BÀI 5: VĂN BẢN THÔNG TIN

ĐỌC HIỂU VĂN BẢN: HỘI THI THỔI CƠM

CHUẨN BỊ

Kể tên một số hội thi dân gian và hiện đại mà em biết. Tìm hiểu tại sao lại phải có quy tắc, luật lệ trong các hội thi, trò chơi.

Đáp án chuẩn:

Một số hội thi em biết: thi kéo co, hội vật, cờ người, hội tung còn...

Trong các hội thi hay trò chơi, luôn cần phải có quy tắc, luật lệ rõ ràng nhằm các mục đích sau:

• Định hướng và thống nhất cho người chơi về cách thức tiến hành.
• Tạo ra thách thức với người chơi, tăng tính thú vị cho cuộc chơi.
• Làm cơ sở để trọng tài đánh giá, đảm bảo tính công bằng.
• Làm cơ sở giúp người xem thưởng thức và đánh giá được cái tài, cái hay của người chơi.

CÂU HỎI ĐỌC HIỂU

Câu 1: Tại sao đoạn mở đầu được in đậm? Nội dung chính của đoạn này là gì?

Đáp án chuẩn:

Đoạn mở đầu được in đậm vì đây là đoạn sa pô khái quát chủ đề của bài viết, có vai trò bước đầu thu hút sự chú ý của độc giả.

Câu 2: Bức ảnh minh họa cho nội dung gì?

Đáp án chuẩn:

Bức ảnh minh họa cho nội dung là quá trình đốt lửa thổi cơm.

Câu 3: Địa điểm hội thi ở Từ Trọng có gì đặc biệt?

Đáp án chuẩn:

Người thi phải ngồi trên thuyền thúng nổi giữa một đầm nước lộng gió. Đây là yếu tố làm tăng tính thách thức với người chơi.

Câu 4: Người dự thi và cách thi ở Hành Thiện có gì đặc biệt?

Đáp án chuẩn:

Người dự thi: chỉ dành cho nam. Cách thi: Niêu cơm không được đặt trên một bề mặt mà được treo trên ngọn tre buộc vào một người, người còn lại phải giữ lửa dưới đáy niêu. Hai người vừa nấu vừa đi quanh sân đình.

CÂU HỎI SAU KHI ĐỌC

Câu 1: Chỉ ra bố cục của văn bản Hội thi thổi cơm. Mỗi phần của văn bản cung cấp cho người đọc thông tin gì? Theo em, thông tin nào là quan trọng nhất? Vì sao?

Đáp án chuẩn: 

Bố cục văn bản gồm:

- Phần 1: Đoạn mở đầu (in đậm)

- Phần 2: Thi nấu cơm ở hội Thị Cấm

- Phần 3: Thi nấu cơm ở hội làng Chuông

- Phần 4: Thi nấu cơm ở hội Từ Trọng

- Phần 5: Thi nấu cơm ở hội Hành Thiện

Phần 1 khái quát chủ đề văn bản về sự đa dạng của các hội thi nấu cơm ở các địa phương khác nhau. Các phần 2, 3, 4 và 5 cung cấp thông tin về thể lệ cuộc thi ở từng địa phương. Thông tin về thể lệ cuộc thi là quan trọng nhất vì giúp người đọc hiểu cách thức tổ chức và nhận định sự khác biệt giữa các hội thi địa phương, làm nên giá trị của bài viết.

Câu 2: Các thông tin trong văn bản được sắp xếp theo trật tự nào? (Gợi ý: trật tự thời gian, quan hệ nguyên nhân – kết quả, mức độ quan trọng hoặc các đối tượng được phân loại). Cách sắp xếp thông tin đó tạo ra hiệu quả như thế nào?

Đáp án chuẩn: 

Thông tin trong văn bản được sắp xếp theo từng địa phương và theo trình tự thời gian từ khi bắt đầu đến khi tìm ra đội thắng cuộc. Cách sắp xếp này giúp người đọc dễ dàng theo dõi toàn bộ quá trình cuộc thi như một thước phim, từ đó hiểu rõ thể lệ và các giai đoạn của cuộc thi.

Câu 3: Chỉ ra những điểm giống và khác nhau trong hội thi thổi cơm của các địa phương được nói tới trong văn bản.

Đáp án chuẩn: 

•  Điểm giống nhau trong các hội thi thổi cơm:

+ Nội dung thi: thổi cơm trong những điều khó khăn.

+ Cách đánh giá: đội nào nấu cơm nhanh nhất và ngon nhất thì sẽ thắng cuộc.

•  Điểm khác nhau:

+ Đối tượng dự thi: hội Thị Cấm và hội Từ Trọng không bắt buộc nam hay nữ; hội làng Chuông có phần thi riêng cho nam và nữ; hội Hành Thiện chỉ có nam.

+ Địa điểm thi: hội Thị Cấm thi trên mặt đất; hội làng Chuông nữ thi trong vòng tròn, nam thi trên thuyền; hội Từ Trọng thi trên thuyền thúng giữa đầm lộng gió; hội Hành Thiện phải đi quanh sân đình.

+ Thử thách: hội Thị Cẩm có thêm phần thi giã gạo; hội làng Chuông nữ phải cõng con và giữ con cóc trong vòng tròn, còn nam phải bơi thuyền rồi giữ thuyền khi nấu cơm; hội Từ Trọng người thi phải ngồi trên thuyền bồng bềnh; hội Hành thiện nồi cơm được treo trên ngọn tre.

Câu 4: Mục đích của văn bản Hội thi thổi cơm là gì? Phân tích một số nội dung cụ thể trong văn bản để thấy người viết đã đạt được mục đích đó.

Đáp án chuẩn:

Mục đích của văn bản là cung cấp thông tin về thể lệ hội thi thổi cơm ở các địa phương khác nhau, làm nổi bật sự đa dạng và đặc sắc của lễ hội dân gian từng vùng. Ngay từ đầu, người viết đã gợi mở về sự đa dạng này và sau đó chi tiết hóa quá trình, thể lệ thi của các vùng, nhấn mạnh đối tượng dự thi, địa điểm, thử thách và cách chọn người thắng cuộc. Qua đó, người đọc có cái nhìn toàn cảnh và so sánh về hội thi nấu cơm ở các địa phương khác nhau.

Câu 5: Văn bản giúp em hiểu thêm điều gì về hội thi thổi cơm? Hãy chỉ ra luật thi và các thi thổi cơm của một địa phương được nêu trong văn bản mà em thấy thú vị.

Đáp án chuẩn:

Văn bản giúp em hiểu rõ cách thức và quá trình thi nấu cơm, cũng như sự biến tấu ở các địa phương. Em ấn tượng nhất với hội thi ở làng Chuông, nơi nam và nữ thi theo cách riêng: nữ vừa nấu cơm vừa giữ trẻ và canh con cóc trong vòng tròn, trong khi nam bơi thuyền, giữ thuyền và nhóm củi. Sự phân chia và hình thức thi này phản ánh quan niệm truyền thống về vai trò và trách nhiệm của từng giới.

Câu 6: Văn bản chỉ có một ảnh minh họa. Nếu vẽ thêm minh họa cho bài viết, em sẽ chọn nội dung nào? Vì sao em lại chọn nội dung đó để vẽ?

Đáp án chuẩn: 

Nếu vẽ thêm hình minh họa, em sẽ chọn cảnh hai người đàn ông nấu cơm bằng niêu treo lơ lửng trên ngọn tre trong hội Hành Thiện. Việc niêu không cố định mà treo lơ lửng, khiến người chơi vừa đi vừa nấu, tạo nên hình ảnh chuyển động thú vị để minh họa.