BÀI 7: THƠ

ĐỌC HIỂU: MẸ VÀ QUẢ

PHẦN I: CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

CÂU HỎI ĐỌC HIỂU

CH 1: Chú ý số tiếng ở mỗi dòng, vần và nhịp của bài thơ. Từ “lặn” và “mọc” ở đây nghĩa là gì?

CH 2: Hình ảnh này minh họa cho nội dung nào của bài thơ?

CH 3: Em hiểu “lớn lên” và “lớn xuống” ở các dòng thơ số 5,6 như thế nào’?

CH 4: Từ “quả” ở khổ 1 và từ “quả” ở khổ 3 có gì giống và khác nhau về nghĩa?

CÂU HỎI SAU KHI ĐỌC

CH 1: Bài thơ là lời của ai, nói với ai và về điều gì? Tâm trạng và thái độ của người nói như thế nào?

CH 2: Người mẹ trong bài thơ không được miêu tả trực tiếp nhưng người đọc vẫn nhận ra được phẩm chất của bà qua những dòng thơ nào?

CH 3: Phân tích nét độc đáo của bài thơ thể hiện qua một trong các yếu tố: từ ngữ, hình ảnh, vần, nhịp, biện pháp tu từ,...

CH 4: Ở hai dòng thơ cuối, vì sao nhà thơ lại “hoảng sợ” khi nghĩ mình vẫn còn là “một thứ quả non xanh”? (Gợi ý: “Quả non xanh” chỉ điều gì? Tại sao điều ấy làm tác giả “hoảng sợ”?). Bài thơ thể hiện được vẻ đẹp gì trong suy nghĩ, tình cảm của nhà thơ?

CH 5: Em thích dòng thơ, khổ thơ nào nhất? Bài thơ nói giúp em điều gì khi nghĩ về cha mẹ mình?

PHẦN II: 5 PHÚT SOẠN BÀI

CÂU HỎI ĐỌC HIỂU

CH 1: 

- Số tiếng ở mỗi dòng: 7 - 8 tiếng xen kẽ nhau

- Vần: vần chân cách

- Nhịp: 3/4, 3/5, 3/2/3, 2/5.

- Từ “lặn” và “mọc” được sử dụng trong bài thơ có ý nghĩa mùa quả hết rồi mùa quả lại tới, là sự đều đặn, cũng như liên tưởng đến Mặt trời.

CH 2: Người mẹ trồng bí, bầu và đã đến lúc được thu hoạch.

CH 3: Hai hình ảnh “lớn lên” và “lớn xuống” thể hiện sự trái ngược trong quá trình phát triển của cây cối và con người. Tác giả dựa vào hình dáng quả bí quả bầu khi lớn lên để liên hệ đến giọt mồ hôi của mẹ, thể hiện sự hi sinh, vất vả khó nhọc của mẹ. 

CH 4: Từ “quả” ở khổ 1 và từ “quả” ở khổ 3 giống và khác nhau về nghĩa:

+ Giống: cùng chỉ kết quả của một quá trình nuôi dưỡng, chăm sóc

+ Khác: “Quả” ở khổ 1 vốn biểu thị bộ phận của cây do nhụy hoa phát triển thành, bên trong thường chứa hạt.

“Quả” ở khổ 3 chỉ con người, cụ thể là những đứa con (“lũ chúng tôi’) của người mẹ.

CÂU HỎI SAU KHI ĐỌC

CH 1: Bài thơ là lời của tác giả trong vai một người con, nói với mình, cũng là nói với mẹ và với mọi người về công lao của người mẹ.

CH 2:  Phẩm chất của người mẹ chủ yếu được thể hiện qua các dòng thơ ở khổ 1 và 2. Qua hai khổ thơ đó, tác giả cho thấy những phẩm chất tốt đẹp của người mẹ.

CH 3: Bài thơ viết theo thể thơ tự do, gồm ba khổ, gieo vần hỗn hợp, ngắt nhịp linh hoạt.

- Bài thơ có tứ thơ độc đáo.

- Từ ngữ, hình ảnh của bài thơ vừa bình dị, quen thuộc vừa mang tính tượng trưng. Trong bài, nhà thơ sử dụng các biện pháp tu từ như điệp ngữ, đối, so sánh, ẩn dụ, nói giảm – nói tránh.

→ Những yếu tố nghệ thuật này vừa giúp tác giả thể hiện cảm xúc chân thành, đồng thời nêu được những suy ngẫm, triết lí thâm trầm, sâu lắng của tác giả về mẹ.

CH 4: Quả non xanh: nghĩa đen là quả chưa chín, nghĩa bóng là con người chưa trưởng thành. Tác giả “hoảng sợ” khi nghĩ đến lúc mẹ già yếu mà mình vẫn chưa khôn lớn để báo đáp công ơn mẹ. Bài thơ cho thấy tình yêu thương, trân trọng của nhà thơ đối với mẹ đồng thời bộc lộ sự day dứt, xót xa.

CH 5:

Em thích nhất khổ thơ:

“Và chúng tôi, một thứ quả trên đời

…. Một thứ quả non xanh?”

- Bài thơ nói hộ em: biết ơn công lao sinh thành dưỡng dục của cha mẹ, sự tảo tần hi sinh thầm lặng vì con cái của cha mẹ.