VĂN BẢN: THẦN TRỤ TRỜI

CHUẨN BỊ

Câu hỏi: Em đã đọc truyện thần thoại nào của Việt Nam? Hãy nhớ lại để có thể kể trước lớp.

Giải rút gọn:

Nữ thần Mặt Trời và Mặt Trăng

Truyện kể rằng Mặt Trời và Mặt Trăng là hai chị em, con của Trời. Công việc được giao phó hàng ngày là phải thay phiên nhau đi xem xét thế gian. Gặp phải bọn khiêng kiệu già đi chậm, cô Mặt Trời phải ngồi lâu, ngày ở dưới trần hóa dài ra.

Đến lượt bọn trẻ khiêng kiệu đi mau, cô Mặt trời được chóng công việc về sớm thì ngày lại ngắn. Cô em Mặt Trăng tính tình nóng nảy không kém gì chị, đến đêm con người cũng phải khó chịu vì cô em. Loài người than thở đến tai nhà Trời, bà mẹ mới lấy tro trát vào mặt cô Mặt Trăng. Từ đó, tính tình của cô thay đổi hết sức dịu dàng nên được người dưới trần ai cũng thích. Mỗi khi cô ngoảnh mặt nhìn xuống là lúc đó trăng rằm, ngoảnh lưng lại là ba mươi, ngoảnh sang phải, sang trái là trăng thượng huyền hay hạ huyền. Hôm nào trăng quầng là lúc vết tro trát mặt hiện ra.

ĐỌC HIỂU

Câu 1: Chú ý bối cảnh khi thần xuất hiện

Giải rút gọn:

Bối cảnh khi thần xuất hiện được miêu tả với màu sắc văn hóa Tây Nguyên hiện lên qua nhiều yếu tố đặc trưng. Nhà Mtao Mxây được xây dựng với đầu sàn hiên hình Mặt Trăng, với cầu thang có hình dáng đẹp như chim ngói; cầu thang rộng rãi được trải bằng lá chiếu, và những người dân nối đuôi nhau lên xuống, khiêng theo một ché đuê mà vẫn không gây cảm giác chật chội.

Câu 2: Thần đã làm những gì?.

Giải rút gọn:

Thần đã dùng đầu để đỡ trời lên cao, sử dụng tay để đào đất, đào đá, và sau đó đắp chúng thành một cái cột to lớn và cao đến đủ mức để chống trời. Thần đã làm công việc này một mình, không có sự giúp đỡ và tiếp tục cầy cục đá và đào đất để làm cho cột đá càng cao và đẩy trời lên mãi mãi.

Câu 3: Mục đích giải thích của người kể thể hiện ở những chi tiết nào?

Giải rút gọn:

Mục đích giải thích của người kể được thể hiện qua việc mô tả rằng mỗi viên đá được ném lên bởi thần trong quá khứ đã biến thành một ngọn núi hoặc hòn đảo. Những phần đất đã được ném lên khắp nơi, tạo nên sự đa dạng của địa hình với nhiều cồn đồi và cao nguyên, làm cho bề mặt đất bây giờ không đồng đều về độ cao và không phẳng.

Câu 4: Người kể nêu ra các vị thần này có mục đích gì?

Giải rút gọn:

Người kể đề cập đến các vị thần này với mục đích giải thích các hiện tượng tự nhiên và sự đa dạng của địa hình, như là một cách để thảo luận về nguồn gốc của các đặc điểm địa lý khác nhau.

TRẢ LỜI CÂU HỎI

Câu 1: Nêu các sự kiện chính mà thần Trụ trời đã làm. Sự kiện nào liên quan đến ý nghĩa của nhan đề Thần Trụ Trời?

Giải rút gọn:

Các sự kiện chính mà thần Trụ Trời đã thực hiện bao gồm:

• Thần đã dùng đầu để đỡ trời lên và tạo ra một cái cột lớn để chống trời.

• Khi trời đã cao đủ và cứng rắn, thần đã phá cột đó. Thần ném đá và đất ra khắp nơi. Đất đã nổi lên thành các cồn đồi, cao nguyên, và vùng mà thần đào đất và đá để đắp cột trước đây hiện tại trở thành biển cả.

• Thần đã phân chia trời và đất.

Sự kiện thần phá cột đó và việc người hạ giới gọi nó là "cột chống trời" (kinh thiên trụ) có liên quan đến ý nghĩa của tên gọi “Thần Trụ Trời.”

Câu 2: Phân tích trí tưởng tượng phong phú của nhân dân thể hiện qua một số chi tiết hoang đường, kì ảo trong văn bản này.

Giải rút gọn:

Một số chi tiết hoang đường, kỳ ảo trong văn bản “Thần Trụ Trời” bao gồm:

• Sử dụng đầu để đỡ trời lên cao, sử dụng tay để đào đất và đá, sau đó đắp chúng thành một cái cột lớn để tạo ra không gian trống rộng trên trời.

• Mỗi viên đá ném ra biến thành một ngọn núi hoặc hòn đảo.

• Đất bắn ra và tạo thành các đồi, cao nguyên.

• Vùng mà thần đã đào lên để lấy đất và đá để đắp cột hiện tại là biển cả.

• Xuất hiện một vị thần được gọi là Ngọc Hoàng hoặc ông Trời, người quản lý tất cả mọi sự trên trời và dưới đất.

• Thần thực hiện nhiều công việc, bao gồm đào sông, biến đổi biển cả, nghiền cát và sỏi, và trồng cây…

Câu 3: Truyện Thần Trụ Trời nhằm giải thích các hiện tượng gì? Cách giải thích ấy có điểm gì giống và khác các truyện đã học ở lớp 6 như Thánh Gióng, Sự tích Hồ Gươm,...?

Giải rút gọn:

• Truyện “Thần Trụ Trời” có mục đích giải thích nguồn gốc các hiện tượng thiên nhiên, bao gồm việc giải thích vì sao trời, đất, tại sao trời và đất lại được chia thành hai phần, tại sao mặt đất không phẳng và có các đặc điểm như lõm và lồi, tại sao có sông, núi, biển, và đảo.

• Cách giải thích trong truyện “Thần Trụ Trời” có điểm tương đồng với những truyện đã học ở lớp 6, chẳng hạn như “Thánh Gióng” và “Sự tích Hồ Gươm”, ở điểm chung là chúng đều có chi tiết kỳ ảo và hoang đường. Tuy nhiên, điểm khác biệt quan trọng là mục đích của truyện thần thoại là khám phá, giải thích và chinh phục thế giới tự nhiên, trong khi các truyện truyền thuyết thường dùng để giải thích các phong tục, tập quán hoặc kể về những nhân vật lịch sử quan trọng.

Câu 4: Vẽ hoặc miêu tả bằng lời về hình ảnh thần Trụ trời theo hình dung, tưởng tượng của em.

Giải rút gọn:

Các em hãy tự vẽ hình ảnh Thần Trụ Trời vào vở theo trí tưởng tượng của mình:

• Hãy chú ý các chi tiết đã được đề cập trong bài đọc

• Tránh vẽ khác so với bài đọc mô tả

• Dưới đây là hình ảnh gợi ý:

Câu 5: Trong phần kết, truyện nêu tên bảy ông thần gắn với việc giải thích nguồn gốc các sự vật, hiện tượng tự nhiên. Theo tưởng tượng của em còn có ông thần nào khác nữa? Tên ông thần ấy là gì?

Giải rút gọn:

Tên các ông thần gắn với các hiện tượng tự nhiên. Vì vậy, theo tưởng tượng của em, ngoài ra còn có các ông thần là thần Gió, thần Nước, thần Sấm Sét, …