BÀI 24. ETHYLIC ALCOHOL

Mở đầu: Cồn y tế là các đồ uống chứa cồn (bia, rượu,…) đều có chứa ethylic alcohol

Ethylic alcohol là gì? Ethylic alcohol được điều chế như thế nào? Hợp chất này có tính chất và ứng dụng gì?

Giải rút gọn:

- Ethylic alcohol có công thức phân tử là C₂H₆O và có chứa một nhóm -OH.

- Được điều chế bằng cách lên men tinh bột.

- Tính chất:

+ Phản ứng với kim loại mạnh như Na, K,... giải phóng khí hydrogen.

2C₂H₅OH + 2Na 2C₂H₅ONa + H₂

+ Phản ứng đốt cháy tỏa nhiều nhiệt: C₂H₅OH + 3O₂ 2CO₂ + 3H₂O

- Ứng dụng: dùng làm dung môi trong mĩ phẩm, dược phẩm, vecni, sơn,...; sản xuất dung dịch sát khuẩn; đồ uống có cồn và nhiên liệu sinh.

1. CÔNG THỨC PHÂN TỬ, CÔNG THỨC CẤU TẠO CỦA ETHYLIC ALCOHOL

Câu 1: Quan sát Hình 24.1, hãy nhận xét về công thức cấu tạo của ethylic alcohol

Giải rút gọn:

Chỉ bao gồm các liên kết đơn, trong phân tử có chứa một nhóm -OH.

Luyện tập: Từ các công thức phân tử CH₄O và C₃H₈O, hãy viết công thức cấu tạo của các chất có đặc điểm cấu tạo tương tự cấu tạo của ethylic alcohol.

Đáp án:

CH₃OH và C₃H₇OH

2. TÍNH CHẤT VẬT LÝ CỦA ETHYLIC ALCOHOL – ĐỘ CỒN

Câu 2: Dựa vào yếu tố nào để biết ethylic alcohol nhẹ hơn nước?

Giải rút gọn:

Dựa vào việc so sánh khối lượng riêng.

Câu 3: Trong quá trình nấu rượu thủ công có công đoạn chưng cất rượu (đun nóng và ngưng tụ để thu được rượu) bằng dụng cụ chuyên dụng. Hãy cho biết quá trình chưng cất rượu nêu trên dựa vào tính chất vật lý nào của ethylic alcohol. Giải thích 

Giải rút gọn:

Dựa vào nhiệt độ sôi của ethylic alcohol. Vì ethylic alcohol có nhiệt độ sôi thấp hơn nước nên khi đun nóng sẽ bay hơi trước, sau đó ta dẫn hơi này qua đường ống làm lạnh để ngưng tụ.

Câu 4: Xăng sinh học là sản phẩm trộn cồn sinh học được sản xuất từ các nguyên liệu sinh học như phoi bào, mùn cưa,… (có thành phần chủ yếu là ethylic alcohol) vào xăng A92 theo tỉ lệ thể tích nhất định. Theo em, nhờ tính chất vật lý nào của ethylic alcohol mà nhà sản xuất pha trộn được xăng E5 (xăng sinh học)?

Giải rút gọn:

Nhờ hòa tan được một số chất như xăng, dầu hỏa.

Câu 5: Theo em, độ cồn là gì? Hãy cho biết dựa vào tính chất vật lý nào để làm cơ sở pha loãng ethylic alcohol thành dung dịch ethylic alcohol 45^o

Giải rút gọn:

- Độ cồn là số mililit ethylic alcohol nguyên chất có trong 100ml dung dịch ở 20^oC.

- Dựa vào việc ethylic alcohol tan vô hạn trong nước.

Vận dụng: Giải thích vì sao có thể dùng cồn (cồn y tế, cồn công nghiệp,…) để tẩy vết sơn tường bị dính trên quần áo. Hãy trình bày cách tẩy sạch vết sơn này

Giải rút gọn:

- Vì cồn chứa ethylic alcohol, có thể hòa tan một số chất trong đó có sơn.

- Cách tẩy sạch vết sơn: xịt dung dịch cồn lên vết bẩn để hòa tan vết sơn ra khỏi sợi vải, sau đó giặt lại bằng nước sạch.

Luyện tập: Cồn có tác dụng diệt khuẩn tốt nên thường dùng để khử khuẩn. Hình bên dưới là cồn 70^o, hãy cho biết ý nghĩa của kí hiệu “cồn 70^o”

Giải rút gọn:

Ý nghĩa: cứ 100 mL loại cồn này ở điều kiện 20^oC, sẽ có 70 mililit ethylic alcohol.

3. TÍNH CHẤT HÓA HỌC CỦA ETHYLIC ALCOHOL

Câu 6: Nêu hiện tượng ở Thí nghiệm 1 và cho biết vì sao ethylic alcohol được sử dụng làm nguyên liệu

Giải rút gọn:

Khi đốt ethylic alcohol bằng oxygen trong không khí, ethylic alcohol cháy tỏa ra nhiều nhiệt. Chính lượng nhiệt sinh ra này khiến ethylic alcohol được sử dụng làm nguyên liệu.

Câu 7: Nêu hiện tượng của Thí nghiệm 2

Giải rút gọn:

Khi cho ethylic alcohol phản ứng với Na, mẩu Na tan dần, có khí thoát ra.

4. ĐIỀU CHẾ VÀ ỨNG DỤNG CỦA ETHYLIC ALCOHOL

Câu 8: Theo em, ethylic alcohol dùng để sản xuất đồ uống có cồn sẽ được điều chế theo cách nào?

Giải rút gọn:

Được điều chế theo cách lên men tinh bột.

Câu 9: Hãy cho biết thêm ứng dụng của ethylic alcohol

Giải rút gọn:

- Ethylic alcohol được dùng làm nguyên liệu để sản xuất các hợp chất khác. 

- Làm dung môi để pha chế vecni, dược phẩm, nước hoa,...

- Làm nhiên liệu cho động cơ đốt trong; nguyên liệu sản xuất rượu, bia, giấm ăn,…

Câu 10: Em hãy cho biết thêm một số tác hại khi lạm dụng rượu, bia

Giải rút gọn:

Tác hại: sức khỏe bị suy giảm, mất kiểm soát hành vi của bản thân, dễ gây tai nạn giao thông và ảnh hưởng đến học tập, công tác,...