VĂN BẢN. THỊ MẦU LÊN CHÙA

PHẦN I: CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

TRƯỚC KHI ĐỌC

CH 1: Hình ảnh Thị Mầu lên chùa trong bức tranh gợi cho em ấn tượng như thế nào?

ĐỌC VĂN BẢN

CH 1: Chú ý ngôn ngữ, hành động của các nhân vật và chỉ dẫn sân khấu.

CH 2: Thị Mầu lên chùa có gì khác với lệ thường? Chú ý các con số trong lời nói và CH hát của Thị Mầu.

CH 3: Trong lời giới thiệu với chú tiểu, Thị Mầu đặc biệt nhấn mạnh thông tin gì?

CH 4: Thị Mầu có quan tâm đến việc vào lễ Phật không? Chú ý hành động, ngôn ngữ bày tỏ tình cảm của Thị Mầu.

CH 5: Phép so sánh trong lời của Thị Mầu có gì độc đáo? 

CH 6: Những CH hát trong phần này đều tập trung thể hiện điều gì? CH "Trúc xinh [...] chẳng xinh!" có gì khác với ca dao?

CH 7: Đoạn trích có những chỉ dẫn sân khấu nào? Tác dụng của các chỉ dẫn đó với người đọc là gì?

SAU KHI ĐỌC

CH 1: Thị Mầu đã sử dụng ngôn ngữ, hành động như thế nào để bày tỏ tình cảm với chú tiểu? Tiếng gọi "thầy tiểu ơi!" lặp lại nhiều lần có tác dụng gì trong việc biểu lộ nỗi lòng Thị Mầu? Em thấy ấn tượng nhất với lời bày tỏ tình cảm nào của Thị Mầu? Vì sao?

CH 2: Qua ngôn ngữ và hành động của nhân vật Tiểu Kính trong đoạn trích, em có nhận xét gì về nhân vật này?

CH 3: Dưới đây là một số trích dẫn ngôn ngữ của tác giả dân gian (được thể hiện qua tiếng đế) và nhân vật Thị Mầu:

Em có đồng tình với cách đánh giá trên đây của tác giả dân gian (qua tiếng đế) về Thị Mầu và thái độ, suy nghĩ của Thị Mầu không? Vì sao?

CH 4: Theo em, nhân vật Thị Mầu là người như thế nào? Hãy viết một đoạn văn (khoảng 6 - 8 dòng) nêu lên nhận xét của mình về nhân vật này.

CH 5: Em biết những tác phẩm văn học nào lấy cảm hứng từ hình tượng nhân vật Thị Mầu trong vở chèo Quan Âm Thị Kính?

PHẦN II: 5 PHÚT SOẠN BÀI

TRƯỚC KHI ĐỌC

CH 1: Là một cô gái xinh đẹp, đoan trang có phần lẳng lơ.

ĐỌC VĂN BẢN

CH 1: 

• Chỉ dẫn sân khấu: Thị Mầu (ra nói, đế, hát, xưng danh, hát ghẹo tiểu, nói, Tiểu Kinh bỏ chạy, nấp, xông ra, nắm tay tiểu kính, Tiểu Kính bỏ chạy, hát, hạ); Tiểu Kính (tụng kinh, ra, nói).
• Hành động: Thị Mầu (xông ra nắm tay chú tiểu); Tiểu Kính (giữ khoảng cách, tìm cách từ chối, lẩn tránh).

• Ngôn ngữ: Thị Mầu (lẳng lơ, ghẹo chú tiểu); Tiểu Kính (lúc nào cũng tụng kinh).

CH 2: Mọi người lên chùa mười tư còn Thị Mầu lên chùa mười ba.  Các con số trong lời nói và câu hát của Thị Mầu: mười ba, mười bốn, mười lăm.

CH 3: “Tuổi vừa đôi tám, chưa chồng đấy thầy tiểu ơi! Chưa chồng đây nhá!” 

CH 4: 

• Thị Mầu không quan tâm đến việc vào Lễ Phật.
• Hành động, ngôn ngữ: "thầy như táo rụng sân đình/ Em như gái rở, đi rình của chua"; "người đâu ở chùa này/cổ cao ba ngấn, lông mày nét ngang/ấy mấy thầy tiểu ơi".

CH 5: Lối nói ví von so sánh thể hiện khát khao yêu đương của Thị Mầu.

“Thầy như táo rụng sân đình

Em như gái rở, đi rình của chua”

+ Cây táo mọc ở sân đình thường cao, sau mùa xuân chín rụng. Vì ít được chăm sóc lại già cỗi nên táo vừa chua, vừa chát.

+ Còn người phụ nữ nghén, người đời gọi là gái rở, thường thèm của chua, thèm đến xót lòng.

=> Nhằm nhấn mạnh khao khát muốn có được Tiểu Kính.

CH 6: 

- Những CH hát trong phần này tập trung thể hiện nỗi lòng, khát khao hạnh phúc của Thị Mầu nhưng lại bị chú tiểu ngó lơ.

- Ở CH ca dao: so sánh hình dáng cây trúc với người phụ nữ Việt Nam, dù ở đâu, góc độ nào vẫn xinh

- Còn CH “Trúc xinh […] chẳng xinh!” thể hiện người phụ nữ sẽ đẹp hơn khi có đôi có cặp, còn khi đứng một mình thì không xinh.

CH 7: Những chỉ dẫn được đặt trong dấu ngoặc đơn và đánh số. Giúp người đọc hình dung dễ dàng về hành động, giọng điệu của nhân vật.

SAU KHI ĐỌC

CH 1: 

• Những ngôn ngữ, hành động mà Thị Mầu đã sử dụng để bày tỏ tình cảm với chú tiểu: 
• Ngôn ngữ: Lả lơi, ninh hót “Người đâu mà đẹp như sao băng thế nhỉ?”.
• Hành động: nắm tay Tiểu Kính, đòi quét chùa thay cho Tiểu Kính
• Tiến gọi "thầy tiểu ơi!" lặp lại nhiều lần nhằm nhấn mạnh sự say mê, tình cảm tha thiết của Thị Mầu đối với Kính.
• Em ấn tượng với lời tỏ tình cảm “Thầy như táo rụng sân đình/ Em như gái rở, đi rình của chua” bởi Mầu đã ví chú tiểu như trái táo rụng ở sân đình còn mình như gái nghén thèm của chua. Nó cho thấy khát vọng tình yêu và mong muốn sở hữu tột độ của Thị Mầu.

CH 2: Qua ngôn ngữ và hành động của nhân vật Tiểu Kính em thấy Kính là một người ngay thẳng, nhẫn nại, tin theo Phật pháp, giữ đạo.

CH 3: Em có đồng ý với cách đánh giá trên của tác giả dân gian. Vì mọi hành động, lời nói của Mầu đều phản bác lại những chuẩn mực chung, thể hiện nàng là một người phụ nữ lẳng lơ, phóng túng.

CH 4: Theo em Thị Mầu là người phụ nữ lẳng lơ, táo bạo.

• Thị Mầu lên chùa để cúng rằm nhưng lại có những hành động và lời nói thiếu tôn trọng.
• Thay vì bày tỏ sự chân thành với bậc tu hành, Mầu lại đem lòng si mê chú tiểu.
• Cảm thấy lời nói của mình chưa đủ lay động, Mầu lấp vào một chỗ chờ Kính đi ra rồi xông vào nắm tay khiến Kính sợ hãi bỏ chạy.
• Mầu là người phá vỡ nguyên tắc “tam tòng tứ đức” trong xã hội phong kiến xưa.

CH 5: Thị Mầu, Lẳng lơ Thị Mầu, Cãi... (Trong tập Cưới thơ của Hoàn Nguyễn),..