BÀI 25. ACETIC ACID

MỞ ĐẦU

Giấm ăn là dung dịch acetic acid có nồng độ khoảng 2% - 5%, thường được dùng làm gia vị trong nhiều món ăn và còn nhiều ứng dụng khác

Acetic acid có cấu tạo như thế nào? Hợp chất này có tính chất và ứng dụng gì trong đời sống?

Giải rút gọn:

- Cấu tạo:

+ Công thức phân tử là C₂H₄O₂.

+ Công thức cấu tạo thu gọn của acetic acid: CH₃COOH. Đặc điểm công thức cấu tạo: có một nhóm -COOH liên kết với nhóm -CH₃.

-Tính chất của acetic acid:

+ Tính chất vật lý: chất lỏng, không màu, vị chua, mùi đặc trưng, sôi ở 118℃, nặng hơn nước, tan vô hạn trong nước.

+ Tính chất hóa học của acetic acid: có tính chất chung của một acid và phản ứng với ethylic alcohol tạo ester.

- Ứng dụng của acetic acid: giấm ăn, chất dẻo, tơ nhân tạo, dược phẩm,…

1. CÔNG THỨC PHÂN TỬ, CÔNG THỨC CẤU TẠO CỦA ACETIC ACID

Câu 1: Quan sát Hình 25.1, hãy nhận xét về công thức cấu tạo của acetic acid

Giải rút gọn:

Gồm có một nhóm -COOH liên kết với nhóm -CH₃

2. TÍNH CHẤT VẬT LÝ CỦA ACETIC ACID

Câu 2: Theo em, những thông tin nào cho biết acetic acid nặng hơn nước và tan vô hạn trong nước.

Giải rút gọn:

- Do khối lượng riêng của acetic acid là 1,045g/mL, nặng hơn khối lượng riêng của nước, chứng tỏ acetic acid nặng hơn nước.

- Khi cho acetic acid vào nước với lượng bất kì, ta luôn thu được hỗn hợp đồng nhất, chứng tỏ acetic acid tan vô hạn trong nước.

3. TÍNH CHẤT HÓA HỌC CỦA ACETIC ACID

Câu 3: Quan sát Hình 25.3, em hãy giải thích hiện tượng của Thí nghiệm 1

Giải rút gọn:

Do acetic acid có tính chất chung của một acid, làm quỳ tím hoá đỏ.

Luyện tập: Hãy trình bày cách phân biệt 3 dung dịch riêng biệt sau: acetic acid, ethylic alcohol, sodium hydroxide

Giải rút gọn:

Dùng giấy quỳ tím để phân biệt ta thấy hiện tượng quan sát được như sau:

- Làm giấy quỳ tím chuyển hồng:  acetic acid;

- Làm giấy quỳ tím chuyển xanh: sodium hydroxide;

- Không làm giấy quỳ tím đổi màu: ethylic alcohol.

Câu 4: Tiến hành Thí nghiệm 2 và nêu hiện tượng xảy ra trong mỗi ống nghiệm

Giải rút gọn:

- Ống 1: có khí thoát ra.

- Ống 2: có khí thoát ra.

- Ống 3: bột copper (II) oxide tan dần.

- Ống 4: ban đầu dung dịch trong ống nghiệm có màu hồng, sau khi nhỏ dung dịch acetic acid vào, màu hồng của dung dịch nhạt dần rồi biến mất.

Luyện tập: Viết các phương trình hóa học xảy ra khi cho acetic acid lần lượt tác dụng với barium carbonate, magnesium, zinc oxide, calcium hydroxide

Giải rút gọn:

2CH₃COOH + BaCO₃ → (CH₃COO)₂Ba + CO₂ + H₂O

2CH₃COOH + Mg → (CH₃COO)₂Mg + H₂

2CH₃COOH + ZnO → (CH₃COO)₂Zn + H₂O

2CH₃COOH +Ca(OH)₂ → (CH₃COO)₂Ca + 2H₂O

Câu 5: Viết phương trình hóa học của phản ứng đốt cháy acetic acid.

Giải rút gọn:

CH₃COOH + 2O₂ 2CO₂ + 2H₂O

Câu 6: Tên gọi của phản ứng ở Thí nghiệm 3 là gì? Cho biết tên gọi chung của sản phẩm

Giải rút gọn:

Thí nghiệm 3 có phản ứng ester hóa. Sản phẩm thu được có tên gọi chung là ester.

4. ĐIỀU CHẾ VÀ ỨNG DỤNG CỦA ACETIC ACID

Câu 7: Hãy cho biết để tạo ra giấm ăn từ ethylic alcohol thì cần phải có những nguyên liệu nào.

Giải rút gọn:

Cần phải có những nguyên liệu sau: dung dịch ethylic alcohol loãng, men giấm làm xúc tác, oxygen (trong không khí). Phương trình hóa học chuyển hóa ethylic alcohol thành acetic acid: C₂H₅(OH) + O₂ CH₃COOH + H₂O 

Câu 8: Tìm hiểu thông tin, em hãy cho biết một số ứng dụng của acetic acid trong đời sống

Giải rút gọn:

Ứng dụng: giấm ăn, chất dẻo, tơ nhân tạo, dược phẩm, chất cầm màu khi nhuộm vải, chất diệt cỏ, hương liệu,…

Vận dụng: Giấm được xem là một loại gia vị trong chế biến thực phẩm,… Từ thực tế trong đời sống, em hãy cho biết thêm một số ứng dụng khác của giấm

Giải rút gọn:

Một số ứng dụng khác của giấm: khắc phục bong gân, máu bầm; chống lão hóa da, giảm nám da; kháng khuẩn, khử mùi;...