BÀI 8: NGHỊ LUẬN XÃ HỘI

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

Câu 1: Hãy làm rõ tính mạch lạc của văn bản Tinh thần yêu nước của nhân dân ta (Hồ Chí Minh) bằng cách chứng minh các phần, các đoạn, các câu của văn bản này đều nói về một chủ đề và được sắp xếp theo một trình tự rất hợp lí.

Đáp án chuẩn:

(1) Giới thiệu về Hồ Chí Minh và sự giản dị của Hồ Chí Minh.

(2) Sự giản dị của Hồ Chí Minh trong nếp sống.

(3) Đời sống vật chất giản dị của Hồ Chí Minh hòa với đời sống tâm hồn phong phú.

(4) Sự giản dị trong lời nói và bài viết của Hồ Chí Minh hòa quyện với những chân lí lớn của nhân dân cũng như thời đại.

Câu 2: Phân tích tính liên kết của văn bản Tinh thần yêu nước của nhân dân ta (Hồ Chí Minh):

a) Các câu trong đoạn văn thứ nhất (từ đầu đến "lũ cướp nước") và đoạn văn thứ hai (từ "Lịch sử ta" đến "dân tộc anh hùng") được liên kết với nhau bằng những từ ngữ nào? Hãy chỉ ra những từ ngữ đó.

b) Xác định những câu có tác dụng liên kết đoạn văn chứa chúng với đoạn văn đứng trước trong văn bản trên.

Đáp án chuẩn:

a) Các câu trong đoạn văn thứ nhất và đoạn văn thứ hai được liên kết bằng cách:

- Lặp lại các từ "Bác", "giản dị".

- Sử dụng từ gần nghĩa: "giản dị", "trong sáng", "thanh bạch".

b) Các câu liên kết đoạn văn:

- Câu thứ nhất đoạn (3) liên kết với đoạn (2): "Nhưng chớ hiểu lầm rằng Bác sống khắc khổ theo lối nhà tu hành, thanh tao theo kiểu nhà hiền triết ẩn dật."

- Câu thứ nhất đoạn (4) liên kết với đoạn (2) và (3): "Giản dị trong đời sống, trong quan hệ với mọi người, trong tác phong, Hồ Chủ tịch cũng rất giản dị trong lời nói và bài viết, vì muốn cho quần chúng nhân dân hiểu được, nhớ được, làm được."

Câu 3: Tìm vị ngữ là cụm động từ trong những câu dưới đây (ở văn bản Đức tính giản dị của Bác Hồ của Phạm Văn Đồng). Xác định động từ trung tâm và thành tố phụ là cụm chủ vị trong mỗi cụm động từ đó.

a) Ở việc làm nhỏ đó, chúng ta càng thấy Bác quý trọng biết bao kết quả sản xuất của con người và kính trọng như thế nào người phục vụ.

b) Nhưng chớ hiểu lầm rằng Bác sống khắc khổ theo lối nhà tu hành, thanh tao theo kiểu nhà hiền triết ẩn dật.

Đáp án chuẩn:

Câu 4: Viết một đoạn văn (khoảng 8 – 10 dòng) nêu cảm nghĩ của em về một văn bản nghị luận xã hội đã học. Chỉ ra tính mạch lạc và các biện pháp liên kết được sử dụng trong đoạn văn đó

Đáp án chuẩn:

Văn bản “Tinh thần yêu nước của nhân dân ta” (Hồ Chí Minh) nổi bật với giá trị nội dung và nghệ thuật đặc sắc. Về nội dung, văn bản khẳng định yêu nước là truyền thống quý báu của dân tộc. Về nghệ thuật, văn bản được trình bày mạch lạc và liên kết chặt chẽ.

* Tính mạch lạc và các biện pháp liên kết:

+ Tính mạch lạc: Các câu đều xoay quanh giá trị của văn bản về nội dung và nghệ thuật.

+ Biện pháp liên kết: Sử dụng phép lặp (văn bản, nội dung, nghệ thuật, yêu nước) và phép thế (thay tên văn bản bằng đại từ này).