BÀI 34. NGUỒN CARBON. CHU TRÌNH CARBON VÀ SỰ ẤM LÊN TOÀN CẦU

Mở đầu: Trong những năm gần đây, hiện tượng biến đổi khí hậu diễn ra hầu như ở nhiều nơi trên Trái Đất. Ảnh hưởng của nó ngày càng nghiêm trọng đến môi trường tự nhiên và con người. Nguyên nhân gây ra sự bất thường của khí hậu là do đâu? Con người đã thực hiện những biện pháp nào để làm giảm sự biến đổi đó?

Giải rút gọn:

- Nguyên nhân do hiệu ứng nhà kính, gây nên sự ấm lên toàn cầu. 

- Biện pháp: làm giảm lượng khí nhà kính thải ra môi trường, hưởng ứng giờ Trái Đất, tích cực nghiên cứu và chuyển dần sang sử dụng các nguồn năng lượng mới thân thiện với môi trường…

1. NGUỒN CARBON VÀ CHU TRÌNH CARBON TRONG TỰ NHIÊN

Câu 1: Quan sát Hình 34.1, hãy cho biết carbon tồn tại dưới những dạng nào trong tự nhiên?

Giải rút gọn:

Trong tự nhiên, carbon tồn tại dưới dạng đơn chất, hợp chất, các muối carbonate và trong các hợp chất hữu cơ.

Luyện tập: Em hãy tìm một số vật thể trong tự nhiên có thành phần là hợp chất của nguyên tố carbon

Giải rút gọn:

Thạch nhũ có thành phần chính là CaCO₃; soda khan có công thức là Na₂CO_3…

Câu 2: Em hãy cho biết vì sao các nhiên liệu than mỏ, khí thiên nhiên, khí mỏ dầu khi đốt cháy sẽ sinh ra CO₂

Giải rút gọn:

Vì chúng đều là những nhiên liệu có chứa carbon.

Câu 3: Sự chuyển hóa carbon trong tự nhiên diễn ra như thế nào?

Giải rút gọn:

- Quá trình hấp thu làm giảm lượng carbon dioxide trong khí quyển: khí carbon dioxide trong không khí được thực vật hấp thu và thực hiện quá trình quang hợp tạo ra các hợp chất hữu giúp thực vật phát triển. Động vật ăn thực vật, các hợp chất chứa carbon trong thực vật được chuyển sang động vật. Ngoài ra carbon dioxide có thể hòa tan trong nước biển, sông, hồ.

- Quá trình phát thải khí carbon dioxide: Quá trình hô hấp là nguồn phát thải carbon dioxide đáng kể. Ngoài ra có hoạt động đốt nhiên liệu phục vụ cho việc sản xuất, phương tiện giao thông…

Câu 4: Em hãy trình bày dưới dạng sơ đồ về vai trò của carbon dioxide trong chu trình carbon

Giải rút gọn:

Luyện tập: Trong chu trình carbon, quá trình nào đóng vai trò quan trọng nhất trong việc hấp thụ carbon dioxide từ khí quyển?

Giải rút gọn:

Quá trình quang hợp đóng vai trò quan trọng nhất.

2. NGUỒN GỐC CỦA METHANE

Câu 5: Trong tự nhiên, methane được tạo thành từ đâu?

Giải rút gọn:

Trong tự nhiên, methane được tạo thành từ các ao, hố bùn, đầm lầy… và các mỏ khí. Methane có thể được sinh ra khi các vi sinh vật phân hủy các chất hữu cơ trong môi trường yếm khí. Ngoài ra, methane cũng có thể được tạo ra từ các hoạt động của con người trong quá trình khai thác nhiên liệu hóa thạch, các hoạt động nông nghiệp.

Luyện tập: Hãy sử dụng sơ đồ tư duy để tóm tắt lại nguồn gốc của methane

Giải rút gọn:

3. HIỆU ỨNG NHÀ KÍNH VÀ SỰ ẤM LÊN TOÀN CẦU

Câu 6: Vì sao lượng khí nhà kính trên Trái Đất ngày càng tăng?

Giải rút gọn:

Vì các hoạt động sản xuất sinh ra khí nhà kính của vẫn diễn ra con người; ngoài ra, nạn chặt phá rừng vẫn hoành hành khiến cho quá trình quang hợp, hấp thụ khí carbon dioxide bị ảnh hưởng.

Luyện tập: Có ý kiến cho rằng khí nhà kính gây ảnh hưởng tiêu cực cho hành tinh xanh. Em hãy cho biết ý kiến của mình về vấn đề trên

Giải rút gọn:

Em không đồng ý với kiến đó vì trên thực tế, khí nhà kính có vai trò quan trọng trong việc giữ nhiệt cho hành tinh xanh.

Câu 7: Em hãy nêu một số hậu quả do biến đổi khí hậu trên thế giới

Giải rút gọn:

Biến đổi khí hậu gây ra nhiều hiện tượng thời tiết cực đoan, ngoài ra còn khiến băng ở hai cực tan ra, mực nước biển dâng cao gây xâm lấn, ngập mặn, diện tích đất đai, đất canh tác bị thu hẹp, nhiễm mặn, ảnh hưởng tiêu cực đến an ninh lương thực…

Luyện tập: Sử dụng sơ đồ tư duy để hệ thống lại những tác động tiêu cực do biến đổi khí hậu gây ra

Giải rút gọn:

4. MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIẢM LƯỢNG KHÍ CARBON DIOXIDE TRONG NƯỚC VÀ TOÀN CẦU

Câu 8: Với vai trò là một học sinh, một công dân nhỏ của nước Việt Nam, em sẽ có những hành động nào để góp phần giảm lượng khí carbon dioxide?

Giải rút gọn:

Em sẽ tích cực tuyên truyền về tác hại của việc gia tăng lượng khí thải carbon dioxide trên toàn cầu, cũng như tham gia những hoạt động ý nghĩa: trồng cây gây rừng; tiết kiệm năng lượng, tắt điện khi không sử dụng, phổ biến những lợi ích của việc sử dụng các nguồn năng lượng xanh…

Luyện tập: Không chỉ Việt Nam mà thế giới cũng đều kêu gọi mọi người chung tay trồng nhiều cây xanh, phủ kín đồi trọc. Việc làm này đem lại lợi ích gì cho môi trường?

Giải rút gọn:

Cây xanh có lợi ích trong việc giảm thiểu lượng khí thải carbon dioxide thông qua quá trình quang hợp, rừng được ví như lá phổi xanh của thế giới. Trồng nhiều cây xanh, phủ kín đồi trọc chính là góp phần giảm thiểu những tác hại do khí nhà kính gây ra và bảo vệ môi trường.

Vận dụng: Hãy tìm hiểu và giới thiệu cho các bạn cùng biết nội dung Nghị định thư Kyoto đề cập đến vấn đề gì?

Giải rút gọn:

Nội dung nghị định Kyoto: mục tiêu cắt giảm lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính.