VĂN BẢN. ĐI TRONG HƯƠNG TRÀM

PHẦN I: CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

TRƯỚC KHI ĐỌC

CH1: Nghe bài hát Đi trong hương tràm do nhạc sĩ Thuận Yến phổ nhạc từ bài thơ này. Bài hát mang đến cho em những cảm xúc như thế nào?

CH2: Tìm hiểu thêm về đặc điểm của cây tràm, sự gắn bó giữa cây tràm với cuộc sống của người dân Đồng Tháp Mười nói riêng, người dân Đồng bằng sông Cửu Long nói chung.

ĐỌC VĂN BẢN

CH1: Chú ý không gian, thời gian, hình ảnh hòa tràm.

CH2: Những biện pháp tu từ nào được sử dụng trong các khổ thơ 2 và 3?

CH3: Cách diễn đạt của khổ thơ này có gì giống và khác với khổ 2?

SAU KHI ĐỌC

CH1: Nhân vật trữ tình trong bài thơ Đi trong hương tràm là ai? Vì sao em xác định như vậy?

CH2: Hãy chỉ ra các hình ảnh thiên nhiên trong bài thơ. Những hình ảnh nào thể hiện tâm trạng trống trải, cô đơn của nhân vật trữ tình khi vắng "em"? Nêu cảm nhận về hình ảnh đó.

CH3: Cảm xúc của nhân vật trữ tình mỗi lần nhắc đến "hương tràm" trong các khổ thơ có gì giống nhau và khác nhau? Từ đó, em hiểu thế nào về nhan đề Đi trong hương tràm?

CH4: Hãy chỉ ra và phân tích tác dụng của các hình ảnh, từ ngữ, biện pháp tu từ được sử dụng trong khổ thơ thứ hai và khổ kết của bài thơ.

CH5: Vì sao hình tượng "tràm" (hương tràm, hoa tràm, lá tràm, bóng tràm) luôn gắn bó với nỗi nhớ "em"? Từ đó, hãy viết một đoạn văn (khoảng 8 - 10 dòng) nói về vẻ đẹp của tình yêu luôn gắn với hình ảnh quê hương, đất nước trong bài thơ.

PHẦN II: 5 PHÚT SOẠN BÀI

TRƯỚC KHI ĐỌC

CH1:  Đó là những hồi ức về tình yêu da diết với nỗi buồn mênh mông.

CH2: Đặc điểm của cây tràm: 

+ Phần thân cây có lớp vỏ dễ dàng bong tróc

+ Có chiều cao từ 2 – 20m đối với cây thân gỗ và 1 – 3m đối với cây thân bụi.

+ Những phiến lá tràm mọc so le, đơn lá, phiến là dạng hình mác không cân xứng nhau. 

+ Phần đầu lá hẹp dài từ 3 – 10 cm, chiều rộng khoảng từ 10 – 20mm.

Cây tràm tạo nên khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ, tươi đẹp, làm nổi bật màu sắc riêng của Đồng Tháp Mười.

ĐỌC VĂN BẢN

CH1: 

• Không gian: trong gió, mây.
• Thời gian: buổi sáng.
• Hình ảnh hoa tràm: e ấp trong vòm lá, khắp trời hương tỏa bay.

CH2: Biện pháp điệp từ với một loạt các mệnh đề phủ định

CH3: 

- Giống nhau:

+ Sử dụng biện pháp điệp ngữ: “Dù đi đâu và xa cách bao lâu”

+ “Em” và “anh” vẫn xa cách, có thể không gặp lại nhau nữa

+ Tác giả nhắc đi nhắc lại về sự cách biệt, thể hiện tấm lòng nhớ thương da diết.

- Khác nhau:

+ Ở khổ thơ cuối, nhân vật trữ tình khẳng định và cũng như một câu trả lời cho những cách trở được liệt kê ở khổ thơ thứ hai

Điệp khúc khẳng định “Anh vẫn…” giống như tiếng vọng của một lời thề giao hòa giữa hai cõi âm-dương…

SAU KHI ĐỌC

CH1: 

- Nhân vật trữ tình là nhân vật người con trai (anh).

- Vì xuyên suốt bài thơ giống như một lời độc thoại triền miên không dứt. 

CH2: Các hình ảnh thiên nhiên trong: gió, mây, vòm lá, bóng tràm, hương tràm, bầu trời, cánh đồng.

Những hình ảnh thể hiện tâm trạng trống trải, cô đơn của nhân vật trữ tình. Những hình ảnh cho thấy thiên nhiên vẫn luôn vẹn nguyên, tồn tại vĩnh cửu bên con người. 

CH3: Cảm xúc của nhân vật trữ tình mỗi lần nhắc đến "hương tràm" trong các khổ thơ đều thổn thức, về những hồi ức, những kỉ niệm về một tình yêu da diết, nỗi buồn nhớ mênh mông. Nhan đề Đi trong hương tràm được hiểu là tình yêu của nhân vật trữ tình "anh" đắm say trong hương tràm, trong "tình em".

CH4: 

Khổ 2:

- Hình ảnh: gió mây đổi hướng thay màu, hương tràm

- Từ ngữ: đi đâu, xa cách, đổi hướng, thay màu, bên nhau

- Biện pháp điệp cấu trúc “Dù...”

Nhằm khẳng định dù có bao cách trở, dù tình em đổi thay nhưng anh vẫn một lòng trao trọn trái tim cho em, luôn thuỷ chung trong tình yêu anh dành cho em.

Khổ 4:

- Hình ảnh: bóng em, bóng tràm, mắt em, lá tràm, tình em, hương tràm

- Từ ngữ: bát ngát, xanh ngát, xôn xao

- Biện pháp: điệp cấu trúc “anh vẫn”

Khổ cuối là lời thề về tình yêu mà anh dành cho em sẽ không bao giờ thay đổi.

CH5: 

• Hình tượng "tràm" luôn gắn bó với nỗi nhớ "em" vì một tình yêu đẹp có sự gắn kết lớn lao đối với tình yêu quê hương, đất nước. 
• Tác giả mượn hình ảnh thân thuộc đó là cây tràm, một loại cây có sự gắn kết vô cùng thân thuộc đối với những người dân miền sông nước.  
• Bài thơ giống như một lời độc thoại triền miên không dứt với những hồi ức, những kỉ niệm về một tình yêu da diết, nỗi buồn nhớ mênh mông… 
• Vẻ đẹp tình yêu đó được gắn liền với vẻ đẹp của cây tràm, dù chỉ là vẻ đẹp mộc mạc, giản dị từ loài cây vốn rất đỗi quen thuộc với mọi người