VĂN BẢN. NGƯỜI Ở BẾN SÔNG CHÂU 

PHẦN I: CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

TRƯỚC KHI ĐỌC

CH1: Nhân vật chính trong truyện là ai? Có số phận như thế nào? Tính cách của nhân vật được thể hiện qua những tình huống nào?

CH2: Thông điệp mà tác giả muốn nhắn gửi qua truyện ngắn này là gì? Người kể chuyện có thái độ như thế nào đối với các nhân vật trong truyện? Dựa vào đâu để biết được điều đó?

CH3: Em biết gì về hậu quả của chiến tranh? Hãy chia sẻ những hiểu biết ấy.

ĐỌC VĂN BẢN

CH1: Tóm tắt sự việc chính của phần này.

CH2: Chú ý lời đối thoại giữa các nhân vật và lời bình luận của người kể chuyện.

CH3: Chú ý tác dụng của biện pháp điệp từ trong đoạn này.

CH4: Hình dung tâm trạng của các nhân vật.

CH5: Nhận xét về quyết định của nhân vật dì Mây.

CH6: Chú ý thái độ của các nhân vật.

CH7: Chi tiết về mái tóc dì Mây trước đây và bây giờ có ý nghĩa gì?

CH8: Chú ý tâm trạng của nhân vật dì Mây

CH9: Tình huống nào đã làm nhân vật bộc lộ phẩm chất và tính cách?

CH10: Theo em, vì sao lúc này dì Mây lại khóc?

CH11: Số phận của nhân vật thím Ba, thằng Cún gợi suy nghĩ gì về hậu quả chiến tranh?

CH12: Đoạn này cho biết những thông tin quan trọng nào?

CH13: Chú ý sự thay đổi trong tiếng ru của dì Mây.

TRẢ LỜI CÂU HỎI

CH1: Xác định sự kiện chính của mỗi phần trong văn bản Người ở bến sông Châu. Theo em, cách xây dựng cốt truyện của tác giả có gì đặc sắc?

CH2: Ai là nhân vật trung tâm trong truyện ngắn này? Hãy vẽ sơ đồ về mối quan hệ giữa nhân vật trung tâm đó với các nhân vật khác trong truyện.

CH3: Phân tích tính cách và phẩm chất của nhân vật dì Mây trong truyện qua các tình huống và sự kiện tiêu biểu. Nêu nhận xét về cuộc đời và tính cách của nhân vật dì Mây.

CH4: Phân tích và nhận xét về bút pháp miêu tả (tả cảnh và diễn biến tâm lí các nhân vật) của tác giả trong truyện ngắn Người ở bến sông Châu.

CH5: Câu chuyện diễn ra trong những không gian và thời gian nào? Tìm hiểu ý nghĩa của những hình ảnh dòng sông, con đò, cây cầu xuất hiện trong truyện.

CH6: Nhận xét điểm nhìn trần thuật và người kể chuyện trong văn bản.

CH7: Theo em, vấn đề đặt ra trong truyện ngắn này là gì? Vấn đề đó có ý nghĩa như thế nào với cuộc sống hôm nay? Hãy ghi lại bằng một đoạn văn (khoảng 6 - 8 dòng).

PHẦN II: 5 PHÚT SOẠN BÀI

TRƯỚC KHI ĐỌC

CH1: Nhân vật chính trong truyện: dì Mây. 

Dì Mây có số phận bi thương éo le, ngang trái, đầy đau xót, có những tình cảnh trớ trêu nghiệt ngã sau trận chiến. 

Tính cách của nhân vật được thể hiện qua những tình huống: chú San đi lấy vợ, vợ chú San vượt cạn thiếu tháng.

CH2: Thông điệp: hậu quả của chiến tranh tàn ác đã mang tới nhiều mất mát, là những vết cứa sâu khiến cho người ta khó thể nguôi ngoia

Người kể chuyện có thái độ: cảm thông, chia sẻ với các nhân vật

CH3: Cướp đi tính mạng của nhiều người. Khiến gia đình phải chịu cảnh ly tán, chia lìa. Gây nên những nỗi đau cả về vật chất lẫn tinh thần

ĐỌC VĂN BẢN

CH1: Chú San đi lấy vợ. Chú San đi học nghề ở nước ngoài về mấy tháng nay, chưa có việc lấy vợ là cô Thanh giáo viên ở xóm Bãi bên kia sông

Dì Mây trở về: Dì Mây đi bộ đội đã rất lâu mọi người tưởng rằng dì không còn nữa, dì về làm ông, làm cho Mai và mọi người ai cũng vui mừng, phấn khởi vì dì được bình an.

CH2: Lời đối thoại của chú San: Ân hận, hối lỗi, muốn được làm lại với dì.

Lời đối thoại của dì Mây: Hụt hẫng, tiếc nuối, tủi thân nhưng rất cương quyết 

Lời bình luận của người kể: Tiếc nuối cho mối tình dang dở giữa chú San và dì Mây.

CH3: Biện pháp điệp ngữ nhằm khắc họa không gian thơ mộng

CH4: Cả hai đều mang cảm xúc tiếc nuối, vô vọng. 

CH5: Thái độ của dì Mây rất cương quyết, thể hiện sự bản lĩnh kiên cường của người phụ nữ. 

CH6: Thái độ của dì Mây: ngượng ngùng tiếp khách, ngẩn ngơ nhìn hoa gạo đỏ.

Thái độ người ở xóm Trại: người đưa đẩy, an ủi, kẻ cảm thông, xót xa.

Thái độ của Mai: an ủi dì.

CH7: Cho người đọc cảm nhận rõ hơn về tác hại của chiến tranh đã gây ra cho con người và sự thiệt thòi của người con gái.

CH8: Tâm trạng của dì Mây cũng không khá hơn là bao. 

CH9: Tình huống: dì Mây giúp cô Thanh (vợ chú San) vượt cạn, khi cô Thanh đẻ thiếu tháng lại tràng hoa quấn cổ

CH10: Tiếng khóc của dì Mây chứa biết bao sự xót xa, tủi hờn, xen lẫn niềm ao ước, chờ mong và vui buồn lẫn lộn. 

CH11:  Đó là những mất mát đáng tiếc, là những đứa trẻ bơ vơ, không nơi nương tựa vì bố mẹ chúng đã mất vì chiến tranh

CH12: Đoạn văn trên đã cho biết một số thông tin quan trọng gồm:

• “Dì Mây chắn cửa hầm che chở cho thương binh. Bom nổ người lính công binh sốt rét tóc rụng trọc đầu vẫn lành lặn, còn cô y sĩ Trường Sơn bị mảnh đạn phạt một chân”

• “Chú Quang đi suốt dọc sông Châu tìm cô y sĩ Trường Sơn đã cứu mình thoát nạn”

CH13: Tiếng ru lúc đầu trầm lắng, ghèn nghẹn, xót xa, sau đó thì êm ái, trong sáng, mênh mang, ngân nga sâu lắng tận sâu thẳm con tim  những người lính. 

TRẢ LỜI CÂU HỎI

CH1: 

Sự kiện chính của mỗi phần trong văn bản Người ở bến sông Châu:

• Phần 1: chú San đi lấy vợ, dì Mây trở về xóm Trại 

• Phần 2: Cuộc sống giản dị của dì Mây ở quê nhà

• Phần 3: Dì Mây giúp cô Thanh (vợ chú San) vượt cạn.

• Phần 4: Số phẩn con người hẩm hiu, đầy đau thương do hậu quả chiến tranh để lại.

Theo em, tác giả đã xây dựng cốt truyện với rất nhiều những sự việc, tình huống bất ngờ, cao trào, hấp dẫn. Để CHchuyện hấp dẫn và thu hút được người đọc.

CH2: Nhân vật trung tâm trong truyện ngắn: Dì Mây

• Mối quan hệ giữa Mai với các nhân vật khác trong truyện:

CH3: Dì Mây là người dũng cảm, gan dạ, dâng hiến quãng đời thanh xuân tươi đẹp cho cách mạng: "Dì Mây chắn cửa hầm che chở cho thương binh. Bom nôt người người lính công binh sốt rét tóc rụng trọc đầu vẫn lành lặn..".  Dì Mây có lòng nhân hậu vị tha, thương người: giúp vợ San vượt cạn; chăm sóc thằng Cún thay thím Ba. Qua đây, ta thấy được cuộc đời của dì thật đau xót, đầy éo le. Cuộc chiến tranh đã cướp đi tất cả: tuổi trẻ, tình yêu, hạnh phúc và mài mòn dần những gì còn sót lại của cô trở về sau chiến tranh.

CH4:  Niềm say mê khẳng định cái tốt, cái tích cực; phủ nhận những điều xấu xa giả dối sẽ đem lại cho tác phẩm một luồng sinh khí, tạo ra một bầu khí quyển nóng ỏng, biến tác phẩm trở thành một sợi dây truyền tình cảm của tác giả đến người tiếp nhận.

CH5: Chuyện diễn ra trong những không gian và thời gian nào? Tìm hiểu ý nghĩa của những hình ảnh dòng sông, con đò, cây cầu xuất hiện trong truyện.

• Chuyện được diễn ra: 

+ Không gian: dòng sông, con đò, cây cầu

+ Thời gian: Ngày dì Mây trở về, chập tối, đêm, sáng, chiều chiều, đêm mưa, tháng ba lại về, cuối thu, đêm sông Châu

• Ý nghĩa

+ Đó là những sự vật âm thầm chứng kiến những thăng trầm cuộc đời nhân vật chính

+ Là nơi chứng kiến tình yêu đẹp đẽ, trong trảo, thơ mộng của chú San và dì Mây.

+ Đó cũng là nơi đón dì Mây từ chiến trường trở về

CH6: Nhận xét điểm nhìn trần thuật và người kể chuyện trong văn bản.

• Người kể chuyện toàn tri mượn quan điểm, thái độ, cảm giác của nhân vật Mai để kể chuyện
• Điểm nhìn trần thuật có sự đan xen, chuyển đổi từ điểm nhìn bên ngoài (tác giả) sang điểm nhìn bên trong và ngược lại

CH7: Theo em, vấn đề đặt ra trong truyện ngắn này là gì? Vấn đề đó có ý nghĩa như thế nào với cuộc sống hôm nay? Hãy ghi lại bằng một đoạn văn (khoảng 6 - 8 dòng).

• Theo em, truyện phơi bày hiện thực tàn khốc của chiến tranh khi con người không những chịu đựng những mất mát về thể xác mà còn phải chịu nỗi đau về tinh thần
• Hoàn cảnh chiến tranh đã cướp đi thanh xuân mối tình đẹp của dì Mây
• Chuyện đưa chúng ta một bài học vô cùng sâu sắc, hãy trân trọng và biết trân trọng những gì mình đang có, biết ơn những người đi trước để đất nước được hòa bình, hạnh phúc.