BÀI 33. SƠ LƯỢC VỀ HÓA HỌC VỎ TRÁI ĐẤT VÀ KHAI THÁC TÀI NGUYÊN VỎ TRÁI ĐẤT

Khởi động: Hãy kể tên một số nguyên tố hóa học chủ yếu trong vỏ Trái Đất. Chúng ở trong các loại hợp chất nào? Các chất này có phải là nguồn tài nguyên vô tận để con người khai thác không?

Giải nhanh:

- Các nguyên tố hóa học: oxygen, silicon, nhôm, sắt, calcium, natri, kali (potassium), magnesium,…

- Chúng có ở trong các oxide và muối như: SiO₂ (thạch anh), Al₂O₃ (quặng bauxite), CaCO₃.MgCO₃ (dolomite),...

- Không phải

I. HÌNH THÀNH CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC CHỦ YẾU TRONG VỎ TRÁI ĐẤT

Câu hỏi: Dựa vào số liệu ở Bảng 33.1, vẽ biểu đồ thành phần phần trăm về khối lượng các nguyên tố dưới dạng hình tròn và dạng cột. Đọc biểu đồ và rút ra nhận xét về hàm lượng các nguyên tố trong vỏ Trái Đất.

Giải nhanh:

-> Hàm lượng các nguyên tố trong vỏ Trái Đất là không đều nhau. Trong vỏ Trái Đất, hàm lượng nguyên tố nhiều nhất là O, sau đó đến Si, Al,…

II. CÁC CHẤT CHỦ YẾU TRONG VỎ TRÁI ĐẤT

Hoạt động: Tìm hiểu thành phần hóa học của một số loại đá

Quan sát Hình 33.1 và cho biết:

1. Các loại đá trong hình được tạo thành chủ yếu từ các nguyên tố hóa học nào?

2. Các chất có trong thành phần chủ yếu của các loại đá trên thuộc loại hợp chất hóa học nào?

Giải nhanh:

1. O, Ca, Mg, Si, Al,….

2. Hợp chất khoáng vật.

Câu hỏi: Hãy cho biết các dạng chất chủ yếu trong vỏ Trái Đất.

Giải nhanh:

Oxide và muối

III. KHAI THÁC TÀI NGUYÊN TỪ VỎ TRÁI ĐẤT

Hoạt động 1: Hãy tìm hiểu thành phần hóa học và ứng dụng của cát. Việc khai thác cát trái phép ở các lòng sông, bãi biển có thể gây ra hậu quả gì?

Giải nhanh:

- Thành phần hóa học: SiO₂.

- Ứng dụng: 

+ Là vật liệu quan trọng trong vật liệu xây dựng.

+ Là nguyên liệu trong các máy lọc nước.

+ Cát trộn với đất nhằm mục đích trồng cây.

+ Dùng để dập tắt lửa hay tăng độ ma sát cho nền đường.

+ Ngoài ra, cát còn là nguyên liệu cho mỹ thuật: tranh cát, vẽ tranh trên cát,…

- Việc khai thác cát trái phép ở lòng sông hoặc bãi biển để lại hậu quả:

+ Dòng sông bị biến dạng, đáy sông bị hạ thấp.

+ Xảy ra hàng loạt sự cố như: xói lở bãi sông, đê, kè, triều cường,… đe dọa đến sự an toàn của người dân sống ven bờ.

+ Thiếu nguồn cung cấp nước cho những dòng sông, bãi biển khác, gây ra hiện tượng sông chết và biển chết, ô nhiễm môi trường.

Hoạt động 2: Viết bài thuyết trình và trình bày trước lớp về:

- Lợi ích cơ bản về kinh tế, xã hội của việc khai thác tài nguyên từ vỏ Trái Đất.

- Lợi ích của việc tiết kiệm, bảo vệ nguồn tài nguyên và sử dụng vật liệu tái chế.

Giải nhanh:

Xin chào thầy/cô và các bạn. Hôm nay em xin phép trình bày về tầm quan trọng cũng như lợi ích của việc tiết kiệm, bảo vệ nguồn tài nguyên và sử dụng vật liệu tái chế. 

Đầu tiên là việc tiết kiệm và bảo vệ tài nguyên. Việc tiết kiệm tài nguyên giúp giảm thiểu các tác động tiêu cực đến môi trường, đồng thời cũng giúp bảo vệ môi trường sống của động vật. Việc tiết kiệm còn giúp chúng ta giảm chi phí vận hành và sản xuất. Có thể nói, việc tiết kiệm và bảo vệ nguồn tài nguyên thiên nhiên là một trong những cơ sở để đất nước phát triển hơn, bền vững hơn.

Tiếp đến là lợi ích của việc sử dụng vật liệu tái chế. Việc sử dụng vật tái chế giúp giảm lượng rác thải cũng như giảm các tác động tiêu cực của môi trường đến sức khỏe con người. Quá trình tái chế thường tiêu tốn ít năng lượng hơn so với quá trình sản xuất nguyên liệu mới, do đó nó sẽ giúp giảm lượng khí thải và ô nhiễm từ việc sản xuất. Đồng thời, việc sử dụng và tái chế vật liệu cũ kích thích sự sáng tạo ở trong mỗi con người, tạo ra nhiều ý tưởng “xanh” và phát triển ngành công nghiệp tái chế.

Tóm lại, việc tiết kiệm, bảo vệ tài nguyên và sử dụng vật liệu tái chế là việc cần thiết để chúng ta có một hành tinh xanh, sạch, đẹp hơn Hãy chung tay cùng nhau gìn giữ hành tinh này. Cảm ơn mọi người đã lắng nghe!