THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

Câu 1: Trong các đoạn văn sau đây, tác giả đã sử dụng những từ ngữ nào để liên kết các câu trong đoạn văn?

a. Nếu muốn thay đổi tính chất của các mỗi quan hệ với mọi người xung quanh, bạn phải ý thức rõ tác động của những gì mình nói ra. Có lẽ, chúng ta không cố tình gây tổn thương người khác bằng nhận xét của mình. Thật ra, chúng ta cứ nghĩ mình đang cư xử lịch thiệp hay thậm chí là ân cần, những biểu hiện trên gương mặt của người đối diện mới nói lên sự thật. 

(Ca-ren Ca-xây)

b. Sự sáng tạo trong văn học nghệ thuật gần giống với sự sáng tạo ra sự sống: "Dùng hình tượng là để lấy sự sống tác động vào sự sống, lấy sự sống sinh ra sự sống:. Nhưng đây là một sự sống đặc biệt, một sự sống bất diệt. Hình tượng văn học có giá trị, một khi ra ra đời, tham gia vào sự sinh hoạt xã hội như một con người thực. Người ta tâm sự với Kiều, thương Kiều, khóc Kiều và mê Kiều. Từ những nét mực, trang giấy bỗng hiện lên cả một thế giới đã lùi sâu vào dĩ vãng. Chính cái "phép mầu" kì diệu ấy đã khiến Go-rơ-ki (Gorki) ngồi đọc truyện ngắn "Trái tim bình dị" của Phlô-be (Flaubert), cảm thấy như trong quyển sách có một thứ ảo thuật gì khó hiểu; và Go-rơ-ki đã mấy lần giơ tờ giấy ra trước ánh sáng, nhìn qua các dòng chữ để tìm xem có cái bí mật gì ở trong ấy không. 

(Nguyễn Duy Bình)

Giải rút gọn:

a. Trong đoạn văn tác giả sử dụng các từ ngữ "Có lẽ" và "Thật ra" để liên kết các câu trong đoạn văn. 

b. Trong đoạn văn tác giả sử dụng từ ngữ "Từ những nét mực" để liên kết câu sau với câu trước.

Câu 2: Đọc các đoạn văn dưới đây và thực hiện những nhiệm vụ sau:

- Xác định chủ đề của đoạn văn.

- Nhận xét về tính liên kết trong đoạn văn.

- Nhận xét về tính mạch lạc của đoạn văn.

a. Ngày nay, người ta thường nói nhiều đến sự xung đột giữa chiếc xe Lếch-xớt và cây ô liu. Chiếc xe Lếch-xớt đại diện cho sự hiện đại và sự toàn cầu hóa. Cây ô liu đại diện cho bản sắc và cho truyền thống. Có vẻ như toàn cầu hóa đang áp đặt vô số những chuẩn mực chung cho mọi tộc người. Các chuẩn mực về kĩ thuật, về công nghệ thông tin và truyền thông, về thương mại, về đầu tư,...tất cả là chung và tất cả những cái chung đang ngày một nhiều thêm lên. Cái chúng nhiều thêm lên, thì cái riêng sẽ giảm bớt đi. Đó là một nguy cơ hoàn toàn có thật. Tuy nhiên, chiếc xe Lếch-xớt và cây ô liu không nhất thiết bao giờ cũng phải xung đột và triệt tiêu lẫn nhau. Ngược lại, chiếc xe Lếch-xớt vẫn có thể tạo điều kiện cho việc bảo tồn cây ô liu và cây o liu vẫn có thể trang điểm cho chiếc xe Lếch-xớt. Việc hội nhập và việc gìn giữ bản sắc cũng vậy. Không có hội nhập, nghề múa rối nước, nghề thổ cẩm của chúng ra chắc sẽ rất khó phát triển. Ngược lại, các nhà hàng, khách sạn cao cấp chắc cũng sẽ ít sức hấp dẫn đối với khách du lịch nước ngoài, nếu thiếu sự hiện diện của hồn văn hóa Việt. 

(Nguyễn Sĩ Dũng)

b. Cuối cùng, "Thu vịnh" đã kết lại bằng bức họa thật nhanh mà thật đọng"

"Nhân hứng cũng vừa toan cất bút,

Nghĩ ra lại thẹn với ông Đào."

Nỗi niềm u ẩn không chịu buông tha cho Tam nguyên Yên Đổ. Cái cảm giac "thẹn với ông Đào" là nét thanh tao, lặng thầm mà khiêm cung của Nguyễn Khuyến. Nó không chỉ in riêng vào bài thơ này, mà còn đổ bóng xuống cả ba bài thơ, làm nên một chân dung thật nhất quán của Nguyễn Khuyến: một thi nhân tao nhã - một nho gia khí tiết 

(Chu Văn Sơn)

c. Tại sao chúng ta cư xử thô lỗ? Bởi vì chúng ta bị xao nhãng, đầu óc ta đang mải mơ màng những việc khác? Đôi khi, lí do này đúng. Nhưng sự thô lỗ thường là dấu hiệu của cảm giác bất an. Đó là cách chúng ta tránh né người khác để họ không nhận thấy cảm giác của mình. Làm như vậy có thể hiệu quả nhưng nó chẳng giúp ích cho ai cả. Nó khiến mọi người xa rời nhau thay vì đoàn kết vì một mục đích chung. Chúng ta không bao giờ tìm thấy sự bình yên nếu cứ khăng khăng bảo vệ cái ốc đảo cô đơn của mình. Cố gắng theo đuổi mối liên kết chung với mọi người là con đường bằng phẳng nhất đưa chúng ta đến hòa bình. 

(Ca-ren Ca-xây)

Giải rút gọn:

a.

- Chủ đề: Sự gặp gỡ giữa sự hiện đại và bản sắc/truyền thống trong bối cảnh toàn cầu hóa.

- Tính liên kết: Các câu được kết nối thông qua ý kiến về sự xung đột giữa hiện đại và truyền thống, sự thay đổi và tác động của toàn cầu hóa lên cả hai khía cạnh này.

- Tính mạch lạc: Đoạn văn thể hiện sự mạch lạc bằng cách trình bày luận điểm rõ ràng về việc cả hai khía cạnh có thể tồn tại cùng nhau và làm thể hiện sự thấu hiểu về tình hình.

b.

- Chủ đề: Cách thể hiện tâm hồn và tính cách của thi nhân Nguyễn Khuyến qua bài thơ "Thu vịnh".

- Tính liên kết: Các câu xoay quanh việc thể hiện tính cách của Nguyễn Khuyến thông qua bài thơ "Thu vịnh" và sự thanh tao của ông.

- Tính mạch lạc: Đoạn văn thể hiện tính mạch lạc bằng cách phân tích sâu sắc tâm trạng và tâm hồn của Nguyễn Khuyến thông qua những câu thơ và nỗi niềm ẩn sau chúng.

c.

- Chủ đề: Lí do về việc cư xử thô lỗ và cách thúc đẩy sự đoàn kết.

- Tính liên kết: Các câu nối tiếp nhau để giải thích tại sao người ta có thể cư xử thô lỗ và cách giải quyết vấn đề này bằng cách thúc đẩy sự đoàn kết.

- Tính mạch lạc: Đoạn văn thể hiện tính mạch lạc bằng cách cung cấp lý do và giải pháp cho việc cư xử thô lỗ, đồng thời thể hiện tình hình hiện tại và mục tiêu hướng tới.

Câu 3: Phát hiện và sửa lỗi trong các đoạn văn sau:

a. Cảnh vật trong bài thơ "Câu cá mùa thu" của Nguyễn Khuyến thật là vắng vẻ. Ngõ trúc quanh co, sóng nước gợn tí, lá vàng đưa vèo, chiếc thuyền bé tẻo teo. Cảnh vật dường như ngưng đọng, im lìm. Bởi vậy, nét bút của Nguyễn Khuyến đã tạo dựng được rất thành công cảnh sắc im ắng ấy. 

(Dẫn theo Bùi Minh Toán, Nguyễn Quang Ninh)

b. Trong ca dao Việt Nam, những bài về tình yêu nam nữ là những bài nhiều hơn tất cả. Họ yêu gia đình, yêu cái tổ ấm cùng nhau sinh sống. Những người nông dân yêu người làng, người nước, yêu từ cảnh ruộng, đến công việc trong xóm, ngoài làng. Tình yêu trong bài ca dao thật nồng nhiệt, đằm thắm. 

(Dẫn theo Bùi Minh Toán, Nguyễn Quang Ninh)

c. Cắm đi một mình trong đêm. Trận địa đại hội 2 ở phía bãi bồi bên một dòng sông. Hai bố con cùng viết đơn xin ra mặt trận. Mùa thu hoạch lạc đã vào chặng cuối. 

(Dẫn theo Trần Ngọc Thêm)

Giải rút gọn:

a. Lỗi sai về cách dùng từ quan hệ "bởi vậy": Cảnh vật được Nguyễn Khuyến miêu tả trong bài thơ không thể là nguyên nhân để “Nguyễn Khuyến tạo dựng rất thành công cảnh sắc rất im lìm ấy”.

=> Sửa thành: Cảnh vật trong bài thơ "Câu cá mùa thu" của Nguyễn Khuyến thật là vắng vẻ. Ngõ trúc quanh co, sóng nước gợn tí, lá vàng đưa vèo, chiếc thuyền bé tẻo teo. Cảnh vật dường như ngưng đọng, im lìm. Bởi vậy, ta cảm nhận được sự thành công của Nguyễn Khuyến trong việc tạo dựng cảnh sắc tĩnh lặng trong thơ.

b. Lỗi về liên kết nội dung: Câu đầu và câu sau không thống nhất về chủ đề (câu đầu nói về tình yêu đôi lứa, câu sau nói về những tình cảm khác).

=> Sửa thành: Trong ca dao Việt Nam, những bài về tình yêu nam nữ nổi bật hơn hết, nhưng cũng có nhiều bài khác thể hiện tình cảm gia đình, tình thân thiết trong xã hội. Những người nông dân yêu gia đình, yêu tổ ấm cùng nhau sinh sống. Họ yêu làng, yêu nước, yêu từ cảnh ruộng đến công việc trong xóm, ngoài làng. Tình yêu trong bài ca dao thường rất nồng nhiệt và đằm thắm.

c. Lỗi về liên kết nội dung: Các câu không cùng chung một chủ đề.

=> Sửa thành: Cắm bơi một mình trong đêm. Trận địa đại đội 2 của anh ở phía bãi bồi bên một dòng sông. Bấy giờ, anh và hai bố con viết đơn xin ra mặt trận tại một thời điểm gần cuối mùa thu hoạch lạc.

Câu 4: Viết một đoạn văn (khoảng 8 - 10 dòng) triển khai ý từ câu chủ đề sau đây: Đừng để người thân bị tổn thương vì sự vô tâm của bạn.

Giải rút gọn:

- Cuộc sống xã hội ngày nay thường đặt sự quan tâm vào vật chất xa hoa trên hàng đầu, bỏ qua nhân cách của bản thân.

- Một số người tập trung chỉ vào bản thân, không quan tâm đến cảm xúc và hành động của người khác, đặc biệt là những người thân bên cạnh.

- Họ thường thực hiện hành động, việc làm mà không nhận ra làm như vậy có thể tổn thương người thân của họ.

- Việc tổn thương người thân thường xảy ra trong các mối quan hệ gia đình, thậm chí khi cha mẹ quan tâm, khuyên nhủ con cái về những điều tốt lành.

- Thái độ và cách ứng xử của mỗi người có thể ảnh hưởng lớn đến mối quan hệ và tâm trạng của người thân trong gia đình.

- Đề nghị nhấn mạnh việc xem xét lại cách ứng xử trong cuộc sống hàng ngày để tránh tổn thương người thân một cách không cần thiết và duy trì mối quan hệ gia đình lành mạnh.