BÀI 28. LIPID

Khởi động: Dầu thực vật và mỡ động vật là loại lipid được sử dụng phổ biến hằng ngày để chế biến thực phẩm. Vai trò của chúng trong cơ thể sinh vật là gì? Tại sao tùy theo độ tuổi, cơ thể cần được cung cấp một lượng dầu và mỡ phù hợp? Lipid còn có những ứng dụng gì khác?

Giải rút gọn:

• Vai trò: cung cấp và dự trữ năng lượng, tham gia cấu trúc màng tế bào,…

• Tùy theo độ tuổi, cơ thể cần được cung cấp một lượng dầu và mỡ phù hợp vì nhu cầu dinh dưỡng và chức năng của cơ thể thay đổi theo thời gian và giai đoạn phát triển.

• Ứng dụng: điều chế xà phòng, sản xuất chất dẻo, mỹ phẩm,…

I. LIPID

Câu hỏi 1: Đặc trưng tính chất vật lí của lipid là gì?

Giải rút gọn:

Đặc trưng: không tan trong nước nhưng tan trong một số dung môi hữu cơ.

Câu hỏi 2: Có những loại lipid điển hình nào và vai trò của mỗi loại ở sinh vật là gì?

Giải rút gọn:

Một số loại lipid điển hình:

• Chất béo: dự trữ năng lượng trong cơ thể.

• Sáp: giúp chống nước và một số tác động có hại từ môi trường bên ngoài.

II. CHẤT BÉO

Hoạt động 1: Em hãy tìm hiểu và trình bày về cách làm xà phòng từ dầu ăn, mỡ thừa sau khi sử dụng.

Giải rút gọn:

• Nguyên liệu:

• 1 kg dầu ăn thừa đã lọc bỏ cặn, tạp chất. 

• 200 gram NaOH

• 400 gram nước cất.

• 5 mL tinh dầu sả, chanh, bạc hà tự nhiên. 

• Quy trình:

• Bước 1: Đeo găng tay, kính mắt bảo hộ.

• Bước 2: Khuấy 200 gram NaOH với 400 gram nước cất, chờ nhiệt độ hạ xuống (đến 40 - 45 độ). 

• Bước 3: Đổ hỗn hợp vào ca đựng 1 kg dầu. 

• Bước 4: Khuấy cho tới khi hỗn hợp đặc lại và có độ kết dính. Thêm tinh dầu vào hỗn hợp.

• Bước 5: Đổ xà phòng vào khuôn, đậy kín, để qua đêm cho bánh xà phòng cứng lại.

Hoạt động 2: Chúng ta biết rằng chất béo được ứng dụng rộng rãi trong cuộc sống hằng ngày, từ thực phẩm đến mĩ phẩm và cả dược phẩm. Em hãy tìm hiểu qua sách báo, internet, sau đó thảo luận nhóm và liệt kê ra 3 sản phẩm có chứa chất béo. Giải thích tại sao chất béo lại có trong thành phần các sản phẩm đó.

Giải rút gọn:

• Trong thực phẩm: Chất béo được sử dụng nhằm cung cấp năng lượng cho cơ thể và tạo ra hương vị và độ ngậy cho thực phẩm.

• Trong mĩ phẩm: Chất béo bảo vệ làm da khỏi mất nước, giúp làm mềm da và giữ cho da mịn màng.

• Trong dược phẩm: Chất béo giúp hấp thụ các hoạt chất dược phẩm một cách hiệu quả.