VĂN BẢN: CHÍ PHÈO

TRƯỚC KHI ĐỌC

CH1. Thế nào là định kiến xã hội? Các định kiến xã hội có thể ảnh hưởng đến cá nhân và cộng đồng như thế nào?

Đáp án chuẩn:

- Định kiến xã hội là những ý kiến, quan điểm có sẵn, dẫn đến đánh giá chủ quan và không chính xác về hiện tượng, sự vật, hay con người.

- Ảnh hưởng:

  + Gây cảm giác tiêu cực, dẫn đến hành xử sai lầm và tổn hại lợi ích của bản thân và người khác.

  + Người bị hiểu nhầm có thể bị ức chế tâm lý, mất dần tài năng.

  + Người đánh giá sai khó giao tiếp tốt, gây rạn nứt và đổ vỡ các mối quan hệ xã hội.

CH2. Có thể bạn đã từng nghe thấy người ta gọi tính cách hay cách ứng xử của một ai đó là "Chí Phèo". Cách gọi ấy đã hàm ẩn sự đánh giá như thế nào đối với tính cách hay cách ứng xử này?

Đáp án chuẩn:

“Chí Phèo” chỉ cách cư xử của người khác. Những người bị nói như vậy thường là những người hay nghiện rượu, say xỉn, không chịu khó làm ăn, bòn rút tiền của của vợ con, không phải một người tử tế, thích đánh lộn. 

ĐỌC VĂN BẢN

CH1. Chú ý sự luân phiên của các điểm nhìn (điểm nhìn của người kể chuyện và nhân vật, điểm nhìn bên ngoài và bên trong).

Đáp án chuẩn:

- Điểm nhìn trần thuật: ngôi thứ ba, theo điểm nhìn bên trong, thường từ nhân vật chính (Chí Phèo).

- Mở đầu là cái nhìn của người kể chuyện, sau đó chuyển sang lời nửa trực tiếp, hóa thân vào điểm nhìn của Chí Phèo.

=> Điểm nhìn linh hoạt, kết hợp độc thoại nội tâm để soi chiếu những tâm trạng sâu kín của nhân vật.

CH2. Vì sao Chí Phèo lại khiến dân làng Vũ Đại e sợ khi hắn mới từ nhà tù trở về làng?

Đáp án chuẩn:

- Bởi do dáng vẻ bên ngoài của hắn, cái đầu thì trọc lốc, cái răng cạo trắng hớn, cái mặt thì đen mà rất câng câng, hai mắt gườm gườm trông gớm chết. 

- Cái ngực phanh, đầy những nét chạm trổ rồng, phượng với một ông tướng cầm chùy, có hai cánh tay cũng thế.

CH3. Người kể chuyện có hoàn toàn miêu tả cảnh Chí Phèo gây sự với người nhà Bá Kiến chỉ từ điểm nhìn của mình?

Đáp án chuẩn:

"Khi hắn say khướt, xách một cái vỏ chai đến cổng nhà bá Kiến, gọi tận tên tục ra mà chửi. Cụ bá không có nhà. Thấy bộ điệu hung hăng của hắn, bà cả đùn bà hai, bà hai thúc bà ba, bà ba gọi bà tư, cuối cùng không ai ra....."

CH4. Chú ý những chi tiết miêu tả cách "ứng phó" của Bá kiến đối với Chí Phèo và người nhà của mình.

Đáp án chuẩn:

- Bá Kiến đối với Chí Phèo: xưng "anh".

- Bá Kiến với người nhà của mình: quát mắng và đuổi vào trong nhà.

CH5. Những cảm giác, ấn tượng gì đánh dấu thời điểm bắt đầu diễn ra sự thay đổi bên trong con người Chí Phèo?

Đáp án chuẩn:

Chí Phèo cảm nhận được sự sống của thiên nhiên: mặt trời bên ngoài nắng rực rỡ, nghe thấy chim ríu rít bên ngoài, tiếng cười nói của những người đi chợ, .... cảm nhận được những niềm vui xung quanh.

CH6. Điều gì ám ảnh Chí Phèo nhất khi nghĩ về cuộc đời của mình?

Đáp án chuẩn:

Hắn dường như đã trông thấy trước tuổi già của hắn, đói rét và ốm đau, cô độc là điều đáng sợ nhất.

CH7. Lòng trắc ẩn của thị Nở dành cho Chí Phèo được thể hiện qua ý nghĩa và hành động nào?

Đáp án chuẩn:

Nấu cháo hành, chăm sóc khi hắn bị ốm.

CH8. Người kể chuyện đặt điểm nhìn ở đâu khi miêu tả những cảm xúc của Chí Phèo lúc đón nhận bát cháo hành của thị Nở?

Đáp án chuẩn:

Người kể chuyện đã đặt điểm nhìn trần thuật và nhân vật 

CH9. Lời kể và điểm nhìn của người kể chuyện thể hiện thái độ như thế nào đối với Chí Phèo?

Đáp án chuẩn:

Thái độ nhân đạo nhằm thức tỉnh con người hắn.

CH10. Lí do bà cô thị Nở dứt khoát không cho cháu mình đến với Chí Phèo có thỏa đáng không?

Đáp án chuẩn:

- Bà ta đã không thể mở lòng, không thể suy nghĩ một cách tích cực rằng Chí Phèo sẽ thay đổi và Thị Nở ít ra cũng hơn bà có được hạnh phúc

- Lý trí của bà ta bị che mờ bởi sự ích kỷ, bởi những định kiến cay nghiệt mà người đời gán cho Chí Phèo.

CH11. Tại sao tâm trí của Chí Phèo lúc này lại bị ám ảnh bởi hơi cháo hành?

Đáp án chuẩn:

- Bởi đó là hương vị tình người đầu tiên của một người dành cho hắn. 

- Là biến thể của “bát cháo hành”. Hắn không say, vị ngọt tình người cứ thoang thoảng để hắn đau khổ “khóc rưng rức”.

CH12. Việc Chí Phèo tìm đến nhà bá Kiến có phải hoàn toàn do hắn đã say như nhận xét trước đó của người kể chuyện không?

Đáp án chuẩn:

Cũng có say nhưng không hoàn toàn.

CH13. Đây có phải là những lời của một kẻ say không

Đáp án chuẩn:

- Đó là câu nói thành thực nhất, tiếng đầu tiên và cũng là lời cuối cùng trong cuộc đời đã bị tha hóa một cách khủng khiếp của Chí Phèo. 

- Khi hắn say nhất cũng là lúc hắn tỉnh nhất, là lúc còn kịp nhận ra nghĩa lí của cuộc sống chính là ở hai chữ "lương thiện" kia, lần đầu tiên cái mong muốn của Chí Phèo là một mong muốn có tính trừu tượng, sự lương thiện.

CH14. Người kể chuyện có đưa ra lời bình luận hay đánh giá nào của mình về sự việc xảy ra ở làng Vũ Đại không?

Đáp án chuẩn:

- Người kể chuyện thể hiện sự đánh giá của mình qua lời nói của người dân làng Vũ Đại

- Người kể chuyện thể hiện góc nhìn đa chiều của mình, không nghiêng về bất cứ bên nào.

CH15. Ý nghĩa của hình ảnh cái lò gạch cũ là gì?

Đáp án chuẩn:

- Hình ảnh ẩn dụ cho vòng luẩn quẩn của những kiếp người như Chí Phèo. 

- Tác giả muốn khẳng định: Chí Phèo không phải là một hiện tượng cá biệt mà là một hiện tượng phổ biến có tính quy luật trong xã hội bấy giờ.