BÀI 33. SƠ LƯỢC VỀ HÓA HỌC VỎ TRÁI ĐẤT VÀ KHAI THÁC TÀI NGUYÊN VỎ TRÁI ĐẤT

Khởi động: Hãy kể tên một số nguyên tố hóa học chủ yếu trong vỏ Trái Đất. Chúng ở trong các loại hợp chất nào? Các chất này có phải là nguồn tài nguyên vô tận để con người khai thác không?

Giải rút gọn:

• Các nguyên tố hóa học: oxygen, silicon, nhôm, sắt, calcium, natri, kali (potassium), magnesium,…

• Chúng có ở trong các oxide và muối. Các chất này không phải nguồn tài nguyên vô tận.

I. HÌNH THÀNH CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC CHỦ YẾU TRONG VỎ TRÁI ĐẤT

Câu hỏi: Dựa vào số liệu ở Bảng 33.1, vẽ biểu đồ thành phần phần trăm về khối lượng các nguyên tố dưới dạng hình tròn và dạng cột. Đọc biểu đồ và rút ra nhận xét về hàm lượng các nguyên tố trong vỏ Trái Đất.

Giải rút gọn:

• Biểu đồ dạng tròn:

• Biểu đồ dạng cột:

• Nhận xét: Trong vỏ Trái Đất, hàm lượng nguyên tố nhiều nhất là O, sau đó đến Si, Al,…

II. CÁC CHẤT CHỦ YẾU TRONG VỎ TRÁI ĐẤT

Hoạt động: Tìm hiểu thành phần hóa học của một số loại đá

Quan sát Hình 33.1 và cho biết:

1. Các loại đá trong hình được tạo thành chủ yếu từ các nguyên tố hóa học nào?

2. Các chất có trong thành phần chủ yếu của các loại đá trên thuộc loại hợp chất hóa học nào?

Giải rút gọn:

1. Tạo thành từ các nguyên tố: O, Ca, Mg, Si, Al,….

2. Thuộc loại hợp chất khoáng vật.

Câu hỏi: Hãy cho biết các dạng chất chủ yếu trong vỏ Trái Đất.

Giải rút gọn:

Các dạng chất chủ yếu trong vỏ Trái Đất là: oxide và muối.

III. KHAI THÁC TÀI NGUYÊN TỪ VỎ TRÁI ĐẤT

Hoạt động 1: Hãy tìm hiểu thành phần hóa học và ứng dụng của cát. Việc khai thác cát trái phép ở các lòng sông, bãi biển có thể gây ra hậu quả gì?

Giải rút gọn:

• Thành phần hóa học chủ yếu trong cát là: SiO₂.

• Ứng dụng: vật liệu xây dựng, chế tạo ra các sản phẩm thủy tinh, nguyên liệu trong các máy lọc nước, dập tắt lửa hay tăng độ ma sát cho nền đường, nguyên liệu cho mỹ thuật,…

• Hậu quả:

• Dòng sông bị biến dạng, đáy sông bị hạ thấp.

• Xói lở bãi sông, đê, kè, triều cường,….

• Ảnh hưởng các công trình lấy nước ven sông.

• Thiếu nguồn cung cấp nước cho những dòng sông, bãi biển khác.

Hoạt động 2: Viết bài thuyết trình và trình bày trước lớp về:

• Lợi ích cơ bản về kinh tế, xã hội của việc khai thác tài nguyên từ vỏ Trái Đất.

• Lợi ích của việc tiết kiệm, bảo vệ nguồn tài nguyên và sử dụng vật liệu tái chế.

Giải rút gọn:

• Lợi ích cơ bản về kinh tế, xã hội của việc khai thác tài nguyên từ vỏ Trái Đất:

• Là nguồn nguyên liệu cần thiết cho hoạt động công nghiệp, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. 

• Đóng góp vào việc phát triển hạ tầng và cung cấp các dịch vụ cơ bản, phục vụ cho mục đích sinh hoạt của con người, cải thiện chất lượng cuộc sống cho cộng đồng. 

• Lợi ích của việc tiết kiệm, bảo vệ nguồn tài nguyên và sử dụng vật liệu tái chế

• Giảm thiểu các tác động tiêu cực đến môi trường, đồng thời cũng giúp bảo vệ môi trường sống của động vật. 

• Giảm lượng rác thải cũng như giảm các tác động tiêu cực của môi trường đến sức khỏe con người.