BÀI 1: TIỂU THUYẾT VÀ TRUYỆN NGẮN

ĐỌC HIỂU VĂN BẢN: NGƯỜI ĐÀN ÔNG CÔ ĐỘC GIỮA RỪNG

CHUẨN BỊ:

- Nội dung: Kể lại việc tía nuôi dắt An đi thăm chú Võ Tòng tại nhà của chú. Đó là một căn nhà trong rừng sâu với nhiều cây cối và con vượn bạc má kêu “chét…ét, chét… ét” tạo cảm giác hoang vắng.

- Nhân vật chính: chú Võ Tòng. 

Cuộc đời và tính cách của nhân vật Võ Tòng được thể hiện qua lời kể của những người dân xung quanh. Ngoài ra, nét chất phác hồn hậu của chú còn được thể hiện qua hành động, lời nói khi tiếp xúc với An và tía nuôi.

- Ngôi kể: ngôi thứ nhất, người kể chuyện là nhân vật tôi trực tiếp tham gia vào câu chuyện, Việc thay đổi sang ngôi thứ ba khi kể về cuộc đời Võ Tòng góp phần làm gia tăng tính chân thực, khách quan cho câu chuyện.

- Nội dung của “Đất rừng phương Nam”: kể về cuộc đời phiêu bạt của cậu bé tên An.

CÂU HỎI PHẦN ĐỌC HIỂU

Câu 1: Tiếng kêu và hình ảnh của con vượn bạc má trong phần (1) gợi ra cảm giác về một bối cảnh như thế nào?

Đáp án chuẩn:

Gợi ra cảm giác về một không gian hoang sơ.

Câu 2: Những chi tiết về nhà cửa, cách ăn mặc và tiếp khách,... gợi lên ấn tượng gì về chú Võ Tòng?

Đáp án chuẩn:

Những chi tiết về nhà cửa, cách ăn mặc và tiếp khách gợi ấn tượng chú Võ Tòng là người có lối sống dân dã, phóng khoáng, gần gũi với thiên nhiên và gan dạ.

Câu 3: Chỉ ra dấu hiệu về sự chuyển đổi ngôi kể.

Đáp án chuẩn:

• Đoạn trên đang ở ngôi kể thứ nhất, người kể chuyện xưng "tôi" (An) và gọi Võ Tòng là "chú".
• Đoạn dưới sử dụng ngôi kể thứ ba, người kể chuyện gọi Võ Tòng là "gã".

Câu 4: Chuyện Võ Tòng đánh hổ hé mở điều gì về tính cách, cuộc đời nhân vật?

Đáp án chuẩn: 

• Cuộc đời: Cũng từng có vợ con, là con người hiền lành, yêu quý vợ rất mực.
• Tính cách: thẳng thắn, bộc trực, gan dạ có chút liều lĩnh.

Câu 5: So sánh hành vi chống trả tên địa chủ ngang ngược với việc đánh hổ của Võ Tòng.

Đáp án chuẩn: 

Hành vi chống trả tên địa chủ ngang ngược và việc đánh hổ của Võ Tòng đều thể hiện sự gan dạ, thẳng thắn và sức mạnh của Võ Tòng.

Câu 6: Câu nói cảm ơn trang trọng của ông Hai và lời đáp của chú Võ Tòng thể hiện điều gì?

Đáp án chuẩn:

Câu nói cảm ơn trang trọng của ông Hai và lời đáp của chú Võ Tòng đã thể hiện sự tôn trọng của cả hai người dành cho nhau.

CÂU HỎI SAU KHI ĐỌC

Câu 1: Văn bản Người đàn ông cô độc giữa rừng kể về việc gì? Đoạn trích có những nhân vật nào? Ai là nhân vật chính? Nhan đề văn bản gợi cho em những suy nghĩ gì?

Đáp án chuẩn:

Văn bản "Người đàn ông cô độc giữa rừng" kể về việc ông Hai dẫn An đi gặp chú Võ Tòng. Nhan đề gợi ý về một người đàn ông sống đơn độc giữa rừng hoang, cho thấy sự dũng cảm, khỏe mạnh và tính cách lánh đời.

Câu 2: Đặc điểm tính cách nhân vật Võ Tòng được nhà văn thể hiện trên những phương diện nào? Hãy vẽ hoặc miêu tả bằng lời về nhân vật Võ Tòng theo hình dung của em.

Đáp án chuẩn:

• Đặc điểm tính cách nhân vật Võ Tòng được nhà văn thể hiện trên những phương diện:
  • Ngoại hình
  • Ngôn ngữ
  • Cử chỉ, hành động
  • Suy nghĩ
• Miêu tả bằng lời về nhân vật Võ Tòng theo hình dung của em: thân hình rám nắng, vạm vỡ, có một vết sẹo dài từ má xuống cổ, tóc và râu dài.

Câu 3: Nêu tác dụng của việc kết hợp giữa lời kể theo ngôi thứ nhất (xưng "tôi") với lời kể theo ngôi thứ ba trong việc khắc họa nhân vật Võ Tòng.

Đáp án chuẩn:

Kết hợp lời kể ngôi thứ nhất và ngôi thứ ba giúp khắc họa Võ Tòng đa chiều, từ nhiều góc nhìn của các nhân vật khác nhau.

Câu 4: Hãy nêu ra một số yếu tố (ngôn ngữ, phong cảnh, tính cách con người, nếp sinh hoạt,...) trong văn bản để thấy tiểu thuyết của Đoàn Giỏi mang đậm màu sắc Nam Bộ.

Đáp án chuẩn:

Một số yếu tố (ngôn ngữ, phong cảnh, tính cách con người, nếp sinh hoạt,...) trong văn bản cho thấy tiểu thuyết của Đoàn Giỏi mang đậm màu sắc Nam Bộ:

• Ngôn ngữ: sử dụng nhiều từ ngữ địa phương (tía, má, khô nai, xuồng,...)
• Phong cảnh: sông nước, rừng hoang sơ
• Tính cách con người: thẳng thắn, bộc trực, gan dạ, tình cảm
• Nếp sinh hoạt: đi xuồng, ăn ở phóng khoáng

Câu 5: Qua văn bản, em hiểu thêm được gì về con người và thiên nhiên của vùng đất phương Nam? Hãy nêu một chi tiết mà em thích nhất và lí giải vì sao.

Đáp án chuẩn:

Qua văn bản, em thấy con người Nam Bộ bộc trực, gan dạ, tình cảm, và sống phóng khoáng, với thiên nhiên trù phú, hoang sơ.

Chi tiết em thích nhất là chú Võ Tòng giết hổ ở thế bị động, thể hiện sự gan dạ, dũng mãnh của chú, và gợi liên tưởng đến nhân vật Võ Tòng trong Thủy hử.

Câu 6: Viết một đoạn văn (khoảng 6 - 8 dòng) nêu lên những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của văn bản Người đàn ông cô độc giữa rừng.

Đáp án chuẩn:

Văn bản Người đàn ông cô độc giữa rừng là đoạn trích từ tiểu thuyết Đất rừng phương Nam của Đoàn Giỏi. Văn bản miêu tả nhân vật Võ Tòng qua ngôi kể thứ nhất của nhân vật An và ngôi kể thứ ba của người kể chuyện, tạo nên cái nhìn đa chiều về Võ Tòng. An thấy Võ Tòng cởi mở, vui tính, trong khi người kể chuyện và người dân thấy Võ Tòng gan dạ, ngang tàng nhưng tốt bụng. Đoàn Giỏi đã thành công trong việc thể hiện đặc trưng Nam Bộ qua tính cách nhân vật, thiên nhiên và giọng văn.