Nhịp thơ 1/3 ("Rằng các bạn ơi") tạo sự đặc biệt, nhấn mạnh sự khao khát của cây muốn giao cảm và được hiểu thấu hơn.

• Bằng cách sử dụng gieo vần và ngắt nhịp này, bài thơ trở nên sống động và vui tươi, tạo ra một tiết tấu phù hợp với nội dung và mang đến sự tươi vui.

Câu 7: Xác định chủ đề và thông điệp mà văn bản muốn gửi đến người đọc.

Giải rút gọn:

• Chủ đề chính của bài thơ "Lời của cây" là sự phát triển và sự sống. 

• Bài thơ này thể hiện quá trình từ sự im lặng của hạt mầm tới sự trưởng thành của cây xanh. Từ chủ đề này, bài thơ truyền tải thông điệp về sự kỳ diệu và quý báu của cuộc sống, cũng như sự tương tác và liên kết giữa con người và thiên nhiên. Tác giả muốn thể hiện sự trân trọng đối với sự sống và hy vọng rằng con người có trách nhiệm bảo vệ và duy trì sự sống trên trái đất.

Câu 8: Hãy tưởng tượng mình là một cái cây, một bông hoa hoặc một con vật cưng trong nhà và viết khoảng năm câu thể hiện cảm xúc khi hóa thân vào chúng.

Giải rút gọn:

Tôi, một cái cây nhỏ, cảm nhận sự ấm áp của mặt trời và gió nhẹ. Tôi đang mọc lên, nghe tiếng tục tập của thiên nhiên và biết rằng tôi là một phần của sự sống trên trái đất.