VĂN BẢN. ĐI TRONG HƯƠNG TRÀM

CHUẨN BỊ

Câu 1: Nghe bài hát Đi trong hương tràm do nhạc sĩ Thuận Yến phổ nhạc từ bài thơ này. Bài hát mang đến cho em những cảm xúc như thế nào?

Đáp án chuẩn:

Lời bài hát là lời tự sự chân thật mộc mạc, độc thoại triền miên không dứt. Đó là những hồi ức về tình yêu da diết với nỗi buồn mênh mông.

Câu 2: Tìm hiểu thêm về đặc điểm của cây tràm, sự gắn bó giữa cây tràm với cuộc sống của người dân Đồng Tháp Mười nói riêng, người dân Đồng bằng sông Cửu Long nói chung.

Đáp án chuẩn:

- Đặc điểm của cây tràm: 

+ Từ phần thân cây có lớp vỏ dễ dàng bong tróc. 

+ Có chiều cao từ 2 – 20m đối với cây thân gỗ và 1 – 3m đối với cây thân bụi. 

+ Những phiến lá tràm mọc so le, đơn lá, phiến là dạng hình mác không cân xứng nhau. 

+ Phần đầu lá hẹp dài từ 3 – 10 cm, chiều rộng khoảng từ 10 – 20mm.

- Sự gắn bó giữa cây tràm với cuộc sống của người dân: cây tràm tạo nên khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ, tươi đẹp, làm nổi bật màu sắc riêng của Đồng Tháp Mười.

ĐỌC HIỂU

Câu 1: Chú ý không gian, thời gian, hình ảnh hòa tràm.

Đáp án chuẩn:

- Không gian: trong gió, mây.

- Thời gian: buổi sáng.

- Hình ảnh hoa tràm: e ấp trong vòm lá, khắp trời hương tỏa bay.

Câu 2: Những biện pháp tu từ nào được sử dụng trong các khổ thơ 2 và 3?

Đáp án chuẩn:

Biện pháp điệp từ với một loạt các mệnh đề phủ định

Câu 3: Cách diễn đạt của khổ thơ này có gì giống và khác với khổ 2?

Đáp án chuẩn:

Kết thúc bằng một điệp khúc khẳng định giống như tiếng vọng của một lời thề giao hòa giữa hai người.

TRẢ LỜI CÂU HỎI 

Câu 1: Nhân vật trữ tình trong bài thơ Đi trong hương tràm là ai? Vì sao em xác định như vậy?

Đáp án chuẩn:

- Nhân vật trữ tình: tác giả và người con gái tác giả thương.

- Em xác định được bởi những câu thơ chứa đựng tình cảm mà tác giả gửi gắm. 

Câu 2: Hãy chỉ ra các hình ảnh thiên nhiên trong bài thơ. Những hình ảnh nào thể hiện tâm trạng trống trải, cô đơn của nhân vật trữ tình khi vắng "em"? Nêu cảm nhận về hình ảnh đó.

Đáp án chuẩn:

- Hình ảnh thiên nhiên: bầu trời cao, cánh đồng rộng; bóng tràm bát ngát, lá tràm xanh, hương tràm xôn xao.

- Hình ảnh thể hiện tâm trạng trống trải, cô đơn của nhân vật trữ tình:

  + Gió và hương mơn man dịu dàng an ủi trong những khoảnh khắc cô đơn, hụt hẫng.

  + Thiên nhiên ân cần chia sẻ và nâng đỡ khi con người gần như tuyệt vọng.

 Câu 3: Cảm xúc của nhân vật trữ tình mỗi lần nhắc đến "hương tràm" trong các khổ thơ có gì giống nhau và khác nhau? Từ đó, em hiểu thế nào về nhan đề Đi trong hương tràm?

Đáp án chuẩn:

- Hương tràm ở khổ 2 nói về tình yêu với sự thủy chung.

- Hương tràm ở khổ 3 nói về nỗi cô đơn của tác giả khi "em" không còn ở đây nữa.

- Hương tràm ở khổ cuối khẳng định một lần nữa về tình yêu này sẽ còn mãi, không phôi phai.

=> Nhan đề được hiểu là tình yêu của nhân vật trữ tình "anh" đắm say trong hương tràm, trong "tình em".

Câu 4: Hãy chỉ ra và phân tích tác dụng của các hình ảnh, từ ngữ, biện pháp tu từ được sử dụng trong khổ thơ thứ hai và khổ kết của bài thơ.

Đáp án chuẩn:

Khổ 2:

- Một loạt các mệnh đề phủ định, sử dụng biện pháp điệp từ được dùng để khẳng định lòng chung thủy của tình yêu:

- Dù cuộc chia li là vĩnh viễn, dù thiên nhiên đổi thay thất thường, dù trái tim em đã thuộc về một thế giới khác…; nhưng sức mạnh bí ẩn của tình yêu đã biến tất cả những cái không thể ấy thành cái có thể

Khổ 3: 

- Bài thơ kết thúc bằng một điệp khúc khẳng định giống như tiếng vọng của một lời thề giao hòa giữa hai người. 

- Lời thề ấy vừa rất hiện thực, lại vừa vô cùng bí ẩn, mơ hồ... 

 Câu 5: Vì sao hình tượng "tràm" (hương tràm, hoa tràm, lá tràm, bóng tràm) luôn gắn bó với nỗi nhớ "em"? Từ đó, hãy viết một đoạn văn (khoảng 8 - 10 dòng) nói về vẻ đẹp của tình yêu luôn gắn với hình ảnh quê hương, đất nước trong bài thơ.

Đáp án chuẩn:

Trong bài thơ "Đi trong Hương Tràm," tác giả Hoài Vũ sử dụng hình tượng cây tràm để gợi liên tưởng đến nỗi nhớ "em" và tình yêu quê hương, đất nước. Cây tràm, một hình ảnh thân thuộc của miền sông nước, trở thành biểu tượng cho sự gắn bó sâu sắc và tình yêu da diết. Bài thơ như một độc thoại liên tục về những hồi ức và kỷ niệm, với nỗi buồn lấp lánh giữa quá khứ và hiện tại. Dù vẻ đẹp của cây tràm mộc mạc, giản dị, nó vẫn thể hiện trọn vẹn tình cảm sâu lắng của nhân vật trữ tình đối với "em".