BÀI 28. LIPID

A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT CỦA BÀI HỌC

- Nêu được khái niệm lipid, khái niệm chất béo, trạng thái thiên nhiên, công thức tổng quát của chất béo đơn giản là (R–COO)₃C₃H₅, đặc điểm cấu tạo.

- Trình bày được tính chất vật lý của chất béo (trạng thái, tính tan) và tính chất hóa học (phản ứng xà phòng hóa). Viết được phương trình hóa học xảy ra.

- Nêu được vai trò của lipid tham gia vào cấu tạo tế bào và tích lũy năng lượng trong cơ thể.

- Trình bày được ứng dụng của chất béo và đề xuất biện pháp sử dụng chất béo cho phù hợp trong việc ăn uống hằng ngày để có cơ thể khỏe mạnh, tránh được bệnh béo phì.

B. NHỮNG NỘI DUNG CẦN GHI NHỚ TRONG BÀI HỌC

I. LIPID

- Khái niệm: Lipid là những hợp chất hữu cơ có trong tế bào sống, không tan trong nước nhưng tan được trong một số dung môi hữu cơ như xăng, dầu hỏa...

- Một số loại điển hình:

+ Chất béo: chống nước và một số tác động có hại từ môi trường ngoài (ví dụ: dầu thực vật, mỡ động vật...).

+ Sáp: nguồn dự trữ năng lượng chính của cơ thể (ví dụ: vỏ quả bơ, bề mặt lá cọ...)

II. CHẤT BÉO

1. Khái niệm

Chất béo là triester của glicerol và các acid béo, có công thức (R–COO)₃C₃H₅.

2. Tính chất vật lí

Chất béo tồn tại ở trạng thái lỏng hoặc rắn, nhẹ hơn nước, không tan trong nước và tan trong một số dung môi như xăng, benzene...

3. Tính chất hóa học

- Chất béo là triester của glicerol và các acid béo, có công thức (R–COO)₃C₃H₅. Phản ứng đặc trưng của chất béo là phản ứng xà phòng hoá.

4. Ứng dụng

Ứng dụng của chất béo: 

• làm thực phẩm (dầu hướng dương, mỡ lợn, lạc, bơ...), 

• mĩ phẩm (chất làm mềm, dưỡng ẩm,...), 

• nhiên liệu (dầu diesel sinh học), 

• nguyên liệu (sản xuất xà phòng,...), dược phẩm...

5. Sử dụng chất béo đúng cách để hạn chế béo phì

- Chất béo cung cấp nhiều năng lượng cho cơ thể hơn so với chất đạm, chất đường bột.

- Để có lợi cho sức khỏe, tránh béo phì, cần chú ý những điều sau khi sử dụng chất béo trong khẩu phần ăn hàng ngày:

+ Lựa chọn thực phẩm có lượng chất béo phù hợp.

+ Ưu tiên sử dụng chất béo có nguồn gốc thực vật, giàu omega-3.