CỦNG CỐ MỞ RỘNG

CH1. Hãy so sánh luận đề, luận điểm, các yếu tố bổ trợ của ba văn bản: Cầu hiền chiếu, Tôi có một ước mơ, Mội thời đại trong thi ca.

Đáp án chuẩn:

CH2. Qua việc đọc ba văn bản trong bài học, theo bạn, sự chặt chẽ trong cấu trúc của văn bản nghị luận phụ thuộc vào những điều gì?

Đáp án chuẩn:

- Lập luận chặt chẽ, luận cứ xác đáng, lời văn chính xác và tinh tế; thuyết phục người đọc bằng cách nêu vấn đề và luận giải sắc sảo, đồng thời tác động đến tình cảm.

- Kỹ năng lựa chọn và sử dụng dẫn chứng, cần chú ý tính hệ thống và sắp xếp theo trục thời gian và không gian.

CH3. Yếu tố thuyết minh, miêu tả, tự sự, biểu cảm được sử dụng trong văn bản nghị luận có tác dụng gì?

Tham khảo:

- Thuyết minh: Cung cấp thông tin cơ bản về vấn đề, khái niệm để luận bàn xác thực.

- Miêu tả: Tái hiện sinh động các đối tượng liên quan.

- Tự sự: Kể câu chuyện làm bằng chứng cho luận điểm.

- Biểu cảm: Bộc lộ cảm xúc, tình cảm để tăng sức lôi cuốn và thuyết phục.

CH4. Bạn hãy chọn một đề tài trong mục Chuẩn bị viết của phần Viết và thực hiện các nhiệm vụ sau:

a. Tìm ý và lập dàn ý cho bài viết về đề tài đã chọn, Viết hai đoạn triển khai hai ý kế nhau,

b. Chuyển từ dàn ý bài viết sang dàn ý bài nói, dựa vào đó để tập luyện cách trình bày bài nói.

Đáp án chuẩn:

Đề tài: Vì sao học sinh cần tham gia các hoạt động sinh hoạt cộng đồng ở địa phương.

a. Tìm ý và lập dàn ý

* Tìm ý

- Bài viết bàn luận về vấn đề: học sinh cần tham gia các hoạt động sinh hoạt cộng đồng ở địa phương.

- Giải thích “sinh hoạt cộng đồng”, vai trò của việc tham gia các hoạt động sinh hoạt cộng đồng,...

- Nêu lí lẽ làm rõ vai trò và biểu hiện của việc tham gia các hoạt động cộng đồng. Những bằng chứng được đưa ra phải từ thực tế quan sát, trải nghiệm hoặc thu thập qua sách báo và các phương tiện truyền thông phù hợp.

- Ý kiến trái chiều: Phản bác quan niệm sống không cần quan tâm đến xung quanh để tránh khỏi lo nghĩ, phiền toái.

- Ý nghĩa của vấn đề bàn luận: Việc tham gia các hoạt động sinh hoạt cộng đồng là điều cần thiết, rèn luyện ý thức và phẩm chất của con người.

* Lập dàn ý:

1. Mở Bài

Trong xã hội hiện đại, việc tham gia các hoạt động cộng đồng đã trở thành một chuẩn mực cũng như là thước đo những giá trị đạo đức và phẩm cách của một con người.

2. Thân Bài

Khái niệm sinh hoạt cộng đồng

Vai trò:

- Nâng cao ý thức trách nhiệm khi tham gia hoạt động chung.

- Giúp kết giao và có nhiều mối quan hệ hữu ích.

Biểu hiện của ý thức cộng đồng:

- Tham gia hoạt động tập thể của địa phương.

- Giữ gìn môi trường xanh sạch đẹp.

- Hòa nhập với tập thể, hy sinh lợi ích cá nhân vì cộng đồng.

- Đoàn kết, yêu thương, đùm bọc lẫn nhau.

Thực trạng:

- Nhiều người không có ý thức tham gia sinh hoạt cộng đồng, thể hiện qua sự ích kỷ, chỉ biết đến lợi ích bản thân.

- Sự thiếu thấu cảm và sẻ chia dẫn đến tâm hồn trống rỗng, dễ bị cô lập và xa lánh.

3. Kết Bài

Việc tham gia các hoạt động sinh hoạt cộng đồng là điều cần thiết, rèn luyện ý thức và phẩm chất của con người đặc biệt là lứa tuổi học sinh.

* Hai đoạn triển khai hai ý kề nhau:

Trong cuộc sống, việc học sinh tham gia các hoạt động cộng đồng thể hiện qua nhiều khía cạnh, như giữ gìn môi trường xanh sạch đẹp và ý thức bảo vệ tài sản công. Tham gia cộng đồng còn bao gồm khả năng hòa nhập, hạ thấp cái “tôi” cá nhân, hy sinh lợi ích riêng vì mục tiêu chung và gắn kết mọi người trong tập thể. Các hoạt động như giúp đỡ người khó khăn, ủng hộ nạn nhân thiên tai, và tri ân các anh hùng liệt sĩ cũng thể hiện ý thức cộng đồng. Việc tham gia sinh hoạt cộng đồng đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng xã hội văn minh và phát triển toàn diện về phẩm chất đạo đức và trí tuệ.

Ngược lại, nhiều người thiếu ý thức cộng đồng, thể hiện qua sự ích kỷ và chỉ quan tâm đến lợi ích cá nhân. Họ bỏ qua thế giới xung quanh và thiếu sự thấu cảm, sẻ chia. Những người này dễ bị cô lập và xa lánh. Ý thức cá nhân và cộng đồng cần hòa hợp để phát triển và thành công trong cuộc sống.

b. Dàn ý bài nói: dưa trên dàn ý bài viết đã nêu ở trên

CH5. Tìm đọc thêm một số văn bản nghị luận và ghi chép các thông tin cơ bản sau:

- Vấn đề được bàn luận, ý nghĩa của vấn đề;

- Quan điểm của người viết;

- Đối tượng tác động;

- Nghệ thuật lập luận;

- Mức độ thuyết phục. 

Đáp án chuẩn:

Văn bản nghị luận khác: Đừng gây tổn thương (Karen Casey)

- Vấn đề bàn luận: đừng gây tổn thương cho người khác dưới bất cứ hình thức nào

- Quan điểm của người viết: lời khuyên cho mọi người trước vấn đề đừng gây tổn thương cho người khác dưới bất cứ hình thức nào.

- Đối tượng tác động: mọi người.

- Nghệ thuật lập luận:

+ Dùng lí lẽ, ngôn từ sắc bén, thuyết phục

+ Lập luận chặt chẽ

+ Luận điểm rất rõ ràng

- Mức độ thuyết phục: Bài học rất ý nghĩa về cách cư xử, đối nhân xử thế giữa con người với con người trong xã hội.