BÀI 27. GLUCOSE VÀ SACCHAROSE

Mở đầu: Các loại ngũ cốc, mật ong, mía, nho,… đều có thành phần chủ yếu là carbonhydrate

Carbonhydrate là gì? Hợp chất náy gồm những nguyên tố nào, công thức hóa học là gì? Tính chất và ứng dụng của nó trong đời sống?

Đáp án chuẩn:

Carbonhydrate là những hợp chất hữu cơ có thành phần nguyên tố chỉ gồm C, H, O và công thức chung là C_n(H₂O)_m.

Tính chất:

• Dạng vật lý: chất rắn, có thể tan trong nước.

• Tính chất hóa học: có khả năng thủy phân thành các đơn đường như glucose, fructose và galactose.

• Tính chất sinh hóa: Là nguồn năng lượng chính cho cơ thể, được sử dụng trong quá trình quang hợp của thực vật để sản xuất và lưu trữ năng lượng.

Ứng dụng:

• Lương thực: Là nguồn cung cấp năng lượng chính cho con người và động vật.

• Ngành công nghiệp: sản xuất đường, bia, rượu và các sản phẩm thực phẩm khác như tinh bột.

• Nông nghiệp: Là thành phần chính trong thức ăn của cây trồng, giúp chúng phát triển và sinh sản.

• Y tế: thành phần của dung dịch điện giải và các sản phẩm y tế khác.

1. THÀNH PHẦN NGUYÊN TỐ, CÔNG THỨC CHUNG, CÔNG THỨC PHÂN TỬ CỦA CARBONHYDRATE

Câu 1: Hãy nêu nhận xét về công thức của các hợp chất phổ biến trong nhóm carbonhydrate (glucose, saccharose, tinh bột,…)

Đáp án chuẩn:

Có dạng C_n(H₂O)_m

2. TRẠNG THÁI TỰ NHIÊN, TÍNH CHẤT VẬT LÝ CỦA GLUCOSE VÀ SACCHAROSE

Câu 2: Vì sao đường tinh luyện được sản xuất từ nước ép của củ cải đường, cây mía?

Đáp án chuẩn:

Trong nước ép của củ cải đường và cây mía chứa hàm lượng đường rất cao và mang lại hiệu quả kinh tế tốt, chi phí canh tác thấp…

Luyện tập: Hãy liệt kê một số loại củ, quả có chứa nhiều glucose hoặc saccharose

Đáp án chuẩn:

Glucose: nho, chuối, vải thiều…

Saccharose: mía, củ cải đường, thốt nốt…

Câu 3: Chỉ dựa vào tính chất vật lý, em có phân biệt được glucose và saccharose không? Giải thích

Đáp án chuẩn:

Chỉ dựa vào tính chất vật lý, khó có thể phân biệt 

Vì cả hai chất đều là chất rắn, dạng tinh thể không màu, không mùi, vị ngọt, tan tốt trong nước. Khối lượng riêng của cả hai chất cũng tương đương nhau

Vận dụng: Glucose có nhiều trong các loại trái cây chín ngọt. Theo em, người mắc bệnh tiểu đường có nên ăn nhiều trái cây chín ngọt không? Giải thích

Đáp án chuẩn:

Người mắc bệnh tiểu đường không nên ăn nhiều trái cây chín ngọt. Vì sẽ làm tăng lượng glucose trong cơ thể người bệnh

3. TÍNH CHẤT HÓA HỌC CỦA GLUCOSE VÀ SACCHAROSE

Câu 4: Quan sát và nêu hiện tượng xảy ra ở Thí nghiệm bên

Đáp án chuẩn:

Chất màu sáng bạc bám lên thành ống nghiệm

Câu 5: Viết phương trình hóa học xảy ra của quá trình lên men glucose tạo thành ethylic alcohol

Đáp án chuẩn:

C₆H₁₂O₆ (glucose) —> 2C₂H₅OH + 2CO₂ 

Câu 6: Viết phương trình hóa học của phản ứng thủy phân saccharose. Theo em, có thể dùng thêm phản ứng hóa học nào để xác định được phản ứng thủy phân saccharose đã xảy ra?

Đáp án chuẩn:

Phương trình:

C₁₂H₂₂O₁₁ + H₂O —> C₆H₁₂O₆ (glucose) + C₆H₁₂O₆ (fructose)

Ta có thể dùng thêm phản ứng hóa học tráng gương 

4. VAI TRÒ, ỨNG DỤNG CỦA GLUCOSE VÀ SACCHAROSE

Câu 7: Em hãy cho biết vai trò của glucose đối với con người và động vật

Đáp án chuẩn:

Cung cấp năng lượng cho con người và động vật vì hầu hết các tế bào trong cơ thể đều cần có glucose để hoạt động.

Luyện tập: Hãy cho biết một số ứng dụng của glucose trong đời sống

Đáp án chuẩn:

Pha chế dịch truyền, tráng bạc, sản xuất vitamin C…

Câu 8: Em hãy cho biết thêm một số ứng dụng của saccharose

Đáp án chuẩn:

Công nghiệp thực phẩm: là chất phụ gia tạo ngọt hoặc nguyên liệu đường chính trong bánh, kẹo, siro, mứt,…

Y tế: dùng như thành phần của thuốc điều trị, kiểm soát, phòng chống và cải thiện hội chứng bỏng rát lưỡi, ho,...

Câu 9: Hãy nêu một số tác hại của việc sử dụng quá nhiều đường. Theo em, bổ sung đường cho cơ thể như thế nào là hợp lí?

Đáp án chuẩn:

Ttác hại: Gây ra tình trạng tăng glucozo trong máu, làm cơ thể suy nhược và mệt mỏi, tăng nguy cơ mắc bệnh béo phì, tiểu đường và bệnh tim, cản trở chức năng miễn dịch của cơ thể, thiếu chất crôm, đẩy nhanh quá trình lão hoá, nngăn cản sự hấp thu các chất dinh dưỡng quan trọng, gây lo âu, trầm cảm…

Bổ sung đường một cách hợp lí bằng cách:

Hạn chế các loại bánh kẹo ngọt, socola, nước giải khát…

Bổ sung hoa quả tươi thay vì nước ép trái cây đóng hộp...

Tập thể dục thường xuyên; uống nhiều nước; ăn nhiều chất xơ; ngủ đủ giấc; kiểm soát khẩu phần ăn....

Vận dụng: Con người và một số động vật luôn cần một lượng đường nhất định để duy trì hoạt động của cơ thể. Nhưng nếu chúng ta đưa vào cơ thể quá nhiều đường sẽ có nguy cơ mắc nhiều bệnh.

Em hãy cho biết một số bệnh do sử dụng đường không hợp lí gây ra

Đáp án chuẩn:

Các bệnh về tim mạch, béo phì, tiểu đường… dễ gây nên các bệnh ung thư.