VĂN BẢN. NGUYỄN TRÃI – CUỘC ĐỜI VÀ SỰ NGHIỆP

PHẦN I: CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

TRƯỚC KHI ĐỌC

CH1: Tìm hiểu hoàn cảnh lịch sử, văn hóa Việt Nam nửa đầu thế kỉ XV và cuộc đời chính trị, văn hóa, văn học của Nguyễn Trãi.

ĐỌC VĂN BẢN

CH1: Nguyễn Trãi có vai trò, vị trí như thế nào trong cuộc khởi nghĩa Lam Sơn?

CH2: Chú ý những đóng góp của Nguyễn Trãi cho đất nước và bi kịch cuối đời ông.

CH3: Chú ý các lĩnh vực mà Nguyễn Trãi có đóng góp và các tác phẩm chính của ông.

CH4: Nguyễn Trãi có đóng góp như thế nào về văn hóa.

CH5: Những nội dung cơ bản của phần này là gì?

CH6: Câu nào nêu nhận xét khái quát về con người Nguyễn Trãi thể hiện trong thơ văn?

CH7: Bài viết đã dẫn ra những tác phẩm nào của Nguyễn Trãi?

CH8: Phần này nêu vấn đề gì trong thơ văn Nguyễn Trãi?

CH9: Chú ý vị trí và đóng góp của hai tập thơ Ức trai thi tập, Quốc âm thi tập.

CH10: Kết thúc văn bản, người viết khẳng định điều gì?

SAU KHI ĐỌC

CH1: Văn bản Nguyễn Trãi - Cuộc đời và sự nghiệp gồm mấy phần, mỗi phần giới thiệu cho người đọc nội dung gì?

CH2: Dựa vào văn bản trên, em hãy xác định:

• Những điểm cần lưu ý về bối cảnh lịch sử, văn hóa của thời đại Nguyễn Trãi.
• Trong cuộc đời Nguyễn Trãi có những sự kiện và dấu mốc quan trọng nào? Những sự kiện và dấu mốc này có liên quan như thế nào tới sự nghiệp văn học của ông?

CH3: Dựa trên cơ sở nào để bài viết khẳng định: "Nguyễn Trãi là nhà văn hóa, nhà văn kiệt xuất"?

CH4: Nội dung chính của thơ văn Nguyễn Trãi được trình bày trong bài viết bao gồm những điểm gì? Qua thơ văn, Nguyễn Trãi hiện lên là một con người như thế nào?

CH5: Những đóng góp to lớn nào về mặt nghệ thuật của thơ văn Nguyễn Trãi được nêu lên trong văn bản trên?

CH6: Cuộc đời và sự nghiệp của Nguyễn Trãi gợi cho em những suy nghĩ, tình cảm gì?

PHẦN II: 5 PHÚT SOẠN BÀI

TRƯỚC KHI ĐỌC

CH1: Hoàn cảnh lịch sử nửa đầu thế kỉ XV:

+ Nguyễn Trãi đã sống 20 năm cuối triều Trần 

+ 7 năm dưới triều Hồ

+ 20 năm dưới thời thuộc Minh và chống Minh thuộc

• Văn hóa Việt Nam nửa đầu thế kỉ XV: Nguyễn Trãi sống trong một thời kỳ quá độ, thời kỳ bản lề của hai chặng đường lịch sử văn hóa Việt Nam.
• Cuộc đời Nguyễn Trãi gắn với những sự kiện và dấu mốc quan trọng:

+ Năm 1400, đỗ Thái học sinh và cùng cha làm quan dưới triều Hồ 

+ Năm 1407, giặc Minh cướp nước ta, Nguyễn Trãi theo Lê Lợi tham gia khởi nghĩa và góp phần to lớn vào chiến thắng vẻ vang của dân tộc. 

+ Cuối năm 1427, đầu năm 1428, cuộc khởi nghĩa Lam Sơn toàn thắng, Nguyễn Trãi thừa lệnh Lê Lợi viết Bình Ngô đại cáo và hăng hái tham gia vào công cuộc xây dựng lại đất nước 

+ Năm 1439, Nguyễn Trãi xin về ở ẩn tại Côn Sơn 

+ Năm 1440, ông được Lê Thái Tông mời ra giúp nước 

+ Năm 1442, Nguyễn Trãi chịu oan án Lệ Chi viên và bị khép vào tội "tru di tam tộc".

+ 1464, Lê Thánh Tông minh oan cho Nguyễn Trãi và cho sưu tầm lại thơ văn của ông.

ĐỌC VĂN BẢN

CH1: Ông đã dâng Bình Ngô sách (Kế sách đánh đuổi quân Minh), cùng Lê Lợi và các tướng lĩnh bàn bạc việc quân, vạch ra đường lối chiến lược của cuộc khởi nghĩa.

Ông còn giúp Lê Lợi soạn thảo chiếu lệch, văn thư, đấu tranh ngoại giao với quân Minh, góp phần vào sự nghiệp giải phóng đất nước.

CH2: Những đóng góp của Nguyễn Trãi cho đất nước:

+ Ông đem hết tâm huyết, tài năng, sức lực tham gia vào công cuộc xây dựng đất nước

+ Mặc dù về ở ẩn nhưng khi được vua Lê Thái Tông trọng dụng, ông lại hăm hở ra giúp đời, giúp nước.

Bi kịch cuối đời ông: năm 1442 ông bị bọn gian thần vu cho tội giết vua và chịu án "tru di tam tộc".

CH3: Các lĩnh vực mà Nguyễn Trãi có đóng góp: tư tưởng, chính trị, quân sự, ngoại giao, lịch sử, địa lí, văn học,...

Các tác phẩm chính của ông: Quân trung từ mệnh tập, Đại cáo bình Ngô, Phú núi Chí Linh, Lam Sơn thực lực, Ức Trai thi tập,...

CH4: Nguyễn Trãi có công rất lớn trong việc giúp Lê Lợi xây dựng một đường lối chính trị và quân sự đúng đắn ngay từ khi tham gia khởi nghĩa Lam Sơn

Nguyễn Trãi có những kế hoạch mới mẻ về việc xây dựng hình luật, âm nhạc, khoa cử, tiến hành các quy chế về lễ nghi, nội trị, biên soạn sách vở,...

CH5: Mở đầu cho nhiều truyền thống quý báu của văn học dân tộc.

CH6: Đó là người con chí hiếu, luôn canh cánh nỗi niềm chưa báo đáp công ơn sinh thành… đó là người bạn chí tình, qua bao thăng trầm, thành bài của cuộc đời, vẫn hẹn ước có buổi về lại quê nhà, cùng bạn vác cuốc ra đồng…

CH7: Những tác phẩm của Nguyễn Trãi được bài viết dẫn ra:

• Ngôn Chí, bài 7 - Quốc âm thi tập; 
• Tặng bạn (Tặng hữu nhân); 
• Thuật hứng, bài 19 - Quốc âm thi tập; 
• Mạn thuật, bài 6- Quốc âm thi tập.

CH8: Thơ văn Nguyễn Trãi là sự kết tinh nghệ thuật của nhiều thế kỉ văn học Việt Nam; ông có công lớn trong việc hoàn thiện, phát triển, khởi đầu nhiều thể loại văn học.

CH9: Đạt đến độ nhuần nhị, tạo ra một thế giới thẩm mĩ phong phú, vừa trí tuệ, hào hùng lại vừa trữ tinh lãng mạn.

CH10:  Những công lao to lớn mà suốt cuộc đời Nguyễn Trãi đã đem lại.

SAU KHI ĐỌC

CH1: 

Văn bản Nguyễn Trãi - Cuộc đời và sự nghiệp gồm 2 phần:

• Phần I: Người anh hùng dân tộc.
• Phần II: Nhà văn hóa, nhà văn kiệt xuất.
  • Là thời kì nước ta bị giặc Minh xâm lược

CH2: Những điểm cần lưu ý về bối cảnh lịch sử, văn hóa của thời đại Nguyễn Trãi: 

• Đất nước có sự thay đổi và phát triển về giáo dục
• Vê văn hóa: Nguyễn Trãi sống trong một thời kì quá độ, thời kì bản lề của hai chặng đường lịch sử văn hóa Việt Nam.
• Những sự kiện và dấu mốc quan trọng trong cuộc đời Nguyễn Trãi:
  • Năm 1406, Nguyễn Trãi dâng lên Bình Ngô sách (Kế sách đánh đuổi quân Minh).
  • Năm 1428, sau khi cuộc khởi nghĩa Lam Sơn toàn thắng, ông viết Đại cáo Bình Ngô.
  • Năm 1426, ông còn giúp Lê Lợi xây dựng đất nước về mặt văn hóa 

CH3: Ông để lại nhiều di sản trên nhiều lĩnh vực như: tư tưởng, chính trị, quân sự, ngoại giao, lịch sử, địa lí, văn học… với nhiều tác phẩm có giá trị

CH4: Nội dung chính của thơ văn Nguyễn Trãi được trình bày trong bài viết bao gồm: 

+ Thấm nhuần tư tưởng yêu nước, nhân nghĩa 

+ Niềm suy tư thế sự và tình yêu thiên nhiên, đất nước

+ Khát vọng xây dựng một quốc gia độc lập, hưng tịnh thái bình

• Con người Nguyễn Trãi qua thơ văn 

+ Là một người có tình yêu nước mạnh mẽ và tấm lòng thương dân tha thiết

+ Là người con chí hiếu

+ Là con người coi trọng tình nghĩa, gắn bó với quê hương, yêu thiên nhiên.

CH5: Biến những sự vật bình dị, dân dã, đời thường trở nên tự nhiên, tạo nên những rung động thẩm mĩ mới.

CH6: Nguyễn Trãi là con người liêm khiết nhưng lại gặp nhiều oan trái, bất hạnh.

Cuộc đời ông luôn đấu tranh cho đất nước và sự ấm no của nhân dân. (tư tưởng nhân đạo).

Ông gửi gắm trong thơ văn của mình nhiều tư tưởng triết lý sâu sắc cùa giản dị.