BÀI 48. PHÁT SINH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA SỰ SỐNG TRÊN TRÁI ĐẤT

Mở đầu: Các nhà khoa học đã tìm thấy nhiều bằng chứng để khẳng định rằng, sự sống trên Trái Đất dược bắt nguồn từ các hợp chất vô cơ và được phát triển qua các giai đoạn từ đơn giản đến phức tạp. Cơ chế nào, bằng chứng nào có thể giải thích quá trình hình thành và phát triển của thế giới sinh vật trên Trái Đất của chúng ta? Sự hình thành và phát triển của loài người đã diễn ra như thế nào?

Giải rút gọn:

- Bằng chứng: sự sống bắt nguồn từ các hợp chất vô cơ, qua quá trình tiến hóa từ đơn giản đến phức tạp. 

- Thế giới sinh vật phát triển qua sự kết hợp của nguyên tố hóa học và điều kiện môi trường. Loài người tiến hóa từ tổ tiên chung với các loài khác, phát triển qua hàng triệu năm thông qua quá trình chọn lọc tự nhiên và tiến hóa sinh học.

1. SỰ PHÁT SINH VÀ QUÁ TRÌNH TIẾN HÓA CỦA SỰ SỐNG TRÊN TRÁI ĐẤT 

Câu 1: Sự hình thành các đại phân tử có khả năng nhân đôi như DNA hay RNA thuộc giai đoạn tiến hóa nào?

Giải rút gọn:

Thuộc giai đoạn tiến hóa sinh học.

Luyện tập: Hãy khái quát các giai đoạn phát triển của thế giới sinh vật trên Trái Đất

Giải rút gọn:

Thế giới sinh vật trên Trái Đất đã trải qua ba giai đoạn phát triển chính: giai đoạn tiền sử, giai đoạn tiến hóa, và giai đoạn hiện đại.

Câu 2: Quan sát Hình 48.1 và đọc thông tin trong bài, hãy mô tả nguồn gốc xuất hiện của sinh vật nhân thực từ sinh vật nhân sơ

Giải rút gọn:

Nguồn gốc được chia thành 4 giai đoạn:

- Tế bào nhân sơ tổ tiên: Đầu tiên, trong quá trình tiến hóa, các tế bào nhân sơ tổ tiên đã xuất hiện, chúng là các tế bào đơn giản chỉ có một loại nhiễm sắc thể và thiếu khả năng tương tác xã hội hoặc xử lý thông tin phức tạp.

- Màng tế bào gấp nếp: màng tế bào của tế bào bắt đầu trải qua quá trình gấp nếp, tạo ra cấu trúc phức tạp hơn, cung cấp sự bảo vệ và hỗ trợ cho các hoạt động nội bộ của tế bào.

- Nội cộng sinh diễn ra: Quá trình nội cộng sinh diễn ra, bắt đầu phát triển các cơ quan và hệ thống chức năng phức tạp, bao gồm cơ quan tiêu hóa, hệ thống thần kinh, và các cơ quan cảm nhận.

- Tổ tiên của tế bào nhân thực: Qua tiến hóa và chọn lọc tự nhiên, các tế bào nhân sơ đã phát triển thành sinh vật nhân thực, có khả năng xử lý thông tin phức tạp, tương tác xã hội và sử dụng công cụ để đáp ứng nhu cầu sinh tồn và tiến bộ

Câu 3: Mô tả các điểm chính trong quá trình tiến hóa để hình thành các sinh vật đa bào ngày nay từ tế bào nhân sơ tổ tiên

Giải rút gọn:

Quá trình tiến hóa này bao gồm sự xuất hiện của tế bào có hạt nhân, sự phát triển của tế bào tổ chức thành cơ thể đa tế bào, và sự tương tác giữa các tế bào để hình thành các cấu trúc và chức năng phức tạp hơn.

2. NGUỒN GỐC LOÀI NGƯỜI

Quan sát Hình 48.2, đọc thông tin ở Bảng 48.2 và trả lời các câu hỏi sau:

Câu 4: Theo em, quá trình tiến hóa từ vượn người thành người hiện đại chịu tác động của những yếu tố nào?

Giải rút gọn:

Chịu tác động của các yếu tố như sự thay đổi môi trường sống, áp lực chọn lọc tự nhiên và sự phát triển của khả năng công nghệ và xã hội.

Câu 5: Những nhóm người nào có mối quan hệ họ hàng gần với người hiện đại (Homo sapiens)? Giải thích

Giải rút gọn:

Các nhóm người tiền sử mà con người hiện đại có mối quan hệ họ hàng gần là Neanderthal. Vì loài này đã tồn tại và sống cùng thời với loài Homo sapiens trong quá khứ, và nghiên cứu di truyền đã chỉ ra rằng chúng ta có một tổ tiên chung.

Luyện tập: Quan sát Hình 48.2, hãy cho biết tại sao người Neanderthal không phải là tổ tiên của người hiện đại

Giải rút gọn:

Vì người Neanderthal và người hiện đại có tổ tiên chung, nhưng không phải là một loài tiếp nối trực tiếp