Slide bài giảng toán 8 chân trời bài 1: Thu thập và phân loại dữ liệu

Tóm lược nội dung

BÀI 1. THU THẬP VÀ PHÂN LOẠI DỮ LIỆU

1. THU THẬP DỮ LIỆU

Hoạt động 1 (Trang 91):

Bạn Tú đã tìm hiểu về năm quốc gia có số huy chương vàng cao nhất ở SEA Games 31 từ bảng thống kê sau:

a) Em hãy giúp bạn Tú tìm thông tin để hoàn thiện biểu đổ sau vào vở:

b) Theo em, bạn Tú đã dùng phương pháp nào trong các phương pháp sau để thu thập dữ liệu?

Trả lời rút gọn:

a) Quan sát biểu đồ ta thấy biểu đồ biểu diễn số huy chương vàng ở SEA Games 31 của năm quốc gia. Quan sát bảng thống kê ta thấy số huy chương vàng của:

+ Việt Nam: 205;

+ Thái Lan: 92;

+ Indonesia: 69;

+ Philipppines: 52;

+ Singapore: 47.

Ta có biểu đồ hoàn thiện sau:

b) Bạn Tú đã dùng phương pháp thu thập từ nguồn có sẵn trên Internet, cụ thể là truy cập trang web https://seagames2021.com thông qua mạng Internet để thu thập dữ liệu. 

Thực hành 1 (Trang 92):

Em hãy đề xuất phương pháp thu thập dữ liệu cho các vấn đề sau:

a) Sản lượng gạo và cà phê xuất khẩu của Việt Nam trong bốn năm gần nhất.

b) Ý kiến của học sinh khối 8 về chất lượng bữa ăn bán trú.

Trả lời rút gọn:

a) Sản lượng gạo và cà phê xuất khẩu của Việt Nam trong bốn năm gần nhất: thu thập từ nguồn có sẵn như Internet, sách, báo, …

b) Ý kiến của học sinh khối 8 về chất lượng bữa ăn bán trú: lập phiếu hỏi, phỏng vấn, …

Vận dụng 1 (Trang 92):

Sử dụng phương pháp thích hợp để thu thập dữ liệu và lập bảng thống kê dân số các tỉnh Tây Nguyên: Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk, Đắk Nông, Lâm Đồng.

Trả lời rút gọn:

Ta dùng phương pháp thu thập từ nguồn có sẵn qua mạng Internet để thu thập dữ liệu về dân số các tỉnh Tây Nguyên, chẳng hạn truy cập trang web https://www.gso.gov.vn/dan-so/ (Tổng cục Thống kê).

Bảng thống kê dân số (6/2023) các tỉnh Tây Nguyên:

Vận dụng 2 (Trang 92):

Em hãy đề xuất phương pháp thu thập dữ liệu và lí giải về việc lấy ý kiến học sinh lớp em về địa điểm tham quan trong chuyến đi dã ngoại cuối học kì sắp tới.

Trả lời rút gọn:

Phương pháp đề xuất để thu thập dữ liệu và lí giải về việc lấy ý kiến học sinh lớp em về địa điểm tham quan trong chuyến đi dã ngoại cuối học kì sắp tới: lập phiếu hỏi.

2. PHÂN LOẠI DỮ LIỆU THEO CÁC TIÊU CHÍ

Hoạt động 2 (Trang 92):

Thông tin về 5 bạn học sinh trong câu lạc bộ cầu lông của trường Trung học cơ sở Quang Trung tham gia giải đấu của tỉnh được cho bởi bảng thống kê sau:

a) Phân loại các dữ liệu trong bảng thống kê trên dựa trên hai tiêu chí định tính và định lượng.

b) Trong số các dữ liệu định tính tìm được, dữ liệu nào có thể so sánh hơn kém?

c) Trong số các dữ liệu định lượng tìm được, dữ liệu nào là số đếm?

Trả lời rút gọn:

a)

- Các dữ liệu định tính: họ và tên; khối; giới tính; kĩ thuật phát cầu.

- Các dữ liệu định lượng: chiều cao (cm); số nội dung thi đấu.

b) Trong các dữ liệu định tính tìm được, dữ liệu kĩ thuật phát cầu có thể so sánh hơn kém.

c) Trong số các dữ liệu định lượng tìm được, dữ liệu số nội dung thi đấu là số đếm.

Thực hành 2 (Trang 93):

Cho các loại dữ liệu sau đây:

‒ Danh sách một số loại trái cây: cam, xoài, mít, …

‒ Khối lượng (tính theo g) của một số trái cây: 240; 320; 1 200; ...

‒ Độ chín của trái cây: rất chín, vừa chín, hơi chín, còn xanh, ...

‒ Hàm lượng vitamin C (tính theo mg) có trong một số trái cây: 95; 52; 28; ...

‒ Mức độ tươi ngon của trái cây: loại 1, loại 2, loại 3.

a) Tìm dữ liệu định tính và dữ liệu định lượng trong các dữ liệu trên.

b) Trong số các dữ liệu định tính tìm được, dữ liệu nào có thể so sánh hơn kém?

c) Trong số các dữ liệu định lượng tìm được, dữ liệu nào là liên tục?

Trả lời rút gọn:

a)

- Các dữ liệu định tính: danh sách một số loại trái cây; độ chín của trái cây; mức độ tươi ngon của trái cây.

- Các dữ liệu định lượng: khối lượng (tính theo g) của một số trái cây; hàm lượng vitamin C (tính theo mg) có trong một số trái cây.

b) Trong số các dữ liệu định tính tìm được, dữ liệu độ chín của trái cây và dữ liệu mức độ tươi ngon của trái cây có thể so sánh hơn kém.

c) Trong số các dữ liệu định lượng tìm được, cả dữ liệu khối lượng (tính theo g) của một số trái cây và dữ liệu hàm lượng vitamin C (tính theo mg) có trong một số trái cây đều là dữ liệu liên tục.

Vận dụng 3 (Trang 94):

Thống kê về các loại lồng đèn mà các bạn học sinh lớp 8C làm được để trao tặng cho trẻ em khuyết tật nhân dịp Tết Trung thu được cho trong bảng dữ liệu sau:

a) Tìm dữ liệu định tính và dữ liệu định lượng trong bảng dữ liệu trên.

b) Trong số các dữ liệu định tính tìm được, dữ liệu nào có thể so sánh hơn kém?

c) Trong số các dữ liệu định lượng tìm được, dữ liệu nào là rời rạc?

Trả lời rút gọn:

a)

- Các dữ liệu định tính: tên lồng đèn; loại; màu sắc.

- Các dữ liệu định lượng: STT; Số lượng.

b) Trong số các dữ liệu định tính tìm được, dữ liệu loại (lớn, vừa, nhỏ) có thể so sánh hơn kém.

c) Trong số các dữ liệu định lượng tìm được, dữ liệu số lượng (2; 6; 10; 15) là dữ liệu rời rạc.

3. TÍNH HỢP LÍ CỦA DỮ LIỆU

Hoạt động 3 (Trang 94):

Tìm những điểm chưa hợp lí trong bảng dữ liệu sau:

Trả lời rút gọn:

- Dữ liệu: "Nhiều học sinh tham gia" không đúng định dạng vì dữ liệu ở đây phải là số.

- Dữ liệu: "120" không hợp lí vì vượt quá phạm vi sĩ số của một lớp học trong trường Trung học cơ sở.

Thực hành 3 (Trang 95):

Bảng thống kê sau cho biết dữ liệu về hoạt động trong giờ ra chơi của học sinh lớp 8A1 (mỗi học sinh chỉ thực hiện một hoạt động).

Nêu nhận xét của em về tính hợp lí của các dữ liệu trong bảng thống kê trên.

Trả lời rút gọn:

Dữ liệu "90" không hợp lí vì vượt quá phạm vi sĩ số của một lớp học trong trường Trung học cơ sở.

Dữ liệu "Tất cả các bạn nữ" không đúng định dạng vì ở đây dữ liệu phải là số.

Ta có tổng số học sinh ôn bài, chơi cầu lông, đá cầu và chơi cờ vua là:

10 + 18 + 12 + 8 = 48 (học sinh).

Do mỗi học sinh chỉ thực hiện một hoạt động nên 48 học sinh đã vượt quá phạm vi sĩ số của một lớp học trong trường Trung học cơ sở nên dữ liệu số học sinh chưa hợp lí.

Vận dụng 4 (Trang 96):

Thị phần của một sản phẩm là phần thị trường tiêu thụ mà sản phẩm đó chiếm lĩnh so với tổng số sản phẩm tiêu thụ của thị trường. Bảng thống kê sau cho biết tỉ số phần trăm thị phần của 4 loại bút trên thị trường.

Xét tính hợp lí của các quảng cáo sau đây đối với nhãn hiệu bút Z:

a) Là loại bút được mọi người dùng lựa chọn.

b) Là loại bút chiếm thị phần cao nhất.

Trả lời rút gọn:

a) Quảng cáo không hợp lí so với số liệu thống kê vì tỉ lệ loại bút nhãn hiệu Z chỉ chiếm 40%, không phải mọi người dùng lựa chọn tức 100%.

b) Quảng cáo hợp lí vì phản ánh đúng dữ liệu của bảng thống kê.

BÀI TẬP CUỐI SGK 

Bài tập 1 (Trang 96):

Em hãy đề xuất phương pháp thu thập dữ liệu cho các vấn đề sau:

a) Ý kiến của cha mẹ học sinh khối 8 về chất lượng đồng phục của trường em.

b) Tỉ số giữa số lần ra mặt sấp và số lần ra mặt ngửa khi tung đồng xu 100 lần.

c) So sánh số huy chương nhận được ở SEA Games 31 của Việt Nam và Thái Lan.

d) Tổng số sản phẩm quốc nội của mỗi nước thuộc khối ASEAN.

Trả lời rút gọn:

a) Phương pháp thu thập dữ liệu ý kiến của cha mẹ học sinh khối 8 về chất lượng đồng phục của trường em: Lập phiếu thăm dò, phỏng vấn.

b) Phương pháp thu thập dữ liệu tỉ số giữa số lần ra mặt sấp và số lần ra mặt ngửa khi tung đồng xu 100 lần: Làm thí nghiệm ngẫu nhiên (tung đồng xu 100 lần).

c) Phương pháp thu thập dữ liệu so sánh số huy chương nhận được ở SEA Games 31 của Việt Nam và Thái Lan: Dựa vào các nguồn có sẵn như báo chí, Internet,…

d) Phương pháp thu thập dữ liệu tổng số sản phẩm quốc nội của mỗi nước thuộc khối ASEAN: Dựa vào các nguồn có sẵn như báo chí, Internet,…

Bài tập 2 (Trang 96):

Hãy sử dụng phương pháp thích hợp để thu thập dữ liệu và lập bảng thống kê dân số các tỉnh khu vực miền Đông Nam Bộ của Việt Nam.

Trả lời rút gọn:

Ta dùng phương pháp thu thập từ nguồn có sẵn qua mạng Internet để thu thập dữ liệu về dân số các tỉnh khu vực miền Đông Nam Bộ của Việt Nam, chẳng hạn truy cập trang web https://www.gso.gov.vn/dan-so/ (Tổng cục Thống kê).

Bảng thống kê dân số (năm 2021) các tỉnh khu vực miền Đông Nam Bộ của Việt Nam:

Bài tập 3 (Trang 96):

Nêu nhận xét về tính hợp lí của các dữ liệu trong bảng thống kê sau:

Trả lời rút gọn:

Dữ liệu "Cả tổ 3" không đúng định dạng (ở đây dữ liệu phải là số).

Số học sinh tham gia các câu lạc bộ Karate, Vovinam và Judo là:

14 + 32 + 25 = 71 (học sinh).

Do mỗi học sinh chỉ tham gia một câu lạc bộ nên 71 học sinh đã vượt quá phạm vi sĩ số của một lớp học trong trường Trung học cơ sở nên dữ liệu về số học sinh tham gia các câu lạc bộ võ thuật không hợp lí.

Bài tập 4 (Trang 97):

Bảng thống kê sau cho biết sự lựa chọn của 100 học sinh về bốn nhãn hiệu tập vở.

Xét tính hợp lí của các quảng cáo sau đây đối với nhãn hiệu tập vở B:

a) Là sự lựa chọn của mọi học sinh.

b) Là sự lựa chọn hàng đầu của học sinh.

Trả lời rút gọn:

a) Quảng cáo không hợp lí so với số liệu thống kê vì tỉ lệ học sinh chọn nhãn hiệu tập vở B chỉ có 56 học sinh trong tổng số 100 học sinh.

b) Quảng cáo hợp lí vì phản ánh đúng dữ liệu của bảng thống kê (có nhiều số học sinh lựa chọn nhất).

Bài tập 5 (Trang 97):

Thông tin về 5 bạn học sinh của trường Trung học sơ sở Kết Đoàn tham gia Hội khoẻ Phù Đổng được cho bởi bảng thống kê sau:

a) Phân loại các dữ liệu trong bảng thống kê trên dựa trên hai tiêu chí định tính và định lượng.

b) Trong số các dữ liệu định tính tìm được, dữ liệu nào có thể so sánh hơn kém?

c) Trong số các dữ liệu định lượng tìm được, dữ liệu nào là liên tục?

Trả lời rút gọn:

a)

- Các dữ liệu định tính: Họ và tên; môn bơi sở trường; kĩ thuật bơi.

- Các dữ liệu định lượng: Cân nặng (kg); số nội dung thi đấu.

b) Trong số các dữ liệu định tính tìm được, dữ liệu kĩ thuật bơi có thể so sánh hơn kém.

c) Trong số các dữ liệu định lượng tìm được, dữ liệu cân nặng (kg) là liên tục.