BÀI 30. POLYMER

Mở đầu: Ống nhựa dẫn nước, chai nhựa, săm, lốp, vỏ bọc dây điện,… là những sản phẩm được tạo ra từ polymer

Polymer là gì? Polymer có cấu tạo, tính chất và ứng dụng gì?

Đáp án chuẩn:

- Polymer là những hợp chất hữu cơ, có khối lượng phân tử rất lớn do nhiều đơn vị nhỏ liên kết với nhau. 

- Cấu tạo: tạo bởi nhiều monomer, các monomer liên kết với nhau tạo thành mạch không nhánh hoặc mạch phân nhánh. Mạch polymer có thể liên kết với nhau bằng những cầu nối là các nguyên tử hoặc nhóm nguyên tử, tạo nên mạng không gian.

- Tính chất: ở thể rắn, không bay hơi, không tan trong nước, một số polymer có thể tan trong xăng.

- Ứng dụng: làm các loại vật liệu polymer phục vụ cho sản xuất và đời sống (chất dẻo, tơ sợi, cao su, keo dán…)

1. KHÁI NIỆM POLYMER, CẤU TẠO HÓA HỌC, PHÂN LOẠI, TÍNH CHẤT VẬT LÍ VÀ ĐIỀU CHẾ POLYMER

Câu 1: Phân tử nhỏ nhất tạo ra polymer có tên gọi là gì? Khối lượng mỗi mắt xích của polyethylene bằng bao nhiêu amu?

Đáp án chuẩn:

Phân tử nhỏ nhất tạo ra polymer là monomer. 

Khối lượng mỗi mắt xích của polyethylene bằng 28 amu.

Câu 2: Tinh bột và cellulose thuộc loại polymer gì?

Đáp án chuẩn:

Polymer tự nhiên.

Câu 3: Áo mưa, vỏ bút bi, bao tay,… thường được làm từ loại vật liệu polymer. Theo em, chúng thuộc loại polymer gì?

Đáp án chuẩn:

Polymer tổng hợp

Luyện tập: Hãy liệt kê một số sản phẩm được tạo ra từ polymer thiên nhiên và từ polymer tổng hợp

Đáp án chuẩn:

- Thiên nhiên: tơ tằm, sợi gai, bông…

- Tổng hợp: nhựa PE, nhựa PP, thủy tinh hữu cơ plexiglas

Câu 4: Công thức cấu tạo các monomer tạo thành PE và PP có chung đặc điểm gì?

Đáp án chuẩn:

Đều có một liên kết đôi trong phân tử

2. CHẤT DẺO, TƠ, CAO SU, VẬT LIỆU COMPOSITE

Câu 5: Em hãy cho biết vì sao vật liệu làm bằng chất dẻo được dùng nhiều trong đời sống và sản xuất

Đáp án chuẩn:

Vì bền, nhẹ, không dẫn điện, dẫn nhiệt kém, không thấm nước… 

Câu 6: So với các vật liệu kim loại, gỗ, thủy tinh thì chất dẻo có những ưu điểm và nhược điểm gì?

Đáp án chuẩn:

* Ưu điểm: chất dẻo nhẹ hơn, không dẫn điện, dẫn nhiệt kém hơn; không thấm nước, chất dẻo nhẹ, bền, dễ vậc chuyển hơn.

* Nhược điểm: kém bền hơn, dễ bắt lửa hơn, dẫn nhiệt kém hơn, chịu lực kém hơn gỗ

Vận dụng: Trên vật dụng làm bằng chất dẻo thường có các kí hiệu như hình bên. Tìm hiểu tài liệu học tập, em hãy giải thích các kí hiệu này

Đáp án chuẩn:

• PET: nhựa Polyethylene Terephtalate​

• HDPE: high density polyethylene 

• PVC: nhựa Polyvinyl Chloride

• LDPE: nhựa Low-density polyethylene

• PP: nhựa polypropylene

• PS: nhựa Polystyrene

• OTHER: nhựa khác

Câu 7: Ngoài các vật dụng ở Hình 30.5, em hãy cho biết thêm một số vật dụng bằng cao su thường gặp

Đáp án chuẩn:

Gioăng cao su, gối cầu cao su, phớt cao su, gờ giảm tốc cao su, găng tay cao su,…

Câu 8: Hãy cho biết cách bảo quản đồ dùng làm từ cao su

Đáp án chuẩn:

Không bảo quản cao su trong điều kiện nhiệt độ quá cao, cũng không quá thấp; ngoài ra cần lưu ý cao su còn dễ bị một số hóa chất ăn mòn.

Luyện tập: Chọn thông tin đúng cho chất dẻo hay cao su, điều dấu (v) để hoàn thành bảng theo mẫu sau:

Đáp án chuẩn:

Câu 9: Hãy kể tên một số vật dụng trong đời sống được làm bằng tơ

Đáp án chuẩn:

Vải may mặc, bện làm dây cáp, dây dù, dây lưới, dệt bít tất, khăn,…

Luyện tập: Theo em, lĩnh vực thể thao có sử dụng vật liệu composite không? Nếu có, hãy kể tên một số vật dụng mà em biết

Đáp án chuẩn:

Có, ví dụ như chế tạo vợt tennis, vợt cầu lông, gậy đánh golf, nỏ thể thao…

Câu 10: Kể tên một số vật dụng trong đời sống được làm bằng vật liệu composite

Đáp án chuẩn:

Càng, thùng trần của các loại xe ô tô,...

3. ỨNG DỤNG CỦA POLYETHYLENE, VẤN ĐỀ Ô NHIỄM VÀ CÁC CÁCH HẠN CHẾ GÂY Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG KHI SỬ DỤNG POLYMER TRONG ĐỜI SỐNG

Câu 11: Em hãy liệt kê một số vật dụng trong đời sống được sản xuất từ PE

Đáp án chuẩn:

Màng mỏng, bình chứa, túi đựng, vật liệu cách điện…

Vận dụng: Quan sát Hình 30.8, em hay trình bày cảm nghĩ của mình về ô nhiễm môi trường và cách hạn chế ô nhiễm môi trường do rác thải polymer

Đáp án chuẩn:

Ô nhiễm môi trường đang trở thành một vấn đề lớn trên phạm vi toàn cầu, với một trong những tác nhân gây nên chính là sự lạm dụng quá mức các loại rác thải polymer. 

Cách hạn chế: chúng ta nên hạn chế sử dụng polymer không phân hủy sinh học, nên sử dụng các loại vật liệu thân thiện với môi trường có thể tái sử dụng nhiều lần như giấy, thủy tinh, gốm, sứ, gỗ…; có ý thức bảo vệ môi trường không xả rác bừa bãi, biết pshân loại rác ngay từ nguồn;...