VĂN BẢN: CỐM VÒNG

Chuẩn bị đọc

Câu 1: Em đã từng ăn cốm chưa? Hãy chia sẻ cảm nhận của em về mùi vị của cốm.

Giải rút gọn:

Em đã từng được ăn cốm. Cốm là một món ăn truyền thống của Việt Nam, cốm là một thực phẩm độc đáo và có mùi vị đặc biệt. Mùi của cốm có sự hòa quyện của hương thơm đặc trưng của gạo lứt chín, cùng với một chút hương sữa dừa nếu cốm được gói trong lá chuối. Mùi của cốm rất thơm và dịu, tạo cảm giác ấm áp và thuần khiết. Mùi vị của cốm thường gắn liền với mùi của mùa thu, khi người ta thường ăn cốm trong những ngày se lạnh, cùng với một chút mật ong hoặc đường để tạo thêm hương vị. Cảm giác ăn cốm giữa không gian yên bình của mùa thu thường mang đến một trải nghiệm thực sự đặc biệt và thú vị.

Câu 2: Dựa vào nhan đề, em hãy dự đoán nội dung của văn bản.

Giải rút gọn:

Nhan đề cho em biết về một món đặc sản tại Hà Nội. Đó là cốm làng Vòng.

Trải nghiệm cùng văn bản

Câu 1: Chú ý những từ tác giả dùng để miêu tả màu sắc, mùi vị của cốm và hồng.

Giải rút gọn:

Trong bài viết, những từ và cụm từ: màu sắc tương phản, tôn lẫn nhau, giản dị, thanh khiết, chói lọi, vương giả là những từ mà tác giả dùng để miêu tả màu sắc, mùi vị của cốm và hồng

Câu 2: Em hình dung thế nào về hình ảnh cô gái làng Vòng gánh cốm đi bán được tác giả miêu tả trong đoạn này?

Giải rút gọn:

Tác giả đã mô tả một cô gái làng Vòng gánh cốm đi bán với hình ảnh của một người con gái giản dị, tự nhiên và rất đáng yêu.

Câu 3: Để làm ra sản phẩm cốm, cần bao nhiêu công đoạn?

Giải rút gọn:

• Quy trình sản xuất cốm bao gồm năm công đoạn:

• Thu hoạch lúa xong, lấy thóc để sấy khô.

• Rang thóc, tạo màu và hương thơm cho cốm.

• Xay và giã thóc thành hạt cốm nhỏ.

• Lấy mạ hòa vào nước để tạo màu xanh lá cây, sau đó hò cốm với hỗn hợp này.

• Cuối cùng, sản phẩm cốm được trình bày trên các mảnh lá chuối hoặc sen truyền thống.

Suy ngẫm và phản hồi

Câu 1: Tìm những từ ngữ, hình ảnh thể hiện tình cảm, cảm xúc của tác giả trong các đoạn văn sau:

Vì thế, ăn miếng cốm cho ra miếng cốm, người ta cũng cần phải tỏ ra một chút gì thanh lịch, cao quý; phải biết tiếc từng hạt rơi, hạt vãi, và nhất là phải ăn từng chút một, lấy ngón tay nhón lấy từng chút một, chứ không được phũ phàng.

Ta vừa nhai nhỏ nhẹ, vừa ngẫm nghĩ đến tinh chất thơm của cốm thoang thoảng mùi lúa đòng đòng, tinh chất ngọt của cốm phiêu phiêu như khí trời trong sạch và ta sẽ thấy rằng ăn một miếng cốm vào miệng là ta nuốt cả hương thơm của những cánh đồng quê của ông cha ta vào lòng. Dịu dàng biết chừng nào! Mà cảm khái nhường bao!

Đó là tình cảm, cảm xúc như thế nào?

Giải rút gọn:

Tác giả truyền đạt tình cảm và cảm xúc của mình qua những cụm từ và hình ảnh như sau:

• "người ta cần phải tỏ ra một chút gì thanh cao, cao quý": Tác giả khuyên mọi người nên thể hiện sự lịch lãm, quý phái trong cách ăn uống.

• "phải biết tiếc từng hạt rơi, hạt vãi...lấy từng chút một, chứ không được phũ phàng": Tác giả chia sẻ tình cảm biết ơn và trân trọng đối với từng hạt cốm, cách này thể hiện lòng biết ơn và sự kính trọng đối với sản phẩm.

• "ta vừa nhai nhỏ nhẹ, vừa ngẫm nghĩ đến tinh chất thơm của cốm": Tác giả thể hiện sự đắm chìm trong việc thưởng thức cốm và sự tập trung vào vị thơm ngon của nó.

• "dịu dàng biết chừng nào! Mà cảm khái nhường bao!": Tác giả mô tả cách thức ăn cốm nên được thưởng thức với sự nhẹ nhàng, biết ơn, và sẵn sàng nhường phần cho người khác.

Câu 2: Tìm một số chi tiết thể hiện sự hòa quyện giữa cảm xúc, suy nghĩ của tác giả với vẻ đẹp của thiên nhiên, tạo vật trong văn bản và nêu tác dụng của chúng.

Giải rút gọn:

Một số chi tiết trong văn bản thể hiện mối hòa quyện giữa tâm hồn tác giả và vẻ đẹp của thiên nhiên và tạo vật như sau:

• "Cốm nguyên là cái hạt non của 'thóc nếp hoa vàng'... xen với mùi cỏ, mùi đất của quê hương làm cho ta nhẹ nhõm và đôi khi phơi phới": Những chi tiết này giúp kết nối cảm xúc và suy tư của tác giả với tự nhiên, với quê hương, và cho thấy cảm xúc độc đáo mà cốm mang lại.

• "...ăn một miếng cốm vào miệng là ta nuốt cả hương thơm của những cánh đồng quê của ông cha ta vào lòng. Dịu dàng biết chừng nào! Mà cảm khái nhường bao!": Những chi tiết này tạo ra sự kết nối mạnh mẽ giữa việc thưởng thức cốm và tình cảm của tác giả đối với quê hương, thể hiện lòng tự hào và sự kính trọng đối với hương vị quê hương.

Câu 3: Đọc văn bản, em cảm nhận được điều gì về tâm hồn của nhà văn Vũ Bằng?

Giải rút gọn:

Khi đọc văn bản, em đã cảm nhận được tâm hồn thanh cao của tác giả Vũ Bằng, một tâm hồn tinh tế, bay bổng và đam mê, ông mang trong mình tình yêu đối với thiên nhiên, quê hương và đất nước một cách sâu sắc. Tác giả trân trọng và yêu thương món ăn dân dã, bình dị của người dân Việt Nam.

Câu 4: Xác định chủ đề của văn bản. Dựa vào đâu em xác định như vậy?

Giải rút gọn:

• Chủ đề của văn bản tập trung vào việc thảo luận về cốm làng Vòng, một món quà đặc biệt từ lúa non, đặc trưng của vùng đất Hà Nội. 

• Em xác định điều này dựa vào tiêu đề của văn bản.

Câu 5: Em hãy chỉ ra một số đặc điểm của tùy bút được thể hiện qua văn bản.

Giải rút gọn:

Thể loại tùy bút trong văn bản thể hiện một số đặc điểm cụ thể:

• Tác giả tập trung vào việc mô tả thực tế về làng Vòng, gợi lên hình ảnh về những sự việc và con người tại địa phương này.

• Tác giả dành sự quan tâm đặc biệt cho việc thể hiện cảm xúc và suy tư của mình về cốm. Vũ Bằng đưa vào văn bản nhiều tâm hồn và tình cảm cá nhân, từ đó làm nổi bật những giá trị về văn hóa và duy trì truyền thống ẩm thực trong văn hóa dân gian của người Việt.

• Lối viết linh hoạt và sáng tạo của tác giả tạo ra lời văn uyển chuyển, với một giọng điệu đầy sự thú vị và sáng tạo.

Câu 6: "Ờ mà thật vậy, sao cứ phải là lá sen mới gói được cốm? Mà sao cứ phải là rơm tươi của cây lúa mới đem buộc được gói cốm". Hãy viết từ 3 đến 5 câu trình bày cách lí giải của em về câu hỏi trên. 

Giải rút gọn:

Cốm thể hiện sự sạch sẽ, tinh khiết và mùi thơm đặc trưng. Khi sử dụng lá sen để bọc cốm, ta cảm nhận được một hương thơm đặc biệt và hấp dẫn hơn so với việc sử dụng các loại lá khác. Sự nhẹ nhàng, thanh cao và tính bình dị xuất phát từ cốm, đặc biệt là từ phần rơm, là một phần quan trọng trong văn hóa và truyền thống nông nghiệp của người dân. Do đó, khi dùng lá sen và rơm để bọc cốm, ta thấy đó không chỉ là món quà bình dị và dân dã mà còn mang trong đó sự tinh tế và màu sắc đặc trưng của Việt Nam, đặc biệt trong mỗi mùa thu.