VĂN BẢN: THỊ MẦU LÊN CHÙA

CHUẨN BỊ

Câu hỏi: Hình ảnh Thị Mầu lên chùa trong bức ảnh trên gợi cho em ấn tượng như thế nào?

Giải rút gọn:

Hình ảnh của Thị Mầu trên bức ảnh gợi nhớ về một cô gái xinh đẹp, tinh tế và duyên dáng, với nét đoan trang nhưng cũng mang một phần hờ hững, không nghiêm túc.

ĐỌC HIỂU

Câu 1: Chú ý ngôn ngữ, hành động của các nhân vật và chỉ dẫn sân khấu.

Giải rút gọn:

• Chỉ dẫn sân khấu trong văn bản là: Thị Mầu (ra nói, đế, hát, xưng danh, hát ghẹo tiểu, nói, Tiểu Kinh bỏ chạy, nấp, xông ra, nắm tay tiểu kính, Tiểu Kính bỏ chạy, hát, hạ); Tiểu Kính (tụng kinh, ra, nói).

• Hành động của các nhân vật trong văn bản là: Thị Mầu (xông ra nắm tay chú tiểu); Tiểu Kính (giữ khoảng cách, tìm cách từ chối, lẩn tránh).

• Ngôn ngữ của các nhân vật trong văn bản là: Thị Mầu (lẳng lơ, ghẹo chú tiểu); Tiểu Kính (lúc nào cũng tụng kinh)

Câu 2: Thị Mầu lên chùa có gì khác với lệ thường? Chú ý các con số trong lời nói và câu hát của Thị Mầu.

Giải rút gọn:

Trong khi mọi người lên chùa mười tư thì Thị Mầu lên chùa là mười ba. Các số được nhắc đến trong lời nói và câu hát của Thị Mầu là mười ba, mười bốn và mười lăm.

Câu 3: Trong lời giới thiệu với chú tiểu, Thị Mầu đặc biệt nhấn mạnh thông tin gì?

Giải rút gọn:

Trong cuộc trò chuyện đầu tiên với chú tiểu, Thị Mầu đã đặc biệt nhấn mạnh rằng cô là cô gái chưa lập gia đình.

Câu 4: Thị Mầu có quan tâm đến việc vào lễ Phật không? Chú ý hành động, ngôn ngữ bày tỏ tình cảm của Thị Mầu.

Giải rút gọn:

• Thị Mầu không quan tâm đến việc tham gia Lễ Phật mà chỉ tập trung vào việc chọc ghẹo và lẳng lơ với chú tiểu.

• Hành động, ngôn từ của Thị Mầu được thể hiện trong văn bản: "Thầy như táo rụng sân đình/ Em giống như gái rở, đi rình của chua"; "Người đâu ở chùa này/ Cổ cao ba ngấn, lông mày nét ngang/ Ấy, mấy thầy tiểu ơi".

Câu 5: Phép so sánh trong lời của Thị Mầu có gì độc đáo? 

Giải rút gọn:

Phép so sánh trong lời của Thị Mầu thể hiện mong muốn, khao khát tình yêu của Thị.

Câu 6: Những câu hát trong phần này đều tập trung thể hiện điều gì? Câu "Trúc xinh [...] chẳng xinh!" có gì khác với ca dao?

Giải rút gọn:

• Những câu hát trong đoạn này tập trung vào việc thể hiện nỗi lòng và khát khao yêu đương của Thị Mầu, nhưng thất vọng vì chú tiểu không quan tâm.

• Câu hát ca dao so sánh hình dáng của cây trúc với người phụ nữ Việt Nam, đánh giá sự xinh đẹp của họ dù ở góc độ nào vẫn rất quý phái. Trong khi đó, câu "Trúc xinh [...] chẳng xinh!" thể hiện rằng người phụ nữ trở nên đẹp hơn khi có một đôi, còn khi đứng một mình thì không xinh.

Câu 7: Đoạn trích có những chỉ dẫn sân khấu nào? Tác dụng của các chỉ dẫn đó với người đọc là gì?

Giải rút gọn:

Các chỉ dẫn sân khấu được đặt trong dấu ngoặc đơn và đánh số, giúp người đọc dễ dàng theo dõi trình tự diễn của các nhân vật và hiểu rõ hơn về việc diễn tả sự kiện trong vở chèo. Chúng giúp tạo nên một hình ảnh sống động trong tâm trí của độc giả về cách diễn ra của câu chuyện và tạo nên một trải nghiệm đọc độc đáo.

TRẢ LỜI CÂU HỎI

Câu 1: Thị Mầu đã sử dụng ngôn ngữ, hành động như thế nào để bày tỏ tình cảm với chú tiểu? Tiếng gọi "thầy tiểu ơi!" lặp lại nhiều lần có tác dụng gì trong việc biểu lộ nỗi lòng Thị Mầu? Em thấy ấn tượng nhất với lời bày tỏ tình cảm nào của Thị Mầu? Vì sao?

Giải rút gọn:

Thị Mầu đã sử dụng các từ ngữ và hành động sau để thể hiện tình cảm của mình đối với chú tiểu:

• Ngôn ngữ: "Người đâu mà đẹp như sao băng thế nhỉ?", "cổ cao ba ngấn, lông mày nét ngang", ôi mắt sắc như dao bổ cau liếc đi, liếc lại, đôi môi đỏ mọng lúc nào cũng cười nở như hoa và nhất là lời bóng gió, ẩn ý.

• Hành động: nắm tay Tiểu Kính, đòi quét chùa thay cho Tiểu Kính, lại còn mời mọc.

=> Điều này thể hiện sự quyết tâm và táo bạo của Thị Mầu trong việc bày tỏ tình cảm của mình, không ngại ngùng và dứt khoát.

• Tiếng gọi "thầy tiểu ơi!" lặp lại nhiều lần có tác dụng biểu lộ sự say mê và tiếng yêu tha thiết của Thị Mầu đối với chú tiểu, thể hiện sự khát khao tình yêu chân thành.

• Em ấn tượng với lời tỏ tình của Thị Mầu vì nó thể hiện nỗi lòng và mong muốn tình yêu của cô một cách chân thành và chứa chan.

Câu 2: Qua ngôn ngữ và hành động của nhân vật Tiểu Kính trong đoạn trích, em có nhận xét gì về nhân vật này?

Giải rút gọn:

Tiểu Kính thể hiện bản tính ngay thẳng, thường xuyên gõ chuông chùa và niệm kinh "Nam mô A di đà Phật" với vẻ mặt lạnh lùng, kiên nhẫn, và sẵn sàng đối mặt với mọi tình huống.

Câu 3: Dưới đây là một số trích dẫn ngôn ngữ của tác giả dân gian (được thể hiện qua tiếng đế) và nhân vật Thị Mầu:

Em có đồng tình với cách đánh giá trên đây của tác giả dân gian (qua tiếng đế) về Thị Mầu và thái độ, suy nghĩ của Thị Mầu không? Vì sao?

Giải rút gọn:

Em đồng tình với quan điểm này vì Thị Mầu từ lúc đầu đã được thể hiện như một cô gái lẳng lơ, yêu đương một cách mù quáng, không thể phân biệt rõ ràng đúng sai, và không biết lựa chọn đối tượng tình cảm một cách hợp lý.

Câu 4: Theo em, nhân vật Thị Mầu là người như thế nào? Hãy viết một đoạn văn (khoảng 6 - 8 dòng) nêu lên nhận xét của mình về nhân vật này.

Giải rút gọn:

• Thị Mầu là một người con gái có cá tính riêng, đại diện cho những phụ nữ thời đó dám vượt qua khuôn khổ để thể hiện bản thân và khát vọng của họ.

• Thị Mầu thể hiện sự hối thúc và khao khát tình yêu, dẫn đến việc làm những hành động không nên trong chùa.

• Nhân vật Thị Mầu được xây dựng với tính cách lẳng lơ, không tuân theo quy tắc "tam tòng tứ đức" của thời xưa, thể hiện tư duy và hành động riêng biệt.

• Thông qua hình ảnh Thị Mầu, tác giả muốn truyền đạt những nỗi lòng và khát khao của phụ nữ thời xưa.

Câu 5: Em biết những tác phẩm văn học nào lấy cảm hứng từ hình tượng nhân vật Thị Mầu trong vở chèo Quan Âm Thị Kính?

Giải rút gọn:

Những tác phẩm văn học lấy cảm hứng từ hình tượng nhân vật Thị Mầu trong vở chèo “Quan Âm Thị Kính” mà em biết là:

• Thị Màu (Anh Ngọc) 

• Này em Thị Mầu (Ngân Vịnh)

• Thị Mầu, Lẳng lơ Thị Mầu, Cãi,... (Trong tập Cưới thơ của Hoàn Nguyễn)