BÀI 1. GIỚI THIỆU MỘT SỐ DỤNG CỤ VÀ HÓA CHẤT. THUYẾT TRÌNH MỘT SỐ VẤN ĐỀ KHOA HỌC

Mở đầu: Phòng thực hành ở trường phổ thông thường được sử dụng để làm các thí nghiệm thuộc lĩnh vực khoa học tự nhiên. Trong môn khoa học tự nhiên 9 có những dụng cụ và hóa chất nào cần dùng cho các thí nghiệm? Để giới thiệu một vấn đề khoa học cần phải làm bài báo cáo, thuyết trình. Các bước viết, trình bày báo cáo và làm bài thuyết trình một vấn đề khoa học như thế nào?

Giải rút gọn:

- Những dụng cụ và hóa chất cần dùng cho thí nghiệm là: các hóa chất hóa học, lăng kính, thấu kính, các tiêu bản, mẫu vật,...

- Các bước viết, trình bày báo cáo: 

+ Lựa chọn chủ đề.

+ Đặt vấn đề, mục tiêu cho báo cáo.

+ Thực hành thực hiện nghiên cứu.

+ Ghi nhận kết quả và thảo luận về kết quả.

1. MỘT SỐ DỤNG CỤ, HÓA CHẤT

Câu 1: Hãy cho biết những dụng cụ ở Hình 1.1 được sử dụng để hỗ trợ học tập lĩnh vực nào trong môn Khoa học tự nhiên?

Giải rút gọn:

- Tiêu bản nhiễm sắc thể người: Sinh học.

- Lăng kính, thấu kính hội tụ, thấu kính phân kì: Vật lý.

Câu 2: Trong số các hợp chất được chỉ ra ở Hình 1.2. em hãy cho biết những hóa chất nào thường gặp trong tự nhiên, những hóa chất nào thường sử dụng trong sản xuất bánh, kẹo.

Giải rút gọn:

- Những hóa chất thường gặp trong tự nhiên: Đá vôi, vôi sống.

- Những hóa chất thường sử dụng trong sản xuất bánh kẹo: Glucose, saccharose.

Vận dụng: Vì sao hóa chất đựng trong chai, lọ, bao bì phải được dán nhãn với đầy đủ thông tin?

Giải rút gọn:

Vì nó mang lại nhiều lợi ích an toàn và thông tin cho người sử dụng, là một biện pháp quan trọng để bảo vệ người dùng, môi trường, và đảm bảo tuân thủ các quy định pháp luật liên quan đối với sản phẩm hóa chất.

2. VIẾT BÁO CÁO VÀ THUYẾT TRÌNH MỘT VẤN ĐỀ KHOA HỌC

Câu 3: Cấu trúc một báo cáo khoa học thường gồm những phần nào?

Giải rút gọn:

Cấu trúc một báo cáo khoa học thường gồm những phần: tiêu đề, mục tiêu, giả thuyết khoa học, thiết bị và vật liệu, phương pháp thực hiện, kết quả và thảo luận, kết luận.

Câu 4: Trong quá trình nghiên cứu, giả thuyết khoa học được xây dựng nhằm mục đích gì?

Giải rút gọn:

Đưa ra những dự đoán ban đầu cho việc nghiên cứu thông qua phân tích kết quả quan sát và hiểu biết của mình.

Câu 5: Theo em, mục kết quả và thảo luận có ý nghĩa gì trong bài báo cáo khoa học?

Giải rút gọn:

Mục kết quả và thảo luận trong bài báo cáo khoa học thông qua việc trình bày kết quả đạt được của nghiên cứu để giải thích được ý nghĩa của kết quả và gợi ý cho các vấn đề cần tìm hiểu khác nhau

Câu 6: Vì sao phần kết luận báo cáo phải chỉ rõ có đạt được mục tiêu nghiên cứu hay không?

Giải rút gọn:

Phần kết luận báo cáo phải chỉ rõ có đạt được mục tiêu nghiên cứu hay không để đánh giá hiệu suất tổng thể của nghiên cứu và kiểm tra tính hợp lý của phương pháp nghiên cứu.

Luyện tập: Em hãy viết một báo cáo khoa học tìm hiểu tốc độ phản ứng phụ thuộc vào diện tích tiếp xúc của các chất.

Giải rút gọn:

1. Tiêu đề: “Tốc độ phản ứng phụ thuộc vào diện tích tiếp xúc của các chất”.

2. Mục tiêu: Nghiên cứu, kiểm tra tốc độ phản ứng của các chất có phụ thuộc vào diện tích tiếp xúc hay không.

3. Thiết bị và vật liệu:

- Hóa chất: dung dịch H₂SO₄ 15%, các hạt Kẽm (Zinc Zn) với kích thước khác nhau.

- Dụng cụ thí nghiệm: 2 ống nghiệm.

4. Tiến hành thí nghiệm:

- Cho vào 2 ống nghiệm mỗi ống 3 ml dung dịch H₂SO₄ 15%.

- Lấy 2 mẫu kẽm có khối lượng bằng nhau nhưng kích thước hạt khác nhau, kích thước hạt kẽm mẫu 1 nhỏ hơn mẫu 2.

- Cho mẫu kẽm thứ nhất vào ống nghiệm 1, mẫu kém thứ 2 vào ống 2.

5. Kết quả và thảo luận:

- Hiện tượng: có bọt khí thoát ra, ống nghiệm 2 có nhiều bọt khí hơn ống nghiệm 1.

- Phương trình phản ứng: Zn + H₂SO₄ ZnSO₄ + H₂

- Kết quả: ống nghiệm 2 có tốc độ phản ứng nhanh hơn ống nghiệm 1, nên quan sát được nhiều bọt khí thoát ra hơn.

6. Kết luận: Tốc độ phản ứng có phụ thuộc vào diện tích tiếp xúc bề mặt, diện tích tiếp xúc càng lớn thì tốc độ phản ứng càng nhanh và ngược lại.

Câu 7: Em cần chuẩn bị gì để thuyết trình một vấn đề khoa học?

Giải rút gọn:

Sau khi hoàn thiện các nội dung cần thiết cho một báo cáo, thiết kế bài thuyết trình và chuẩn bị bài thuyết trình dưới dạng poster hoặc bài trình chiếu máy tính thông qua các phần mềm trình chiếu phổ biến (MS PowerPoint,…)

Vận dụng: Sau khi hoàn thành báo cáo (ở phần luyện tập trên), em hãy thiết kế bài thuyết trình dưới dạng các slide trình chiếu trên máy tính và giới thiệu cho các bạn trong lớp.

Giải rút gọn:

Học sinh tự thiết kế bài thuyết trình dựa trên bài báo cáo mẫu ở trên.