VĂN BẢN. CHIẾN THẮNG MTAO MXÂY ( P1)

CHUẨN BỊ

Câu hỏi: Tóm tắt được nội dung bao quát của văn bản (Tác phẩm kể lại sự kiện gì? Xảy ra trong bối cảnh thời gian, không gian như thế nào? Chủ đề của tác phẩm là gì?)

Đáp án chuẩn:

- Nhân lúc Đăm Săn cùng nô lệ lên rẫy, Mtao Mxây phá buôn làng và bắt Hơ Nhị.

- Đăm Săn đến khiêu chiến để cứu vợ.

- Đăm Săn thách Mtao Mxây đọ dao nhưng hắn sợ, chỉ đồng ý khi bị dọa đốt nhà.

- Mtao Mxây múa khiên kêu lạch cạch, còn Đăm Săn múa khiên vượt đồi tranh, nhanh nhẹn.

- Mtao Mxây xin Hơ Nhị quăng trầu, Đăm Săn đỡ được, ăn vào sức tăng gấp bội.

- Đăm Săn được Trời giúp, ném chày trúng tai Mtao Mxây, giành chiến thắng và cắt đầu hắn.

- Đăm Săn cứu vợ, tôi tớ của Mtao Mxây theo Đăm Săn, dân làng mở tiệc mừng chiến thắng.

Câu 2: Nhân vật chính là gì? Nhân vật được miêu tả ở phương diện nào?

Đáp án chuẩn:

- Nhân vật chính: Đăm Săn. 

- Những đặc điểm nổi bật của nhân vật: mạnh mẽ, tài giỏi, có giọng nói hào sảng, vang rộn, ai cũng phải nể sợ. Thân hình vạm vỡ, phi thường

Câu 3: Biện pháp nghệ thuật nổi bật của văn bản là gì? Lời người kể chuyện và lời nhân vật được thể hiện như thế nào?

Đáp án chuẩn:

So sánh và phóng đại khi miêu tả nhân vật Đăm Săn và Mtao Mxây. 

Câu 4: Liên hệ, kết nối với kinh nghiệm sống của bản thân để hiểu thêm câu chuyện. 

Đáp án chuẩn:

Để có thể trở thành một người đứng đầu lãnh đạo thì ngoài sự tài giỏi điều không thể thiếu đó chính là một trái tim vị tha và lòng yêu thương, thấu hiểu. 

ĐỌC HIỂU

Câu 1: Màu sắc văn hóa Tây Nguyên thể hiện qua các yếu tố nào?

Đáp án chuẩn:

- Nhà Mtao Mxây đầu sàn hiên đẽo hình Mặt Trăng, đầu cầu thang đẽo hình chim ngói

- Cầu thang rộng một lá chiếu, người nối đuôi nhau lên xuống khiêng một ché đuê vẫn không sợ chật.

Câu 2: Chú ý chi tiết miêu tả ngoại hình Mtao Mxây.

Đáp án chuẩn:

- Khiên hắn tròn như đầu cú, gươm hắn óng ánh như cái cầu vồng

- Trông hắn dữ tợn như một vị thần, hắn đóng một cái khố sọc gấp bỏ múi, mặc một cái áo dày nút, dáng tần ngần do dự, mỗi bước đi đắn đo.

Câu 3: Chú ý biện pháp nghệ thuật được sử dụng để miêu tả hình ảnh múa khiên của Đăm Săn và Mtao Mxây.

Đáp án chuẩn:

So sánh, phóng đại.

Câu 4: Chú ý chi tiết ông Trời giúp đỡ Đăm Săn.

Đáp án chuẩn:

- Trong mơ, Trời mách Đăm Săn ném chày mòn vào tai Mtao Mxây.

- Đăm Săn tỉnh dậy, ném chày trúng tai kẻ địch.

- Áo giáp Mtao Mxây rơi loảng xoảng, hắn tháo chạy, Đăm Săn phá tan, cuối cùng hắn ngã xuống đất.

Câu 5: Lời nói và hành động của dân làng cho biết tình cảm của cộng đồng đối với tù trưởng Đăm Săn như thế nào?

Đáp án chuẩn:

- "không đi sao được!… người nhà giàu cầm đầu chúng tôi nay đã không còn nữa", "không đi sao được! Tù trưởng chúng tôi đã chết, lúa chúng tôi đã mục, chúng tôi còn ở với ai?" 

=> Sau khi tù trưởng của mình thất bại, đông đảo tôi tớ của Mtao Mxây đều tâm phục và muốn đi theo Đăm Săn - vị tù trưởng mạnh hơn. 

- Hành động của dân làng: Đoàn người đông như bầy cà tong, mang của cải về nhiều như ong đi chuyển nước, như bầy trai gái đi giếng làng cõng nước 

=> Niềm vui, phấn khởi khi tìm được người tù trưởng đủ tài đức. 

- Tôi tớ của Đăm Săn: “… Các chàng trai đi lại ngực đụng ngực. Các cô gái đi lại vú đụng vú. Cảnh làng một tù trưởng nhà giàu trông sao mà vui thế!” 

=> Vui mừng khi tù trưởng chiến thắng trở về, buôn làng được mở mang thêm, ngày càng đông vui và giàu mạnh.

Câu 6: Tưởng tượng không khí ăn mừng của dân làng đối với chiến thắng của Đăm Săn.

Đáp án chuẩn:

Đoàn người đông như bầy cà tong, đặc như bầy thiêu thân, ùn ùn như kiến như mối, tất cả mọi người hòa vào không khí tưng bừng, nhộn nhịp, reo ca.

Câu 7: Chú ý vẻ đẹp kì vĩ, phi thường của người anh hùng Đăm Săn.

Đáp án chuẩn:

- Nằm trên võng, tóc thả trên sàn, hứng tóc chàng ở dưới đất là một cái nong hoa, uống không biết say, ăn không biết no, chuyện trò không biết chán

- Đầu đội khăn nhiễu, vai mang nài hoa, đánh đâu đập tan đó, vây đâu phá nát đó.

Câu 8: Chú ý nghệ thuật miêu tả nhân vật Đăm Săn.

Đáp án chuẩn:

So sánh, phóng đại.

TRẢ LỜI CÂU HỎI

Câu 1: Chỉ ra những sự kiện chính, lời người kể chuyện, lời nhân vật trong văn bản Chiến thắng Mtao Mxây.

Đáp án chuẩn:

* Những sự kiện chính:

- Đăm Săn đến nhà Mtao Mxây khiêu chiến nhưng hắn bỡn cợt chưa chịu giao chiến ngay.

- Khi thấy thái độ kiên quyết và nhận được lời hứa của Đăm Săn là sẽ không đâm khi đi xuống cầu thang, Mtao Mxây mới chịu xuống.

- Hai bên múa khiên

* Lời người kể chuyện:

- Nhà Mtao Mxây đầu sàn hiên đẽo hình Mặt Trăng, đầu cầu thang đẽo hình chim ngói. Ngôi nhà của lão tù trưởng nhà giàu này trông quả thật là đẹp. Cầu thang rộng một lá chiếu, người nối đuôi nhau lên xuống mà khiêng một ché đuê vẫn không sợ chật.

- Thế là Mtao Mxây phải đi ra. Bà con xem, khiên hắn tròn như đầu cú...mỗi bước đắn đo, giữa một đám động mịt mù như trong sương sớm.

- Đăm Săn rung khiên múa...Hắn vung dao chém ngập một cái, nhưng chỉ vừa trúng một cái chão cột trâu.

- Thế là Đăm Săn lại múa...chàng đâm vào người Mtao Mxây cũng không thủng.

- Đăm Săn bừng tỉnh, chôp ngay một cái chày mòn,...cuối cùng, hắn ngã lăn quay ra đất.

* Lời nhân vật:

- Đăm Săn: Ơ nghìn chim sẻ, ơ vạn chim ngói! Ơ tất cả tôi tớ bằng này! Các người có đi với ta không?

- Mtao Mxây: Ơ diêng, ơ diêng, để ta làm lễ cầu phúc cho diêng một trâu! Ta cho thêm diêng một voi.

- Dân làng: Không đi sao được! Nhưng bác ơi, xin bác chờ chúng tôi cho lợn ăn cái đã.

- Dân trong nhà: Không đi sao được! Tù trưởng chúng tôi đã chết, lúa chúng tôi đã mục, chúng tôi còn ở với ai?

- Ông trời: Thế ư, cháu? Vậy thì cháu lấy một cái chày mòn ném vào vành tai hắn là được.

- Tôi tớ: Đánh chiêng nào, thưa ông?