VĂN BẢN. TỰ TÌNH 2

PHẦN I: CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

TRƯỚC KHI ĐỌC

CH 1: Tìm hiểu và ghi chép lại những thông tin về Hồ Xuân Hương giúp cho việc đọc hiểu văn bản này.

ĐỌC VĂN BẢN 

CH 1: Chú ý cách gieo vần; dùng từ ngữ, đặc biệt là động từ, tính từ chỉ màu sắc, mức độ; thời gian và không gian.

SAU KHI ĐỌC

CH 1: Hãy xác định bố cục của bài thơ. Tác phẩm là lời của ai, về điều gì? Điều ấy có liên quan như thế nào đến nhan đề Tự tình?

CH 2: Những hình ảnh trong bốn CH thơ đầu của bài thơ cho thấy hoàn cảnh và tâm trạng của chủ thể trữ tình như thế nào?

CH 3: Hình ảnh thiên nhiên và nghệ thuật sử dụng từ ngữ, nghệ thuật đối trong hai CH luận có gì độc đáo? Qua đó, thái độ của nhà thơ được thể hiện như thế nào?

CH 4: Phân tích hai CH kết của bài thơ để thấy được nỗi niềm tâm sự của chủ thể trữ tình?

CH 5: Theo em, bài thơ Tự Tình nói lên những suy nghĩ và tình cảm gì của nhà thơ Hồ Xuân Hương? Điều đó còn có ý nghĩa như thế nào với ngày nay?

CH 6: Bài thơ để lại trong em cảm xúc hoặc ấn tượng gì? Hãy viết một đoạn văn (khoảng 8 - 10 dòng) ghi lại điều đó.

PHẦN II: 5 PHÚT SOẠN BÀI

TRƯỚC KHI ĐỌC

CH 1: Hiện nay Hồ Xuân Hương vẫn chưa rõ lai lịch, gia thế và xuất thân Hồ Xuân Hương được tôn xưng là Bà chúa thơ Nôm. Thơ của bà đã được dịch ra nhiều ngôn ngữ trên thế giới. Thơ Hồ Xuân Hương thể hiện nỗi niềm thương cảm với thân phận và khẳng định, đề cao vẻ đẹp, khát vọng của người phụ nữ.

ĐỌC VĂN BẢN 

CH 1: 

- Cách gieo vần: Bài thơ gieo vần “on” ở cuối câu (non, tròn, hòn, con).

- Sử dụng các động từ mạnh: trơ, xiên ngang, đâm toạc à sự phản kháng mạnh mẽ, dữ dội, quyết liệt của người phụ nữ.

- Từ láy tượng thanh “văng vẳng” nhằm nhấn mạnh sự tĩnh lặng của không gian (nghệ thuật lấy động tả tĩnh).

- Thời gian: đêm khuya; không gian: im ắng, tĩnh lặng nhằm nổi bật số phận của người phụ nữ.

SAU KHI ĐỌC

CH 1:

Bố cục: Bài thơ được chia làm 4 phần

Tác phẩm là lời của nhà thơ viết về người phụ nữ với tâm trạng đầy sự đau buồn. Nhan đề gợi mở nội dung cảm xúc của bài thơ: nỗi niềm tâm sự về kiếp người và khát vọng sống, khát vọng hạnh phúc của người phụ nữ trong xã hội phong kiến.

CH 2: 

Tâm trạng của chủ thể trữ tình

• “Trơ cái hồng nhan với nước non”. Hình ảnh “hồng nhan” là hình ảnh oán dụ kết hợp với từ “cái” chỉ sự nhỏ bé hữu hạn, đối lập với “nước non” → Từ “trơ” cho thấy tình trạng lẻ loi một mình của người phụ nữ.

• “Chén rượu hương đưa say lại tỉnh”: nhân vật trữ tình mượn rượu giải sầu cho thấy sự bế tắc quẩn quanh không thể hóa giải

• “Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn”: hình ảnh ẩn dụ cho sự dang sở, không trọn vẹn trong tình yêu.

→ Hoàn cảnh cô độc và tâm trạng buồn tủi, xót xa cho chính bản thân mình của người phụ nữ.

CH 3: Thái độ của nhà thơ: thể hiện khát vọng vươn lên, không cam chịu, đầu hàng số phận, đấu tranh, phá bỏ mọi ràng buộc của xã hội để tìm đến một cuộc sống hạnh phúc hơn.

CH 4: Câu thơ thứ 2 thể hiện số phận éo le, ngang trái của người phụ nữ phải chịu cảnh làm vợ lẽ trong xã hội phong kiến.

CH 5: 

+ Tâm trạng đau buồn, xót xa cho thân phận

+ Khát vọng hạnh phúc của người phụ nữ

• Bài thơ vẫn còn có ý nghĩa đối với cuộc sống ngày nay: trân trọng khát vọng hạnh phúc của người phụ nữ.

CH 6: Bài thơ để lại ấn tượng cho em: xót xa cho thân phận những người phụ nữ trong xã hội xưa. Qua bài thơ tác giả đã bày tỏ tình cảnh cô đơn, trơ trọi và nỗi khát khao hạnh phúc. Hình ảnh thơ "trơ cái hồng nhan với nước non" và hành động mượn rượu giải sầu đã khắc họa sự cô quạnh, trống vắng của nhân vật trữ tình. Dù cố gắng thoát khỏi thực tại: "Xiên ngang mặt đất, rêu từng đám/ Đâm toạc chân mây, đá mấy hòn" nhưng vẫn rơi vào bi kịch. Bài thơ đã để lại trong em nhiều cảm xúc, khơi gợi sự đồng cảm sâu sắc đối với thân phận bất hạnh của người phụ nữ.