BÀI 24. ETHYLIC ALCOHOL

Mở đầu: Cồn y tế là các đồ uống chứa cồn (bia, rượu,…) đều có chứa ethylic alcohol

Ethylic alcohol là gì? Ethylic alcohol được điều chế như thế nào? Hợp chất này có tính chất và ứng dụng gì?

Đáp án chuẩn:

Ethylic alcohol là hợp chất hữu cơ có công thức phân tử là C₂H₆O, công thức cấu tạo thu gọn C₂H₅OH; có một nhóm -OH.

* Tính chất vật lí

- Chất lỏng, không màu, sôi ở 78,3^oC, nhẹ hơn nước, tan vô hạn trong nước, hòa tan được một số chất như xăng, dầu hỏa, …

* Tính chất hóa học

- Phản ứng cháy tạo sản phẩm gồm khí carbon dioxide và nước, tỏa nhiều nhiệt.

- Phản ứng với sodium giải phóng khí hydrogen.

* Ứng dụng

- Ethylic alcohol được dùng làm nhiên liệu, nguyên liệu và dung môi.

1. CÔNG THỨC PHÂN TỬ, CÔNG THỨC CẤU TẠO CỦA ETHYLIC ALCOHOL

Câu 1: Quan sát Hình 24.1, hãy nhận xét về công thức cấu tạo của ethylic alcohol

Đáp án chuẩn:

Bao gồm các liên kết đơn, trong đó có một nhóm -OH liên kết trực tiếp với một nguyên tử carbon.

Luyện tập: Từ các công thức phân tử CH₄O và C₃H₈O, hãy viết công thức cấu tạo của các chất có đặc điểm cấu tạo tương tự cấu tạo của ethylic alcohol.

Đáp án chuẩn:

CH₃OH và C₃H₇OH

2. TÍNH CHẤT VẬT LÝ CỦA ETHYLIC ALCOHOL – ĐỘ CỒN

Câu 2: Dựa vào yếu tố nào để biết ethylic alcohol nhẹ hơn nước?

Đáp án chuẩn:

Khối lượng riêng của ethylic alcohol và nước ở cùng một điều kiện.

Câu 3: Trong quá trình nấu rượu thủ công có công đoạn chưng cất rượu (đun nóng và ngưng tụ để thu được rượu) bằng dụng cụ chuyên dụng. Hãy cho biết quá trình chưng cất rượu nêu trên dựa vào tính chất vật lý nào của ethylic alcohol. Giải thích 

Đáp án chuẩn:

Quá trình chưng cất rượu nêu trên dựa vào nhiệt độ sôi của ethylic alcohol. 

Câu 4: Xăng sinh học là sản phẩm trộn cồn sinh học được sản xuất từ các nguyên liệu sinh học như phoi bào, mùn cưa,… (có thành phần chủ yếu là ethylic alcohol) vào xăng A92 theo tỉ lệ thể tích nhất định. Theo em, nhờ tính chất vật lý nào của ethylic alcohol mà nhà sản xuất pha trộn được xăng E5 (xăng sinh học)?

Đáp án chuẩn:

Ethylic alcohol có thể hòa tan được một số chất như xăng, dầu hỏa… 

Câu 5: Theo em, độ cồn là gì? Hãy cho biết dựa vào tính chất vật lý nào để làm cơ sở pha loãng ethylic alcohol thành dung dịch ethylic alcohol 45^o

Đáp án chuẩn:

Độ cồn là số mililit ethylic alcohol nguyên chất có trong 100ml dung dịch ở 20^oC. 

Ethylic alcohol tan vô hạn trong nước

Vận dụng: Giải thích vì sao có thể dùng cồn (cồn y tế, cồn công nghiệp,…) để tẩy vết sơn tường bị dính trên quần áo. Hãy trình bày cách tẩy sạch vết sơn này

Đáp án chuẩn:

Cồn chứa ethylic alcohol, có thể hòa tan một số chất, trong đó có sơn.

Cách tẩy sạch vết sơn: xịt dung dịch cồn lên vết bẩn để hòa tan vết sơn ra khỏi sợi vải, sau đó giặt lại bằng nước sạch.

Luyện tập: Cồn có tác dụng diệt khuẩn tốt nên thường dùng để khử khuẩn. Hình bên dưới là cồn 70^o, hãy cho biết ý nghĩa của kí hiệu “cồn 70^o”

Đáp án chuẩn:

100 mL loại cồn này ở điều kiện 20^oC, sẽ có 70 mililit ethylic alcohol.

3. TÍNH CHẤT HÓA HỌC CỦA ETHYLIC ALCOHOL

Câu 6: Nêu hiện tượng ở Thí nghiệm 1 và cho biết vì sao ethylic alcohol được sử dụng làm nguyên liệu

Đáp án chuẩn:

Hiện tượng ethylic alcohol cháy tỏa ra nhiều nhiệt. Chính lượng nhiệt sinh ra này khiến ethylic alcohol được sử dụng làm nguyên liệu.

Câu 7: Nêu hiện tượng của Thí nghiệm 2

Đáp án chuẩn:

Mẩu Na tan dần, có khí thoát ra.

4. ĐIỀU CHẾ VÀ ỨNG DỤNG CỦA ETHYLIC ALCOHOL

Câu 8: Theo em, ethylic alcohol dùng để sản xuất đồ uống có cồn sẽ được điều chế theo cách nào?

Đáp án chuẩn:

Lên men tinh bột (gạo, ngô,...)

Câu 9: Hãy cho biết thêm ứng dụng của ethylic alcohol

Đáp án chuẩn:

Làm nguyên liệu để sản xuất các hợp chất khác (như acetic acid, ethyl acetate…)

Dùng làm dung môi để pha chế vecni, dược phẩm, nước hoa,...

Dùng làm nhiên liệu như đèn cồn trong phòng thí nghiệm, dùng thay xăng làm nhiên liệu cho động cơ đốt trong.

Câu 10: Em hãy cho biết thêm một số tác hại khi lạm dụng rượu, bia

Đáp án chuẩn:

Sức khỏe bị suy giảm, mất kiểm soát hành vi của bản thân, dễ gây tai nạn giao thông và ảnh hưởng đến học tập, công tác,...