VĂN BẢN: NHỮNG KINH NGHIỆM DÂN GIAN VỀ THỜI TIẾT

Chuẩn bị đọc:

Câu 1: Thiên nhiên tác động như thế nào đến cuộc sống của chúng ta?

Giải rút gọn:

Thiên nhiên có một tác động to lớn đến cuộc sống của chúng ta và đóng vai trò quan trọng trong nhiều khía cạnh. Dưới đây là một số cách thiên nhiên tác động đến cuộc sống của con người:

• Thiên nhiên cung cấp nguồn lực cần thiết cho sự sống như nước, thực phẩm, gỗ, khoáng sản, và nhiều nguồn năng lượng. Cuộc sống hàng ngày của chúng ta phụ thuộc nhiều vào những tài nguyên này.

• Thiên nhiên cung cấp môi trường sống cho động, thực vật, và con người. Nó tạo ra các hệ sinh thái đa dạng và cân bằng, quyết định cơ hội sinh sống và phát triển cho các loài.

• Khí hậu và thời tiết địa phương được tạo ra bởi thiên nhiên và có ảnh hưởng lớn đến cuộc sống hàng ngày, từ việc lựa chọn trang phục đến việc xây dựng các kế hoạch và hoạt động ngoại trời.

• Bảo tồn và bảo vệ thiên nhiên: Cuộc sống của chúng ta cũng tác động đến thiên nhiên thông qua hoạt động sản xuất, ô nhiễm môi trường, và sự biến đổi khí hậu. Việc bảo vệ và bảo tồn thiên nhiên trở thành một phần quan trọng để đảm bảo cuộc sống của chúng ta và thế hệ tương lai.

Trải nghiệm cùng văn bản:

Câu 1: Tác giả muốn nói về hiện tượng gì qua câu 6?

Giải rút gọn:

Câu 6 "Đêm tháng Năm chưa nằm đã sáng/ Ngày tháng Mười chưa cười đã tối" thể hiện sự so sánh giữa hai tháng khác nhau để nói về sự thay đổi trong chiều dài của ngày và đêm trong thời gian tháng Năm và tháng Mười. Nó thể hiện sự tương phản giữa tháng Năm và tháng Mười trong việc thay đổi chiều dài của ngày và đêm. 

Suy ngẫm và phản hồi:

Câu 1: Những dấu hiệu nào giúp em nhận biết các câu trong văn bản trên là tục ngữ?

Giải rút gọn:

Dấu hiệu giúp em nhận biết các câu trong văn bản trên là tục ngữ:

• Kinh nghiệm dân gian: Tựu ngữ thường thể hiện sự tích luỹ và truyền đạt kinh nghiệm của dân gian trong việc quan sát và hiểu biết về thế giới xung quanh, bao gồm hiện tượng thiên nhiên và cuộc sống hàng ngày.

• Tựu ngữ thường được biểu đạt trong các câu ngắn gọn, dễ nhớ và dễ lặp lại. Chúng thường không dài và phức tạp, nhưng chứa trong đó một thông điệp quan trọng.

• Tựu ngữ thường sử dụng hình ảnh và ngôn ngữ gần gũi, dễ hiểu và tương tác với đời sống hàng ngày, thường dựa trên thực tế và trải nghiệm thường ngày.

Câu 2: Các câu tục ngữ trên cùng nói về điều gì?

Giải rút gọn:

Các câu tục ngữ trên đều nói về các hiện tượng thời tiết và thời gian dựa trên kinh nghiệm của dân gian.

Câu 3: Điền số chữ, số dòng, số vế của các câu tục ngữ số 2, 4, 6 vào bảng sau (làm vào vở)

Giải rút gọn:

Số chữ, số dòng, số vế của các câu tục ngữ số 2, 4, 6 là:

* Lưu ý: Các em học sinh kẻ bảng trên vào vở ghi bài, không điền trực tiếp vào Sách giáo khoa

Câu 4: Xác định các cặp vần từ câu tục ngữ số 2 đến số 6 và điền vào bảng dưới đây (làm vào vở):

Nhận xét về tác dụng của vần trong các câu tục ngữ nêu trên.

Giải rút gọn:

Các cặp vần từ câu tục ngữ số 2 đến số 6 là:

=> Tác dụng của chúng là làm cho các câu tục ngữ có nhịp điệu, thêm sinh động.

* Lưu ý: Các em học sinh kẻ bảng trên vào vở ghi bài, không điền trực tiếp vào Sách giáo khoa

Câu 5: Về hình thức, câu tục ngữ số 5 có gì khác biệt so với các câu còn lại?

Giải rút gọn:

Câu tục ngữ số 5 có một sự khác biệt về hình thức so với các câu còn lại bởi vì nó bao gồm ba vế và không có cấu trúc đối xứng giữa các vế. Các câu tục ngữ khác thường có cấu trúc đối xứng giữa các vế.

Câu 6: Theo em, các câu tục ngữ trên đây có thể giúp ích gì cho con người trong cuộc sống?

Giải rút gọn:

Các câu tục ngữ trên đây có thể giúp cho con người trong cuộc sống về dự báo về tình hình thời tiết trong mỗi thời kỳ khác nhau, giúp giải thích các hiện tượng đang xảy ra một cách chi tiết, cụ thể nhất. Ngoài ra, các câu tục ngữ còn giúp giáo dục và truyền đạt kiến thức, thể hiện sự hài hòa với thiên nhiên, góp phần giữ gìn và bảo tồn văn hóa dân gian

Câu 7: Em hãy hình dung một tình huống giao tiếp có thể sử dụng một trong các câu tục ngữ trên. Sau đó, viết một đoạn đối thoại hoặc một đoạn văn về tình huống này với độ dài khoảng 5, 6 câu.

Giải rút gọn:

Một buổi chiều tháng Mười, gió thổi se se lạnh. Tôi và Lan, sau khi tan học thì cùng nhau đi mua sách. Chúng tôi đến cửa hàng sách vào lúc 5 giờ 15 phút. Dự định là tôi sẽ về nhà lúc 5 giờ 45 phút, vẫn kịp giờ vì mẹ tôi dặn là phải về nhà trước khi trời tối. Bước ra khỏi cửa hàng, tôi ngạc nhiên vì trời đã tối, bèn hỏi Lan: 

• Sao trời nhanh tối nhỉ? 

Lan đáp: 

• Sang tháng Mười rồi mà Mai. Trời nhanh tối lắm! Các cụ ngày xưa vẫn hay nói đó thôi. Đêm tháng Năm chưa nằm đã sáng/ Ngày tháng Mười chưa cười đã tối