BÀI 25. ACETIC ACID

Mở đầu: Giấm ăn là dung dịch acetic acid có nồng độ khoảng 2% - 5%, thường được dùng làm gia vị trong nhiều món ăn và còn nhiều ứng dụng khác

Acetic acid có cấu tạo như thế nào? Hợp chất này có tính chất và ứng dụng gì trong đời sống?

Đáp án chuẩn:

- Acetic acid là hợp chất hữu cơ, có:

+ Công thức phân tử là C₂H₄O₂.

+ Công thức cấu tạo thu gọn: CH₃COOH. 

+ Đặc điểm: có một nhóm -COOH liên kết với nhóm -CH₃.

- Tính chất vật lý: là chất lỏng, không màu, vị chua, mùi đặc trưng, sôi ở 118℃, nặng hơn nước, tan vô hạn trong nước.

- Tính chất hóa học của acetic acid:

+ Có tính chất chung của một acid: làm đổi màu quỳ tím, phản ứng với một số kim loại, oxide base, muối carbonte,...

+ Phản ứng với ethylic alcohol tạo ester.

- Ứng dụng: giấm ăn, chất dẻo, tơ nhân tạo, dược phẩm,...

1. CÔNG THỨC PHÂN TỬ, CÔNG THỨC CẤU TẠO CỦA ACETIC ACID

Câu 1: Quan sát Hình 25.1, hãy nhận xét về công thức cấu tạo của acetic acid

Đáp án chuẩn:

Một nhóm -COOH liên kết với nhóm -CH₃

2. TÍNH CHẤT VẬT LÝ CỦA ACETIC ACID

Câu 2: Theo em, những thông tin nào cho biết acetic acid nặng hơn nước và tan vô hạn trong nước

Đáp án chuẩn:

Khối lượng riêng của acetic acid là 1,045g/mL, nặng hơn khối lượng riêng của nước.

Khi cho acetic acid vào nước với lượng bất kì, ta luôn thu được hỗn hợp đồng nhất. 

3. TÍNH CHẤT HÓA HỌC CỦA ACETIC ACID

Câu 3: Quan sát Hình 25.3, em hãy giải thích hiện tượng của Thí nghiệm 1

Đáp án chuẩn:

Acetic acid có tính chất chung của một acid, vì vậy quỳ tím bị đổi sang màu hồng 

Luyện tập: Hãy trình bày cách phân biệt 3 dung dịch riêng biệt sau: acetic acid, ethylic alcohol, sodium hydroxide

Đáp án chuẩn:

Dùng giấy quỳ tím 

 CH₃COOH => quỳ chuyển hồng 

NaOH => quỳ chuyển xanh 

ethylic alcohol => Chuyển tím

Câu 4: Tiến hành Thí nghiệm 2 và nêu hiện tượng xảy ra trong mỗi ống nghiệm

Đáp án chuẩn:

Ống nghiệm 1: có khí thoát ra.

Ống nghiệm 2: có khí thoát ra.

Ống nghiệm 3: bột copper (II) oxide tan dần.

Ống nghiệm 4: ban đầu có màu hồng, sau khi nhỏ acetic acid vào, màu hồng nhạt dần rồi biến mất.

Luyện tập: Viết các phương trình hóa học xảy ra khi cho acetic acid lần lượt tác dụng với barium carbonate, magnesium, zinc oxide, calcium hydroxide

Đáp án chuẩn:

2CH₃COOH + BaCO₃ —> (CH₃COO)₂Ba + CO₂ + H₂O

2CH₃COOH + Mg —> (CH₃COO)₂Mg + H₂

2CH₃COOH + ZnO —> (CH₃COO)₂Zn + H₂O

2CH₃COOH +Ca(OH)₂ —> (CH₃COO)₂Ca + 2H₂O

Câu 5: Viết phương trình hóa học của phản ứng đốt cháy acetic acid

Đáp án chuẩn:

CH₃COOH + 2O₂ —> 2CO₂ + 2H₂O

Câu 6: Tên gọi của phản ứng ở Thí nghiệm 3 là gì? Cho biết tên gọi chung của sản phẩm

Đáp án chuẩn:

Phản ứng ester hóa. Sản phẩm là ester.

4. ĐIỀU CHẾ VÀ ỨNG DỤNG CỦA ACETIC ACID

Câu 7: Hãy cho biết để tạo ra giấm ăn từ ethylic alcohol thì cần phải có những nguyên liệu nào

Đáp án chuẩn:

Nguyên liệu: : dung dịch ethylic alcohol loãng, men giấm làm xúc tác, oxygen (có trong không khí). 

Câu 8: Tìm hiểu thông tin, em hãy cho biết một số ứng dụng của acetic acid trong đời sống

Đáp án chuẩn:

Tạo ra một số sản phẩm như giấm ăn, chất dẻo, tơ nhân tạo, dược phẩm, chất cầm màu khi nhuộm vải, chất diệt cỏ, hương liệu,...

Vận dụng: Giấm được xem là một loại gia vị trong chế biến thực phẩm,… Từ thực tế trong đời sống, em hãy cho biết thêm một số ứng dụng khác của giấm

Đáp án chuẩn:

Khắc phục bong gân, máu bầm; chống lão hóa da, giảm nám da; ngoài ra giấm còn có tác dụng kháng khuẩn, khử mùi;…