BÀI 50. CƠ CHẾ TIẾN HÓA

Khởi động: Sâu bọ rất đa dạng về hình thái và màu sắc. Nguyên nhân và cơ chế nào đã tạo nên sự đa dạng đó?

Giải rút gọn:

Nguyên nhân: do môi trường sống đa dạng và chọn lọc tự nhiên.

I. QUAN ĐIỂM CỦA LAMARCK VỀ CƠ CHẾ TIẾN HÓA

Hoạt động: Quan sát Hình 50.1, thực hiện các yêu cầu sau:

1. Mô tả quá trình hình thành loài hươu cao cổ theo quan điểm của Lamatck.

2. Nguyên nhân nào dẫn đến sự hình thành loài hươu cao cổ?

Giải rút gọn:

1. Quá trình: Ban đầu, hươu cổ ngắn không ăn được lá cây trên cao. Để ăn được lá, hươu phải vươn cao cổ. Dần dần sự biến đổi này được tích lũy và trải qua nhiều thế hệ hình thành loài hươu có cổ cao.

2. Nguyên nhân: do hươu cổ ngắn muốn ăn được lá cây trên cao phải rướn cổ lên.

Câu hỏi: Nêu những hạn chế trong quan điểm Lamarck về cơ chế tiến hóa.

Giải rút gọn:

Hạn chế: Thiếu cơ sở di truyền học, không giải thích được sự đa dạng và phức tạp của các loài mà chỉ dựa trên cơ chế thừa kế đặc điểm tích lũy qua thời gian, không đề cập đến nguyên tắc lựa chọn tự nhiên

II. QUAN ĐIỂM CỦA DARWIN VỀ CƠ CHẾ TIẾN HÓA

Hoạt động: Quan sát Hình 50.2 và thực hiện các yêu cầu sau:

1. Mô tả quá trình hình thành loài hươu cao cổ theo quan điểm của Darwin.

2. Để giải thích sự hình thành loài  hươu cao cổ, quan điểm của Darwin khác với quan điểm của Lamarck như thế nào?

Giải rút gọn:

1. Quá trình: quá trình sinh sản của loài hươu phát sinh biến dị cổ dài. Hươu cổ dài ăn được lá cây trên cao tồn tại và thích nghi tốt hơn. Trải qua nhiều thế hệ dẫn đến kết quả hình thành loài hươu cổ dài.

2. Khác nhau:

• Theo Drawin, quá trình sinh sản làm xuất hiện biến dị cá thể. Còn theo Lamarck, tất cả hươu đều có cổ ngắn.

• Theo Darwin, hươu cổ ngắn sẽ chết đi chỉ còn hươu cổ dài còn sống; còn theo Lamarck hươu cao cổ hình thành do hươu rướn cổ để ăn lá cây trên cao.

Câu hỏi: Trình bày những hạn chế trong quan điểm của Darwin về cơ chế tiến hóa.

Giải rút gọn:

Hạn chế: Thiếu cơ sở di truyền học, thiếu bằng chứng về di truyền, không giải thích được các cơ chế di truyền phức tạp, thiếu sự phát triển của gene di truyền.

III. MỘT SỐ LUẬN ĐIỂM CỦA THUYẾT TIẾN HÓA TỔNG HỢP HIỆN ĐẠI

Câu hỏi 1: Nguồn biến dị nào là nguyên liệu chính cho tiến hóa? Tại sao?

Giải rút gọn:

Đột biến vì đột biến tạo ra các tính trạng mới.

Câu hỏi 2: Xác định nhân tố tiến hóa được thể hiện trong Hình 50.3a và 50.3b.

Giải rút gọn:

Các nhân tố tiến hóa ở:

• Hình 50.3a: di - nhập gene

• Hình 50.3b: giao phối không ngẫu nhiên

Hoạt động 1: Quan sát Hình 50.4, mô tả sự hình thành các đơn vị phân loại.

Giải rút gọn:

Sự hình thành các đơn vị phân loại: Sự biến đổi tần số allele, tần số kiểu gene của quần thể dẫn đến hình thành các loài có nhiều đặc điểm tương đồng. Quá trình tiến hóa lớn diễn ra sẽ tạo ra các loài có nhiều đặc điểm khác biệt và có thể xếp vào các đơn vị phân loại trên loài.

Hoạt động 2: Tiến hóa lớn diễn ra theo cơ chế nào?

Giải rút gọn:

Cơ chế: diễn ra trong không gian địa lí rộng lớn và thời gian lịch sử lâu dài sẽ tạo ra các loài có nhiều đặc điểm khác biệt và có thể xếp vào các đơn vị phân loại trên loài.