_{BÀI 1. NHẬN BIẾT MỘT SỐ DỤNG CỤ, HÓA CHẤT. THUYẾT TRÌNH MỘT VẤN ĐỀ KHOA HỌC}

Khởi động: Để kiểm chứng các dự đoán trong lĩnh vực khoa học tự nhiên, cần tiến hành thí nghiệm. Làm thế nào lựa chọn được dụng cụ, hóa chất phù hợp để thực hiện thí nghiệm thành công và an toàn?

Giải nhanh:

Lựa chọn dụng cụ, hóa chất phù hợp với thí nghiệm đó. 

Hiểu rõ thí nghiệm mình làm sẽ cần dùng đến dụng cụ, hóa chất nào

Nắm vững các cách sử dụng cũng như cách bảo quản dụng cụ và hóa chất 

I. GIỚI THIỆU MỘT SỐ DỤNG CỤ VÀ CÁCH SỬ DỤNG

Câu hỏi: Để tạo tia sáng, chùm sáng, có thể dùng đèn dây tóc và các tấm chắn sáng có khe hẹp. Em hãy đề xuất một cách làm khác.

Giải nhanh:

- Dùng đèn chiếu vào một miếng bìa có khoét một lỗ nhỏ

- Hoặc dùng đèn laser. 

Hoạt động: Quan sát điện kế, giải thích vì sao vạch 0 nằm giữa thang đo?

Giải nhanh:

Vạch 0 nằm giữa thang đo vì giá trị của dòng điện cảm ứng có thể âm (<0) hoặc dương (>0)

Câu hỏi 1: Phễu, phễu chiết, bình cầu trong phòng thí nghiệm thường được làm bằng vật liệu gì? Cần lưu ý điều gì khi sử dụng chúng?

Giải nhanh:

Thường được làm bằng thủy tinh. 

Lưu ý:

- Trước khi sử dụng, các dụng cụ trên cần phải được rửa sạch, sấy khô, khử trùng 

- Sau khi làm thí nghiệm, sấy khô, úp ngược chúng trong các giá thí nghiệm hoặc ngăn tủ.

- Xếp các dụng cụ này ở ngăn thấp nhất trên giá 

- Không được cho nước nóng, nước sôi vào dụng cụ thủy tinh đang lạnh hoặc ở nhiệt độ thường 

Câu hỏi 2: Khi cần đun nóng dung dịch trong cốc thủy tinh, tại sao cần phải dùng lưới tản nhiệt?

Giải nhanh:

Vì dung dịch đun nóng làm cho lớp thành thủy tinh bên trong lập tức giãn nỡ ra trong khi lớp thủy tinh bên ngoài lại chưa kịp giãn nở, quá trình giãn nở không đồng nhất và gây ra hiện tượng vỡ, nứt, thậm chí có thể gây nổ cốc.

II. MỘT SỐ HÓA CHẤT CƠ BẢN TRONG PHÒNG THÍ NGHIỆM

Hoạt động: Sử dụng hóa chất và dụng cụ trong phòng thí nghiệm:

Đề xuất dụng cụ, hóa chất và thực hiện thí nghiệm chứng minh tính chất hóa học chung của acid hoặc base.

Giải nhanh:

Chuẩn bị: 3 ống nghiệm mất nhãn đựng HCl, Na₂SO₄, NaOH; giấy quỳ tím

Thực hiện: Lấy ở mỗi ống một giọt dung dịch nhỏ vào giấy quỳ tím

- Nếu quỳ tím không đổi màu -> Na₂SO₄

- Nếu quỳ tím chuyển sang màu đỏ  -> HCl

- Nếu quỳ tím chuyển sang màu xanh  -> NaOH.

Câu hỏi 1: Khi thực hiện lấy hóa chất rắn, lỏng, cần lưu ý gì để các hóa chất đảm bảo được độ tinh khiết và bảo quản được lâu dài?

Giải nhanh:

- Trước khi lấy hóa chất, cần đảm bảo rằng dụng cụ và bình chứa đã được làm sạch và khô ráo.

- Không dùng tay lấy hóa chất mà sử dụng các dụng cụ cần thiết để lấy hóa chất.

- Sau khi lấy hóa chất xong cần bảo quản cẩn thận theo hướng dẫn của nhà sản xuất. 

Câu hỏi 2: Tại sao cần phải đọc cẩn thận nhãn hóa chất trước khi sử dụng?

Giải nhanh:

Hóa chất có nhiều loại độc hại gây nguy hiểm cho con người, đọc kỹ nhãn hóa chất giúp đảm bảo an toàn sức khỏe, tránh lấy nhầm hóa chất và tránh gây lãng phí.

Câu hỏi 3: Tại sao không được tự ý nghiền, trộn các hóa chất?

Giải nhanh:

Hành động này có thể gây nguy hiểm nghiêm trọng cho sức khỏe và môi trường, tự ý trộn các hóa chất với nhau sẽ tạo ra các phản ứng phức tạp, không kiểm soát được, thậm chí gây nổ.

Câu hỏi 4: Em cần lưu ý gì khi sử dụng các hóa chất dễ bay hơi; hóa chất độc hại; hóa chất nguy hiểm (H2SO4 đặc,...)?

Giải nhanh:

- Tránh tiếp xúc trực tiếp với các hóa chất này, không dùng tay, dùng mũi ngửi,…

- Đọc kĩ thông tin nhãn mác của hóa chất.

- Không để chung các hóa chất mà khi tương tác có khả năng bốc chát.

- Sử dụng xong phải bảo quản hóa chất đúng cách, sử dụng lắp đậy kín,…

III. VIẾT VÀ TRÌNH BÀY BÁO CÁO MỘT VẤN ĐỀ KHOA HỌC

Hoạt động 1: Em hãy so sánh cấu trúc của bài báo cáo một vấn đề khoa học theo cách thức quy định chung với các báo cáo thực hành hay báo cáo thí nghiệm, điều tra mà em đã thực hiện.

Giải nhanh:

- Giống: Đều có tiêu đề, mục tiêu, trang thiết bị, các bước tiến hành, kết quả, thảo luận và kết luận.

- Khác: 

+ Trong bài báo cáo một vấn đề khoa học, sau tiêu đề nó sẽ có mục tóm tắt . Còn bài báo cáo thí nghiệm không có mục tóm tắt.

+ Bài báo cáo khoa học có mục giới thiệu (mục này mô tả vấn đề và tầm quan trọng của vấn đề; mục tiêu của nghiên cứu). Bài báo các thực nghiệm chỉ có mục tiêu của bài thí nghiệm

+ Trong báo cáo khoa học, trang thiết bị và các bước làm thí nghiệm sẽ được gộp chung lại trong mục phương pháp. Trong bài báo cáo, trang thiết bị và các bước làm sẽ được chia thành hai mục khác nhau.

+ Bài báo cáo khoa học có mục tài liệu tham khảo, còn bài báo cáo thí nghiệm thì không cần.

Hoạt động 2: Lựa chọn một hoạt động nghiên cứu hoặc hoạt động thực hành và viết báo cáo cho hoạt động này.

Giải nhanh:

BÁO CÁO KẾT QUẢ KHẢO SÁT THỰC TẾ VỀ DỊCH SỐT XUẤT HUYẾT VÀ THỰC TRẠNG Ở ĐỊA PHƯƠNG

Tóm tắt: Báo cáo này trình bày kết quả từ cuộc khảo sát thực tế về dịch sốt xuất huyết và thực trạng ở địa phương. Đối tượng khảo sát gồm 30 chủ hộ gia đình và cán bộ địa phương. Kết quả khảo sát cho thấy tác động của sốt xuất huyết và diễn biến về dịch tại địa phương, qua đó hướng tới mục đích nâng cao ý thức và tiếp tục phòng ngừa dịch.

I. Giới thiệu:

Sốt xuất huyết đang là vấn đề quan trọng liên quan đến sức khỏe cộng động, đặc biệt ở địa phương và được rất nhiều người quan tâm. Điều tra và nghiên cứu về dịch sẽ cung cấp thông tin quan trọng để nâng cao ý thức về các biện pháp phòng tránh dịch.

Mục tiêu của nghiên cứu này:

- Điều tra được thực trạng tình hình cũng như diễn biến hiện nay của dịch sốt xuất huyết ở địa phương.

- Trên cơ sở kết quả điều tra đề xuất các giải pháp phòng ngừa dịch sốt xuất huyết.

II. Phương pháp:

1. Phương pháp và công cụ khảo sát thực tế:

Phương pháp: Điều tra bằng phiếu hỏi

Phỏng vấn trực tiếp một số đối tượng

Công cụ: Bộ phiếu hỏi và đề cương phỏng vấn trực tiếp

2. Đối tượng khảo sát:

- Đối tượng: 30 chủ hộ gia đình và cán bộ địa phương 

- Địa bàn khảo sát: các tổ dân phố số 1, 2, 3 thuộc phường Minh Khai.

III. Kết quả:

1. Nhận thức của người dân về ảnh hưởng của dịch sốt xuất huyết đối với sức khỏe con người

Kết quả cho thấy 100% đối tượng đều nắm rõ ảnh hưởng của dịch sốt xuất huyết đối với sức khỏe cộng đồng.

2. Thực trạng về tình hình mắc sốt xuất huyết ở địa phương:

Số chủ hộ bản thân là người mắc sốt xuất huyết hoặc có người thân trong nhà mắc sốt xuất hiện: 01 người, chiếm 3,33%.

3. Thực trạng về các biện pháp phòng ngừa sốt xuất huyết

Tất cả đều đã nắm rõ các biện pháp phòng ngừa dịch sốt xuất huyết. Các hộ gia đình đều đã làm rất tốt công tác phòng chống dịch.

IV. Thảo luận:

Tất cả người dân đều có nhận thức tốt và hiểu rõ về sự nguy hại mà sốt xuất huyết gây ra và chủ động có những biện pháp phòng tránh dịch ngay sau khi có thông báo.

V. Kết luận:

- Nhận thức về tác động quan trọng của dịch sốt xuất huyết và sự quan trọng của các biện pháp phòng chống dịch

- Các biện pháp cần được thực hiện để nâng cao nhận thức của người dân như: vệ sinh sạch sẽ môi trường xung quanh, ngủ mắc màn, không để lại các vũng nước lắng đọng để không tạo môi trường cho muỗi sinh sống.

Tài liệu tham khảo

1. Báo sức khỏe và đời sống (2022), Sốt xuất huyết: Nguyên nhân, triệu chứng, điều trị và cách phòng.

IV. BÀI THUYẾT TRÌNH MỘT VẤN ĐỀ KHOA HỌC

Hoạt động 1: Để thực hiện thuyết trình báo cáo kết quả nghiên cứu, thực hành, em hãy xây dựng bản trình chiếu trên phần mềm.

Giải nhanh:

Hoạt động 2: Trình bày báo cáo với các bạn trong lớp về một vấn đề khoa học mà em đã lựa chọn.

Giải nhanh:

Lời giới thiệu

Các mục mà em đã chuẩn bị

Lời kết thức

Hoạt động: Em hãy thiết kế một báo cáo treo tường để trình bày kết quả của một nghiên cứu khoa học hoặc một bài thực hành mà em đã thực hiện trong môn Khoa học tự nhiên.

Giải nhanh:

Câu hỏi: Em hãy so sánh ưu, nhược điểm của hai cách thuyết trình báo cáo: sử dụng phần mềm trình chiếu và sử dụng báo cáo treo tường.

Giải nhanh: