VĂN BẢN: GIÓ THANH LAY ĐỘNG CÀNH CÔ TRÚC

ĐỌC HIỂU

Câu 1: Ở phần 1, tác giả nhắc đến chùm thơ nào?

Giải rút gọn:

Trong phần 1, tác giả đề cập đến chùm thơ thu.

Câu 2: Trong phần 2, tác giả đã nêu và muốn chứng minh với người đọc điều gì?

Giải rút gọn:

Trong phần 2, tác giả đã trình bày cách mà nhà thơ Nguyễn Khuyến sử dụng từ ngữ trong bài thơ, và điều tác giả muốn chứng minh là tài năng viết thơ của Nguyễn Khuyến.

Câu 3: Xác định những câu văn, cụm từ cho biết thái độ và cảm xúc của người viêt trong phần 3.

Giải rút gọn:

Những câu văn và cụm từ trong phần 3 thể hiện thái độ và cảm xúc của người viết bao gồm:

- Bức tranh thu của Nguyễn Khuyến được miêu tả như một gam màu xanh thanh đạm và sâu lắng, mà Xuân Diệu đã mô tả là "những điệu xanh."

- Mùa thu đã tỏa ra vẻ thưa thớt của nó qua khung cửa, và điều quan trọng là mùa thu mới khiến vẻ thưa đó trở nên ấn tượng đối với những người thích thơ. Mùa thu tạo ra một nét độc đáo, một vẻ đẹp của mình, đặc biệt là trong mắt của những người sáng tạo văn chương.

- Trong cảnh tượng vầng trăng tri kỷ, có sự thoải mái trong việc vượt qua khung trời mở cửa, có sự trữ tình trong không gian rộng mở đó, và tác giả đặt ra câu hỏi liệu vầng trăng có cảm thấy thoải mái khi di chuyển cùng thi nhân qua cảnh trời thông thoáng và trữ tình như vậy.

Câu 4: Hãy chỉ ra những từ ngữ có tính gợi hình, gợi cảm trong phần 4.

Giải rút gọn:

Các từ ngữ đầy tính gợi hình và gợi cảm trong phần 4 bao gồm: ảo giác thời gian, những thi vị huyền ảo, bóng hoa trên vai, tiếng ngỗng rơi từ trên cao, cái thoáng chút hoài nghi, một khoảnh khắc thoáng qua, không gian yên lặng, vắng lặng xa xôi, âm thanh của cá đập vào mặt nước, tiếng chim di cư rơi xuống từ trên trời.

Câu 5: Những từ ngữ nào có tác dụng kết nối ý của phần 5 với các phần trước đó?

Giải rút gọn:

Những từ ngữ nối liền ý phần 5 với các phần trước là "cuối cùng," đồng thời sử dụng cả câu “Thu vịnh đã kết lại bằng bức họa thật nhanh mà thật đọng”

TRẢ LỜI CÂU HỎI

Câu 1: Em hiểu như thế nào về nhan đề Gió thanh lay động cành cô trúc?

Giải rút gọn:

Em hiểu nhan đề "Gió thanh lay động cành cô trúc" nói về sự thanh khiết và nhẹ nhàng trong thi ca của Nguyễn Khuyến, được thể hiện qua hình ảnh của cây cỏ, như cây cô trúc, mà tác giả thể hiện trong tác phẩm.

Câu 2: Hãy chỉ ra các luận điểm của văn bản Gió thanh lay động cành cô trúc và trình tự sắp xếp các luận điểm đó.

Giải rút gọn:

Các luận điểm của văn bản "Gió thanh lay động cành cô trúc" có thể được xếp theo trình tự logic: đề, thực, luận, kết, như sau:

- Đề: Thần thái của trời thu với vẻ êm ả, mát mẻ và trong xanh.

- Thực: Bức tranh thu ảm đạm cứ hạ dần độ cao thông qua việc miêu tả mặt nước và mặt đất.

- Luận: Không gian và thời gian trong bức tranh mùa thu ấy.

- Kết: Kết lại bằng bức họa thật nhanh thật đọng, thể hiện nỗi niềm của thi nhân Nguyễn Khuyến.

Câu 3: Để làm rõ đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của từng cặp câu "đề, thực, luận, kết", tác giả đã kết hợp những thao tác nghị luận nào? Hãy chỉ ra các thao tác ấy và phân tích hiệu quả phối hợp của chúng trong một đoạn cụ thể.

Giải rút gọn:

- Để làm rõ đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của từng cặp câu "đề, thực, luận, kết," tác giả đã kết hợp các thao tác nghị luận giải thích, phân tích và bình luận. Ví dụ, trong đoạn văn đề cặp câu đề ở phần 2, tác giả đã giải thích ý nghĩa của từng chữ mà nhà thơ Nguyễn Khuyến sử dụng, tách nhỏ từng yếu tố, từng chữ trong câu thơ để đi sâu vào nội dung. Cuối cùng, tác giả sử dụng thao tác nghị luận bình luận, nhấn mạnh rằng "Đó chính là những gợn gió thanh từng làm xao động thân cô trúc của Nguyễn Khuyến."

- Sự kết hợp này giúp đoạn văn có kết cấu mạch lạc và giúp người đọc hiểu rõ và đúng về vấn đề được trình bày.

Câu 4: Ở đoạn văn cuối ("Tất cả những điều ấy [..] đến thế kỉ nào?"), tác giả chủ yếu sử dụng kiểu câu nào? Theo em, kiểu câu ấy có tác dụng gì trong việc thể hiện thông điệp, giọng điệu, sắc thái cảm xúc của người viết?

Giải rút gọn:

Trong đoạn văn cuối ("Tất cả những điều ấy [..] đến thế kỉ nào?"), tác giả sử dụng chủ yếu kiểu câu nghi vấn, xuất hiện trong cả 3 câu. Theo em, kiểu câu này có tác dụng tạo kết thúc mở cửa, khuyến khích người đọc suy ngẫm sâu hơn về nội dung. Đồng thời, kiểu câu nghi vấn cũng ngầm khẳng định thông điệp của tác giả, tạo ra một giọng điệu thấm thía và đặt ra câu hỏi mở cửa để độc giả tự suy ngẫm về ý nghĩa và sắc thái cảm xúc của tác giả.

Câu 5: Đoạn văn sau cho thấy tác giả đã huy động những kiến thức nào vào việc đọc hiểu văn bản: "Ba chữ mấy từng cao cho thấy tầm nhìn thi sĩ rộng mở cùng với các tầng trời. Nếu nền phông gợi những khoảng xa của hậu cảnh, thì ở gần tầm mắt hơn, hiện ra một tiền cảnh là cần trúc lơ phơ...Tầm nhìn dịch chuyển từ xa đến gần. Và, không phải cành trúc, ngọn trúc mà phải là cần trúc. Chữ cần là nét cong mềm mại thật hợp điệu thu. Chơ lơ phơ tả vẻ đẹp lưa thưa mà lay động. Chữ hắt hiu thật là cái hồn của gió thu."?

Giải rút gọn:

Đoạn văn trên cho thấy tác giả đã áp dụng kiến thức về cấu trúc và đặc điểm của cây trúc trong việc hiểu và giải thích nội dung của văn bản. Tác giả không chỉ dựa vào sự quan sát mà còn kết hợp kiến thức để phân tích chi tiết về từng yếu tố, như "cần trúc," "lơ phơ," "hắt hiu," và liên kết chúng với sự rộng mở của tầm nhìn của nhà thơ Nguyễn Khuyến. Điều này thể hiện sự sâu sắc trong việc đọc hiểu và phân tích văn bản.

Câu 6: Liên hệ với bài Thu điếu đã học ở Bài 2, em hãy đề xuất một luận điểm (1 hoặc 2 câu) nêu rõ được tâm hồn và tài nghệ của Nguyễn Khuyến qua chùm thơ thu

Giải rút gọn:

- Nguyễn Khuyến thể hiện tài nghệ và tâm hồn thông qua bài thơ “Thu điếu”.

- Tài nghệ của Nguyễn Khuyến được thể hiện qua việc gieo vần "eo" và sử dụng thủ pháp động tả tĩnh một cách tài tình.

- Bài thơ vẽ nên hình ảnh đẹp của thu và mối tình thu đẹp của một nhà nho yêu thiên nhiên và dân tộc.

- Tâm trạng của Nguyễn Khuyến trong bài thơ thể hiện mối gắn bó tha thiết với thiên nhiên và tình yêu cao cả đối với đất nước.