VĂN BẢN. GIÓ THANH LAY ĐỘNG CÀNH CÔ TRÚC

ĐỌC HIỂU

Câu 1: Ở phần 1, tác giả nhắc đến chùm thơ nào?

Đáp án chuẩn:

Chùm thơ thu.

Câu 2: Trong phần 2, tác giả đã nêu và muốn chứng minh với người đọc điều gì?

Đáp án chuẩn:

Tác giả đã giải thích cách Nguyễn Khuyến sử dụng từ ngữ trong các câu thơ, điều đó tác giả muốn chứng minh được sự tài hoa viết thơ của nhà thơ

Câu 3: Xác định những câu văn, cụm từ cho biết thái độ và cảm xúc của người viết trong phần 3.

Đáp án chuẩn:

- Bức tranh thu của Nguyễn Khuyến tỏa ra sắc độ xanh thanh đạm và sâu lắng, như Xuân Diệu gọi là "những điệu xanh."

- Dù khung cửa có vẻ thưa thớt trong mọi mùa, mùa thu mới để lại ấn tượng đặc biệt với thi sĩ như một nét riêng của mùa thu.

- Vầng trăng tri kỷ chỉ đi cùng thi nhân qua khung trời thông thoáng, trữ tình.

Câu 4: Hãy chỉ ra những từ ngữ có tính gợi hình, gợi cảm trong phần 4.

Đáp án chuẩn:

Ảo giác về thời gian, những thi vị hư huyền, cái chùm hoa nơi lưng giậu, tiếng ngỗng rớt xuống từ thinh không, một thoáng hồ nghi, một giây thảng thốt, thinh không càng tĩnh lặng, xa vắng hơn, tiếng cá quẫy vọng, tiếng chim di trú rớt xuống từ không trung.

Câu 5: Những từ ngữ nào có tác dụng kết nối ý của phần 5 với các phần trước đó?

Đáp án chuẩn:

Cuối cùng, Thu vịnh đã kết lại bằng bức họa thật nhanh mà thật đọng

TRẢ LỜI CÂU HỎI

Câu 1: Em hiểu như thế nào về nhan đề Gió thanh lay động cành cô trúc?

Đáp án chuẩn:

- Nhan đề nói về bóng dáng cây cô trúc ẩn trong thế giới thi ca Nguyễn Khuyến. 

- Hình ảnh thể hiện khí tiết của trúc, luôn biết giữ mình thanh cao, luôn xao mình dù chỉ là một làn gió thoảng

Câu 2: Hãy chỉ ra các luận điểm của văn bản Gió thanh lay động cành cô trúc và trình tự sắp xếp các luận điểm đó.

Đáp án chuẩn:

- Hai câu đề: Thần thái của trời thu với vẻ êm ả, mát mẻ và trong xanh.

- Hai câu thực: Bức tranh thu ảm đạm cứ hạ dần độ cao thông qua việc miêu tả mặt nước và mặt đất.

- Hai câu luận: Không gian và thời gian trong bức tranh mùa thu ấy.

- Hai câu kết: Kết lại bằng bức họa thật nhanh thật đọng, thể hiện nỗi niềm của thi nhân Nguyễn Khuyến.

=> Sắp xếp theo trình tự logic: đề - thực - luận - kết.

Câu 3: Để làm rõ đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của từng cặp câu "đề, thực, luận, kết", tác giả đã kết hợp những thao tác nghị luận nào? Hãy chỉ ra các thao tác ấy và phân tích hiệu quả phối hợp của chúng trong một đoạn cụ thể.

Đáp án chuẩn:

- Đoạn nghị luận giải thích, phân tích, bình luận:

  + Giải thích ý nghĩa các từ: xanh ngắt, mấy tầng cao, cần, hắt hiu, lơ phơ, gió thanh.

  + Phân tích từng yếu tố và chữ trong câu thơ để xem xét nội dung toàn diện.

  + Kết đoạn bình luận rằng: "Những gợn gió thanh từng làm xao động thân cô trúc của Nguyễn Khuyến đây trăng?"

- Đoạn văn kết cấu mạch lạc, giúp người đọc hiểu rõ và đúng vấn đề.

Câu 4: Ở đoạn văn cuối ("Tất cả những điều ấy [..] đến thế kỉ nào?"), tác giả chủ yếu sử dụng kiểu câu nào? Theo em, kiểu câu ấy có tác dụng gì trong việc thể hiện thông điệp, giọng điệu, sắc thái cảm xúc của người viết?

Đáp án chuẩn:

- Kiểu câu nghi vấn

- Tác dụng: tạo kết thúc mở giúp người đọc thêm suy ngẫm nhưng cũng vừa ngầm khẳng định về việc thể hiện thông điệp, giọng điệu, sắc thái cảm xúc của người viết.

 Câu 5: Đoạn văn sau cho thấy tác giả đã huy động những kiến thức nào vào việc đọc hiểu văn bản: "Ba chữ mấy từng cao cho thấy tầm nhìn thi sĩ rộng mở cùng với các tầng trời. Nếu nền phông gợi những khoảng xa của hậu cảnh, thì ở gần tầm mắt hơn, hiện ra một tiền cảnh là cần trúc lơ phơ...Tầm nhìn dịch chuyển từ xa đến gần. Và, không phải cành trúc, ngọn trúc mà phải là cần trúc. Chữ cần là nét cong mềm mại thật hợp điệu thu. Chơ lơ phơ tả vẻ đẹp lưa thưa mà lay động. Chữ hắt hiu thật là cái hồn của gió thu."?

Đáp án chuẩn:

Đặc điểm của cây trúc với những quan sát kĩ càng, vô cùng tinh tế.

Câu 6: Liên hệ với bài Thu điếu đã học ở Bài 2, em hãy đề xuất một luận điểm (1 hoặc 2 câu) nêu rõ được tâm hồn và tài nghệ của Nguyễn Khuyến qua chùm thơ thu

Đáp án chuẩn:

Qua bài thơ Thu điếu, tài năng của Nguyễn Khuyến thể hiện qua việc gieo vần "eo" phù hợp với tâm trạng hẹp hòi, uẩn khúc của tác giả. Ông sử dụng thủ pháp lấy động tả tĩnh để vẽ nên vẻ đẹp thu tĩnh lặng nơi làng quê, bộc lộ tình yêu thiên nhiên và tâm trạng u hoài của một nhà nho yêu nước. Bài thơ phản ánh tâm trạng thời thế của nhà thơ: đôi khi lặng lẽ, trầm ngâm, và có lúc giật mình thảng thốt, thể hiện sự gắn bó tha thiết với thiên nhiên.